Rozwój technik małoinwazyjnych w chirurgii

Elektrochirurgia

Kolejnym rozwiązaniem ułatwiającym cięcie tkanek bez podwiązywania lub klipsowania naczyń jest rozwój technik elektrochirurgicznych.

Już w XIX wieku Bovie wprowadził koagulację elektryczną jednobiegunową. Obecnie stosowane są różne urządzenia do elektrokoagulacji elektrycznej jedno- i dwubiegunowej, ultradźwiękowej umożliwiające przecinanie tkanek i zamykanie naczyń nawet o 5-7 mm średnicy. Operacje na narządach rurowych (przełyk, żołądek, jelita) wymagają zamykania ich światła i łączenia – zespalania pomiędzy sobą. Umożliwia to opanowanie przez operatora ręcznego szwu laparoskopowego, a ułatwia wprowadzenie endostaplerów do szwu mechanicznego.

Nowoczesny tor wizyjny i instrumenty umożliwiają wykonanie operacji laparoskopowych od najprostszych po bardzo zaawansowane. Wykonanie tych operacji wymaga odpowiednich umiejętności zespołu. Anestezjolog musi opanować odmiennościznieczulenia u chorych z odmą CO2. Chirurg opanować technikę operacji laparoskopowych. Krzywa uczenia jest dłuższa niż w operacjach klasycznych. Młodzi chirurdzy mają z tym mniejsze problemy niż chirurdzy doświadczeni. Zespół pielęgniarski musi opanować obsługę toru wizyjnego i rodzaj narzędzi laparoskopowych. Przed przystąpieniem do operacji laparoskopowych w sali operacyjnej chirurg powinien poświęcić kilka godzin na ćwiczenia w laboratorium.Tam powinien opanować posługiwanie się narzędziami, obserwując je na ekranie monitora, opanować podstawy szycia i wiązania węzłów w laparoskopii. W Polsce są dwa ośrodki przygotowane do profesjonalnego prowadzenia takich ćwiczeń, które odbywają się pod patronatem sekcji Wideochirurgii Towarzystwa Chirurgów Polskich. Duże zasługi w rozwoju laparoskopii ma niemiecki ginekolog Kurt Semm. Wprowadził trenażer do ćwiczeń, insuflator do wytwarzania odmy, urządzenie ssąco- płuczące i inne. Pierwszy w roku 1982 wyciął w tej technice wyrostek robaczkowy (16). Eric Muche – niemiecki chirurg – używając zmodyfikowanego rektoskopu, wyciął prawie 100 pęcherzyków żółciowych. Doniesienie o tej technice na zjeździe chirurgów niemieckich w roku 1985 nie wzbudziło zainteresowania (17).

Zastosowanie toru wizyjnego

Rozwój nowoczesnej laparoskopii to wprowadzenie toru wizyjnego, przeniesienie obrazu z wnętrza jamy otrzewnej na ekran monitora i operowanie narzędziami wprowadzanymi przez trokary oraz obserwowane przeprowadzanych czynności na ekranie. Pierwszym, który w ten sposób wyciął pęcherzyk żółciowy, był Francuz Philippe Mourat (18). Przeszłoby to prawdopodobnie bez echa, gdyby nie Francis Dubois, który, obserwując operacje Moureta, zachwycił się tą techniką i namówił go do ogłoszenia drukiem pierwszych 38 cholecystektomii (miało to miejsce w marcu 1987 r.). Entuzjastą i propagatorem tej techniki był Jacques Perisat, który zaprezentował ją w 1988 r. podczas zjazdu chirurgów amerykańskich w San Francisco. Od tej pory organizowano w Stanach Zjednoczonych i Europie szkolenia, a firmy prześcigały się w produkcji torów wizyjnych i instrumentów (19). J. Perisat założył Europejskie Towarzystwo Chirurgii Endoskopowej (EAES – European Association Endoscopic Surgery), którego celem było promowanie, szkolenie i nadzór naukowy nad tą nową dziedziną chirurgii. Umożliwiło to jej szybki rozwój i rozszerzenie zakresu operacji z zastosowaniem tej metody do operacji onkologicznych włącznie (20-22).