Lampy operacyjne – kryteria wyboru

Postępowanie przed operacją

Do obowiązków pielęgniarki operacyjnej należy sprawdzenie sprawności sprzętu znajdującego się w sali operacyjnej (za wyjątkiem aparatury anestezjologicznej). Jednym z takich sprzętów jest lampa operacyjna.

Wykonuje się następujące czynności:

• włączenie lampy;
• sprawdzenie ruchomości ramion i stabilności ustawienia w nowym położeniu („uciekanie” ramienia lampy jest niebezpieczne, ponieważ występuje wtedy gorsze oświetlenie pola operacyjnego, co wywołuje niepotrzebne zdenerwowanie, zwłaszcza w sytuacji, gdy lampa „ucieka” w kluczowym momencie operacji);
• sprawdzenie funkcji lampy (np.: zmiana skupienia i natężenia wiązki światła, włączenie kamery zamontowanej w lampie i sprawdzenie, czy obraz pojawia się na monitorze itp.);
• ustawienie ramion lampy w pozycji wyjściowej, przewidzianej dla danego typu operacji. Z uwagi na fakt, że możliwości oświetlenia danego pola operacyjnego jest zwykle kilka – dobrą praktyką jest, gdy ustawienia wyjściowego dokonuje (a przynajmniej jest przy nim obecny) albo sam operator, albo asysta lekarska;
• sprawdzenie, czy uchwyty pozwalające na zmianę położenia lampy przez operatora, asystę, czy pielęgniarkę operacyjną instrumentującą są sterylne. Dobrą praktyką jest przyniesienie na salę operacyjną dodatkowych uchwytów sterylnych, ponieważ czasami – przy zbyt szybkim obniżeniu czaszy lampy – ulegają one kontaminacji (na przykład poprzez dotknięcie głowy kogoś z zespołu operacyjnego). W takiej sytuacji szybkie podanie nowych uchwytów eliminuje konieczność opuszczenia sali operacyjnej przez pielęgniarkę operacyjną pomagającą i przyniesienie nowych uchwytów. Ustawianie lampy pod dyktando trwa dłużej, ponieważ kąt widzenia obserwatora stojącego dalej od stołu operacyjnego jest inny niż operatora.

Postępowanie w czasie operacji

• prawidłowe zamontowanie sterylnych uchwytów;
• ustawienie lampy w sposób uniemożliwiający kontaminację sterylnych uchwytów;
• prawidłowa wymiana uchwytów podczas operacji (jeśli zachodzi taka potrzeba).

Postępowanie po operacji

• wyłączenie lampy operacyjnej;
• prawidłowe zdjęcie sterylnych uchwytów i odłożenie ich do kontenera na narzędzia wielorazowe (w przypadku uchwytów wielorazowych) lub wyrzucenie do worka na odpady medyczne (w przypadku osłon jednorazowych);
• dezynfekcja lamp zgodnie z instrukcją producenta. Należy zwrócić szczególną uwagę, czy lampa nie jest zanieczyszczona na przykład kropelkami krwi;
• po zakończonych zabiegach planowych należy wdrożyć postępowanie jak przy sprzątaniu generalnym.

Podsumowanie

Istnieje wiele parametrów, które powinny zostać uwzględnione przy wyborze lamp operacyjnych. Minimalne wymagania, jakie powinny być spełnione przez producentów lamp operacyjnych, określa norma PN-EN 12464-1. Właściwe postępowanie od momentu przetargu i właściwe, zgodne z zaleceniami producenta używanie sprzętu, jakim są lampy operacyjne, warunkuje długoletnie zadowolenie z dokonanego wyboru.