Potrzebujemy przełomu w dziedzinie cyfrowej transformacji ochrony zdrowia

Wykorzystanie nowoczesnych technologii zmieni w radykalny sposób funkcjonowania całego systemu opieki zdrowotnej. Potrzeba do tego jednak współpracy wszystkich interesariuszy oraz odpowiedniego ładu instytucjonalnego, a także przywództwa i determinacji, aby tę transformację przeprowadzić – to najważniejsze wnioski płynące z tegorocznego Forum e-Zdrowia.

Trzy dni dyskusji, ponad 120 prelegentów z Polski i z zagranicy, ponad tysiąc zarejestrowanych uczestników – tak wyglądała tegoroczna, piąta edycja Forum e-Zdrowia zrealizowana w formule online. W tym roku tematem przewodnim była cyfrowa transformacja w obszarze zdrowia w czasie przełomu.

Obecny kryzys pokazał, że cyfrowe zdrowie jest nieodzowne w radzeniu sobie z problemami zdrowia – podkreślał Artur Pruszko, dyrektor Forum e-Zdrowia. Z tego kryzysu wejdziemy w nowy, bardziej cyfrowy świat. Rację mają ci, którzy współtworzą w mądry sposób ten nowy, pokryzysowy ład, w szczególności w obszarze zdrowia.

Minister Zdrowia, Adam Niedzielski, podkreślał, że już na pierwszym etapie pandemii teleporady stały się podstawowym środkiem komunikacji pacjenta z lekarzem POZ. W ramach teleporady mogliśmy otrzymać e-receptę, a za chwilę otrzymamy e-skierowanie, którego pilotaż już trwa. Za jakiś czas, w perspektywie pół roku, to wszystko będzie zapisane w postaci e-dokumentacji. Ta e-dokumentacja to przewrót kopernikański, fundamentalna zmiana, bo dostęp do dokumentacji z każdego punktu na świecie to jest coś, czego wszyscy oczekujemy.

Minister poinformował też o powołaniu Podsekretarz Stanu oraz stworzeniu Departamentu Innowacji, który zajmie się wprowadzaniem do publicznego systemu opieki zdrowotnej innowacyjnych rozwiązań. Rolą departamentu nie będzie już tylko zajmowanie się podstawowymi usługami e-zdrowia, ale również dbanie o to, żeby przez pilotaże, przez wdrażanie dobrych pomysłów, nasz system publiczny stał się innowacyjny – powiedział Minister Adam Niedzielski.

Beata Małecka-Libera, przewodnicząca senackiej Komisji Zdrowia, podkreślała konieczność edukowania pacjentów i przekonywania opinii publicznej do nowych technologii. Innowacje, podobnie jak koronawirus, budzą wiele emocji i lęku. Część społeczeństwa nie rozumie, na czym ma polegać ten rozwój maszyn, gdzie nie będzie kontaktu z lekarzem i pielęgniarką. Jesteśmy na etapie ogromnej transformacji zdrowia publicznego, dlatego ważna jest świadomość społeczeństwa. Nie bez znaczenia są też przywódcy, którzy będą nas przez tę zmianę przeprowadzać – powiedziała senator.

Zagraniczni eksperci wskazywali, że kryzys związany z pandemią przyspieszył cyfrowe zmiany w obszarze zdrowia i że zmiany te będą trwałe. Charles Alessi z HIMSS stwierdził, że największym wyzwaniem jest teraz zarządzanie zmianą oraz budowanie zaufania. Charles Parisot zwrócił uwagę na korzyści, jakie przyniosło wdrażanie interoperacyjnych rozwiązań, jak trudno jest bez nich funkcjonować, mówił też o konieczności ostrożności we wprowadzaniu nowych rozwiązań zwłaszcza w sytuacji kryzysu. Skalę i dynamikę zamian oraz korzyści z cyfrowej transformacji systemu zdrowie przedstawił Ofir Marer z Ministerstwa Zdrowia Izraela. Wszyscy zgodnie podkreślali wagę i współpracy między kluczowymi interesariuszami.

Co dalej z e-zdrowiem w Polsce

Podczas pierwszego dnia Forum poruszane były m.in. tematy związane z kierunkami rozwoju e-zdrowia w Polsce oraz bardzo istotną europejską strategią dla tego obszaru działań. Pod hasłem „Cyfrowe zdrowie w nowych czasach” omawiane było m.in. wdrażanie standardów wymiany danych, a także wykorzystanie sztucznej inteligencji do analizy zbiorów big data.

Paneliści wskazywali na konieczność opracowania kompleksowej strategii e-zdrowia w Polsce. Zwracano również uwagę na potrzebę spersonalizowanego podejścia do pacjenta w kontekście wykorzystywania technologii teleinformatycznych.

Pacjentocentryzm

Drugi dzień konferencji odbywał się pod hasłem „Pacjent w centrum cyfrowego systemu zdrowia”. Uczestnicy sesji dzielili się doświadczeniami z wdrożeń opieki zdalnej ze szczególnym uwzględnieniem opieki nad chorymi przewlekle oraz szans, jakie daje cyfrowe zdrowie w niwelowaniu nierówności w dostępnie do opieki. Najważniejszy wniosek tej części konferencji to konieczność włączenia pacjenta w proces decyzyjny dotyczący leczenia i takie konstruowanie rozwiązań cyfrowych, aby były one przyjazne dla odbiorcy i gwarantowały mu współodpowiedzialność za efekty terapii. Dyskutowano również o wirtualizacji opieki zdrowotnej oraz perspektywach rozwoju teleopieki i telediagnostyki. Prezentowane były m.in. nowe urządzenia umożliwiające zdalne badanie pacjenta – mają się one wkrótce pojawić również na polskim rynku.

Specjalną sesję poświęcono problematyce utrzymania i wsparcia zdrowia psychicznego oraz cyfrowych narzędzi pozwalających zadbać o tę sferę zdrowia człowieka. Uczestnicy Forum uznali, że niezbędne jest wypracowanie rekomendacji i dobrych praktyk w tej dziedzinie oraz stworzenie systemu walidacji rozwiązań wspierających zdrowie psychiczne.

Nowy cyfrowy świat

Trzeci dzień Forum e-Zdrowia był okazją do spojrzenia w przyszłość i omówienia wpływu rozwiązań technologicznych na system ochrony zdrowia. Debatowano m.in. o narzędziach AI i big data, cyfrowych terapeutykach oraz upowszechnieniu się zaawansowanych urządzeń medycznych przenoszących procesy badania i diagnozy z laboratoriów do domów pacjentów. Zdaniem panelistów system zdrowia w Polsce nie wspiera takich nowoczesnych rozwiązań, choć są one gotowe do wdrożenia i są stosowane na świecie. Przyczyną jest nieufność w stosunku do sztucznej inteligencji i zaawansowanej analizy danych, szczególnie tych potencjalnie naruszających przepisy o ochronie danych osobowych. Pojawiły się również głosy, że w Polsce brakuje centralnego architekta takich rozwiązań – tę rolę, zdaniem uczestników Forum, powinny wziąć na siebie MZ, NFZ oraz Agencja Badań Medycznych.

Jedna z ostatnich sesji Forum poświęcona była funkcjonowaniu ekosystemu e-zdrowia. Kryzys pandemiczny zmienił oczekiwania i przyspieszył zmiany. Doświadczyliśmy pogorszenia zdolności systemu do zapewnienia poziomu opieki. Szansą jest jednak wdrożenie nowego sposobu myślenia o opiece zdrowotnej – takiego, który wykorzystuje nowe technologie, tworząc system złożony z wielu współdziałających ze sobą komponentów i interesariuszy, czyli po prostu interoperacyjny ekosystem. Tylko taki model pozwala myśleć o wejściu na ścieżkę dynamicznego wzrostu w obszarze zdrowia,
a także budowania nowego istotnego sektora globalnej gospodarki.

Organizatorami Forum e-Zdrowia są Gdański Uniwersytet Medyczny i Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych przy współudziale Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) i Healthcare Information and Management Systems Society (HIMSS). Wśród wspierających konferencję znalazły się wiodące instytucje ochrony zdrowia i organizacje pozarządowe, a także ambasady Danii, Finlandii, Izraela i Wielkiej Brytanii. Partnerami konferencji były firmy z sektora IT i szeroko rozumianej branży medycznej. Patronat nad Forum e-Zdrowia objęły Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii oraz Marszałek Województwa Pomorskiego.

Źródło: mat. prasowe

Czytaj także: Wielka informatyzacja ochrony zdrowia