Rozwój technik małoinwazyjnych w chirurgii

Pod pojęciem chirurgii małoinwazyjnej rozumiemy wykonanie operacji takiej jak w chirurgii klasycznej, ale z jak najmniejszym urazem operacyjnym. Ten problem nurtuje chirurgów od wieków. Rozwój technologii medycznych umożliwiający konstrukcję nowoczesnego toru wizyjnego, instrumentarium, endostaplerów, doskonalenie badań obrazowych, umiejętności chirurgów i anestezjologów umożliwiły wprowadzenie i powszechne stosowanie tej techniki operacyjnej. Obecnie w tej technice wykonuje się szereg zabiegów: od wycięcia pęcherzyka żółciowego, wyrostka robaczkowego, przez laparoskopię diagnostyczną, po najbardziej zaawansowane, jak wycięcie żołądka, jelita grubego, a nawet trzustki (1-8). Technika ta stosowana jest w różnych specjalnościach operacyjnych m.in.: w neurochirurgii, ortopedii, laryngologii, ginekologii i innych.

W upowszechnieniu chirurgii minimalnie inwazyjnej ważną rolę odegrali chorzy, którzy, widząc zalety tej metody, polecają ją innym. Korzyści dla chorego polegają między innymi na zmniejszeniu bólu, wcześniejszym uruchomieniu pacjenta, rozpoczęciu żywienia doustnego, wypisaniu ze szpitala, lepszym efekcie kosmetycznym oraz lepszej jakości życia (9-14). W tej pracy omówimy stosowanie techniki minimalnie inwazyjnej – laparoskopii w chirurgii. Laparoskopia polega na wprowadzeniu dwutlenku węgla do jamy otrzewnej, co powoduje wytworzenie przestrzeni roboczej. Następnie po wprowadzeniu laparoskopu i kamery uzyskuje się obraz wnętrza jamy otrzewnej na ekranie monitora. Chirurg, obserwując obraz na monitorze, narzędziami wprowadzonymi przezporty (trokary) wykonuje zaplanowany zabieg operacyjny. Laparoskopia może być ostatnim ogniwem diagnostyki (obserwacja narządów i ich zmian, pobranie materiału do badania mikroskopowego) lub zaplanowanym leczeniem określonej patologii (3).

Metoda laparoskopowa

Pierwsze próby obejrzenia narządów jamy opłucnej i jamy otrzewnej datuje się na początek XX wieku. Jakobeus w 1910 roku przecinał zrosty w jamie opłucnej, aby spowodować zapadnięcie się płuca w leczeniu gruźlicy (15). Ograniczenie stanowił brak oświetlenia, możliwości wytworzenia odmy oraz odpowiedniego instrumentarium. Konstrukcja igły Veresa do wytwarzania odmy, trenażer do ćwiczeń, a także stały rozwój technologiczny doprowadził do opracowania techniki wytwarzania odmy otrzewnowej z użyciem dwutlenku węgla, co umożliwiło uzyskanie przestrzeni operacyjnej.

Obecne urządzenia do wytwarzania odmy umożliwiają kontrolowany przepływ ogrzewanego gazu w litrach na minutę oraz utrzymywanie stałego ciśnienia gazu w jamie otrzewnej. Zalecane ciśnienie robocze w jamie otrzewnej wynosi 12-14 mm Hg.

Kolejnym osiągnięciem było skonstruowanie źródła światła i przeniesienie go za pomocą światłowodu do wnętrza jamy otrzewnej, co pozwoliło na oświetlenie pola operacyjnego. Konstrukcja laparoskopu z układem soczewek, połączonego z kamerą umożliwia przeniesienie obrazu wnętrza jamy otrzewnej na ekran monitora i tworzy nowoczesny tor wizyjny z obrazowaniem HD, 3D, 4K z możliwością 8- lub nawet 10-krotnego powiększenia obrazu. Odpowiednie instrumenty wprowadzane przez trokary umożliwiają precyzyjne wykonanie operacji. Liczba trokarów oraz ich średnica zależą od rodzaju operacji i średnicy używanych narzędzi.