Co kadra niemedyczna i medyczna sądzi o warunkach panujących na oddziałach – wyniki ankiety przeprowadzonej przez ZOZ Sucha Beskidzka

W ankiecie wykorzystano pytania otwarte, a respondenci zostali poproszeni o wskazanie obszarów i istotnych elementów funkcjonowania szpitala wymagających zmian.

Wyniki dają pewien ogólny pogląd dotyczący obszarów wymagających zmian, choć nie mówią wprost o skali problemów.

Jak informowaliśmy Państwa w numerze „OPM” 3/2020, ZOZ Sucha Beskidzka uczestniczy w międzynarodowym projekcie EcoQUIP+ (https://www.ecoquip.eu/), współfinansowanym przez Komisję Europejską. Przypomnijmy, że naszym celem jest przeprowadzenie remontu oddziału szpitala, aby dostosować go do potrzeb pacjentów, osób odwiedzających oraz personelu. W związku z sytuacją pandemiczną chcielibyśmy także, by projekt oddziału odpowiadał na pojawiające się wyzwania, takie jak właśnie pandemia, ale też i zmiany klimatu, oraz dawał możliwość stosowania coraz to nowszych technologii.

Żeby zrozumieć wspomniane potrzeby, przeprowadziliśmy badanie ankietowe wśród pacjentów, osób odwiedzających oraz personelu ZOZ-u Sucha Beskidzka, ale także innych szpitali. Chcieliśmy wiedzieć, co osoby przebywające na oddziałach (w różnych rolach) zmieniłyby w ich funkcjonowaniu i wyposażeniu.

W ankiecie wykorzystano pytania otwarte, a respondenci zostali poproszeni o wskazanie obszarów i istotnych elementów funkcjonowania szpitala wymagających zmian. Nie zastosowano przy tym gradacji odpowiedzi, by nie komplikować pytań w ankiecie. Wyniki dają więc pewien ogólny pogląd dotyczący obszarów wymagających zmian, choć nie mówią wprost o skali problemów. Tę można w jakiś sposób przybliżać, biorąc pod uwagę częstość wskazań w badaniu.

W związku z grupami docelowymi, do których trafia „OPM”, chcieliśmy zaprezentować Państwu wyniki w podziale na osoby pracujące na stanowiskach medycznych (74) i niemedycznych (21), które wzięły udział w badaniu. Relatywnie mała grupa osób będących pracownikami niemedycznymi nie pozwala na wyciąganie wiążących wniosków, ale daje pewne spojrzenie na różnice dotyczące tego, jak obie badane grupy postrzegają funkcjonowanie oddziałów. Co widzą, a czego nie dostrzegają. Wydaje się, że uzyskane wyniki można stosunkowo łatwo wytłumaczyć.

Wyniki badania przedstawiono w tab. 1, umieszczając pytania zgodnie z częstością wskazań dotyczącą grupy pracowników niemedycznych.

Wspomniana mała liczba uczestników sprawia, że należy ostrożnie interpretować uzyskane wyniki. To powiedziawszy, można natomiast wskazać, że pracownicy medyczni są dużo bardziej krytyczni w postrzeganiu pracy oddziałów. Widać to, kiedy przyjrzymy się „średniej” wskazań. W ostatnim wierszu uśredniono wyniki całego badania, nazywając to „średnią”. Nie jest to średnia w definicyjnym znaczeniu tego słowa (stąd – cudzysłów), ale uśrednione wyniki wszystkich wskazań – czyli obszarów, które, zdaniem ankietowanych, wymagają zmian.

Powyższe różnice można wytłumaczyć tym, że pracownicy medyczni dłużej i częściej przebywają na oddziałach. Jedynym obszarem, w którym wskazania do zmiany były istotnie wyższe dla pracowników niemedycznych, były miejsca odpoczynku dla pacjentów. Oczywiście personel medyczny też dostrzega tę kwestię, ale w istotnie mniejszym stopniu. Zapewne jest to efekt tego, że przebywając na co dzień na oddziałach, bardziej „opatrzył się” z tym, że występują w tym obszarze niedogodności. Natomiast personel niemedyczny rzadziej i krócej przebywając na oddziałach, silniej dostrzega problemy, jakie napotykają pacjenci podczas pobytu w szpitalu – przynajmniej w odniesieniu do kwestii takich jak spożycie posiłku, spotkanie ze swoimi bliskimi itp.

W przypadku personelu medycznego wyższe wskazania (szczególnie te, które są zdecydowanie wyższe w porównaniu z grupą pracowników niemedycznych – zaznaczone w tabeli na czerwono) wynikają zapewne z tego, że wymienione obszary w istotny sposób odbijają się na pracy personelu medycznego. Za największy problem uznano temperaturę (ten problem także dostrzegają pracownicy niemedyczni odwiedzający oddziały – na równi ze wspomnianą kwestią miejsc odpoczynku dla pacjentów). Silne różnice i wysokie wskazania ze strony personelu medycznego to także kwestie warunków panujących w salach chorych, miejscach do odpoczynku – z punktu widzenia personelu oraz kwestia oświetlenia. Wskazania podobnie wysokie, jak oświetlenie, dotyczyło szeroko pojętych ułatwień w komunikacji, przy czym akurat w tym obszarze pojawiły się także wysokie wskazania dokonane przez personel niemedyczny. Najwyższy odsetek uwag w tym obszarze dotyczył braku Wi-Fi na oddziałach.

Dalsze duże różnice w odpowiedziach analizowanych grup dotyczą kwestii czystości pomieszczeń i wyposażenia, łatwości dezynfekcji, drobnego sprzętu wspomagającego pobyt pacjenta w szpitalu, dostępu do aparatury diagnostycznej i terapeutycznej oraz innych kwestii (tu pracownicy niemedyczni nie mieli żadnych wskazań).

Uzyskane wyniki w znacznym stopniu pokryły się z przewidywaniami, wskazały też na priorytety zmian z punktu widzenia osób, które przebywają na oddziałach. Mimo ograniczenia dostępu światła słonecznego w okresie letnim, o czym pisaliśmy we wspomnianym numerze („OPM” 3/2020) oraz przy okazji opisu projektu EcoQUIP przed paroma laty („OPM” 12/2012, „OPM” 3/2013, „OPM” 5/2013, „OPM” 11/2013, „OPM” 3/2014, „OPM” 05/2015), problem ten – jak widać – nadal występuje. Z pewnością na odpowiedzi miało wpływ to, że badanie prowadzone było w miesiącach letnich. Dostrzegamy też, że problem miejsca (tak dla pacjentów, jak i dla personelu) zaczyna być coraz bardziej istotny. Konieczność dostosowania się do kolejnych norm i wymogów dotyczących wyposażenia, nowych technologii itp. sprawiła, że w trakcie prac modernizacyjnych różne pomieszczenia w szpitalu musiały zmienić swoją pierwotną funkcję. Innymi słowy – wymogów i wyposażenia przybyło – a mury nie chciały się rozciągnąć. Konieczna staje się poprawa warunków w salach chorych i uzupełnienie drobnego wyposażania. Przy okazji przydałoby się poprawić oświetlenie, np. uzupełniając obecne rozwiązania punktowymi lub na nowo aranżując całą koncepcję tego, jak oświetlane są sale chorych. O tym, że takie coś jest możliwe, przekonaliśmy się w trakcie wspomnianego projektu EcoQUIP – na przykładzie szpitala w Rotherham. Tam zmiany zaczęły się od oświetlenia, a skończyły na zupełnie nowej koncepcji oddziału, ułożenia łóżek, wygospodarowania miejsc do magazynowania różnych niezbędnych przedmiotów i rzeczy, w tym należących do pacjentów.

Czytaj także: Marcin Jędrychowski: Pandemia boleśnie obnażyła wszystkie słabości systemu

Relatywnie duża liczba pracowników ZOZ-u Sucha Beskidzka biorących udział w badaniu pozwala stwierdzić, czym należałoby się zająć w przypadku tej jednostki. Na ile te wyniki są reprezentatywne dla szerszej populacji szpitali – warto byłoby zweryfikować poprzez odpowiednie badania. My możemy mieć nadzieję, że to, co zrobimy w ramach projektu, pozwoli rozwiązać lub w odczuwalny sposób zminimalizować opisane niedogodności, a także przygotować oddział do wyzwań, przed którymi stajemy. Tym najbardziej oczywistym jest pandemia, te, o których warto pamiętać, to zmiany klimatyczne (wskazania dotyczące temperatury powietrza nie były przypadkowe). Do tego chcielibyśmy, by były to działania trwałe i efektywne ekonomicznie. Jak wiadomo, publiczny płatnik nie przewiduje dodatkowych środków na dostosowywanie pomieszczeń do wymogów i wyzwań, o których wspomnieliśmy.

Projekt EcoQUIP+ jest współfinansowany ze środków Executive Agency for Small and Medium-sized Enterprises (EASME) na mocy uprawnień przekazanych przez Komisję Europejską (Grant Agreement number: 857790 − EcoQUIP Pliis-COS-PP)-2018-2-01)