Poprawa efektywności leczenia i ograniczenie kosztów użytkowania dzięki właściwemu projektowaniu obiektów opieki zdrowotnej

W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie, w jaki sposób jakość obiektu wpływa na efektywność leczenia oraz jaki jest związek pomiędzy jakością funkcjonowania obiektu opieki zdrowotnej a kosztami działalności, w tym utrzymania i eksploatacji obiektu, oraz kosztami samej inwestycji.

Projektowanie obiektu opieki zdrowotnej ma na celu stworzenie optymalnych warunków realizacji procedur medycznych. Poprzez optymalne rozumiemy tu takie, które zapewniają jak najszybsze i najskuteczniejsze leczenie pacjenta. Obiekt, w którym realizowane są procedury medyczne, musi zapewniać maksymalne bezpieczeństwo pacjenta i personelu poprzez stworzenie warunków, w których procedury są wykonywane w sposób jak najbardziej prawidłowy, bezpieczny i niezakłócony (1).

Właściwie zaprojektowany obiekt to także taki, w którym uzyskamy efektywność leczenia przy ograniczeniu kosztów jego eksploatacji.

W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie, w jaki sposób jakość obiektu wpływa na efektywność leczenia oraz jaki jest związek pomiędzy jakością funkcjonowania obiektu opieki zdrowotnej a kosztami działalności, w tym utrzymania i eksploatacji obiektu, oraz kosztami samej inwestycji.

Poprzez jakość obiektu rozumiemy takie rozwiązania architektoniczne, które wpływają na:

• poprawę wyników leczenia poprzez zapewnienie efektywniejszego środowiska leczenia oraz lepszą organizację funkcjonalno-przestrzenną (rozwiązania poszczególnych stref medycznych, wypoczynkowych, organizacja miejsc pobytu pacjenta),
• poprawę warunków pracy, a tym samym efektywności pracy personelu i poprawę efektów leczenia z tym związanych (stworzenie odpowiednich i odpowiednio zlokalizowanych miejsc pracy personelu, organizacja pracy personelu pielęgniarskiego na oddziałach itp.),
• poprawę bezpieczeństwa pacjentów i personelu (rozwiązania organizacyjne, techniczne i materiałowe) w zakresie eliminacji zagrożeń szpitalnych, jak infekcje i zakażenia.

Problemem zbadania wpływu rozwiązań projektowych obiektów szpitalnych na jakość leczenia zajmowano się już od 1968 roku w Stanach Zjednoczonych. Wyniki badań pokazały, że istnieje ścisły związek między środowiskiem tzw. „zabudowanym”, w którym następuje leczenie, a wynikami leczenia w czterech podstawowych obszarach (2):

• poprawy jakości świadczenia usług medycznych,
• poprawy bezpieczeństwa pacjentów,
• ograniczenia stresu i zmęczenia personelu oraz poprawy efektywności w zapewnianiu opieki medycznej pacjentom,
• ograniczenia stresu pacjentów i poprawy wyników leczenia.

Jednym z najważniejszych czynników decydujących o efektywności leczenia jest optymalizacja pracy personelu. Uzyskuje się to przede wszystkim poprzez stworzenie odpowiednich warunków pracy, ale także odpoczynku i regeneracji. Warunki pracy to oczywiście odpowiednie warunki lokalowe, organizacja i ergonomia miejsca wykonywania działań medycznych i towarzyszących − biurowych. To także taki dostęp do miejsc wykonywania swoich obowiązków, aby ograniczyć konieczność wykonywania zbędnych czynności w czasie wykonywania podstawowych działań. Na jakość pracy personelu mają wpływ mikroklimat oraz oświetlenie i ograniczenie hałasu, które mając przełożenie na komfort pracy, zapewniają uzyskanie maksymalnych efektów skuteczności leczenia przy (pośrednio) jak najniższych kosztach osobowych. Wiąże się to z krótszym czasem pobytu pacjenta w szpitalu, a zatem większą liczbą pacjentów leczonych przy tej samej liczbie personelu i jego czasie pracy (czyli koszcie osobowym personelu).

Koszt utrzymania i eksploatacji obiektu opieki zdrowotnej jest bardzo wysoki. W analizach przeprowadzonych w projektowanych przez autora i funkcjonujących szpitalach, uwzględniających badanie kosztów działalności w stosunku do kosztów inwestycyjnych oraz na podstawie danych uzyskanych z Ministerstw Zdrowia wielu krajów w ramach ekspertyz technicznych wykonywanych dla Banku Światowego − International Finance Corporation (IFC), dokonano porównania kwot wydanych na realizację inwestycji szpitali ze wszystkimi kosztami utrzymania i działalności medycznej tych obiektów.

Czytaj także: Rola działu aparatury medycznej w procesie realizacji inwestycji szpitalnych