Systemy monitorujące w Oddziale Intensywnej Terapii

Monitorowanie jest podstawą do terapii, szczególnie u chorych w stanach krytycznych leczonych w OIT. Nowoczesna technologia i możliwości w dziedzinie informatyzacji pozwalają na zintegrowanie wszystkich systemów obsługujących pacjenta, co pozwala skoncentrować się na nim.

Monitorowanie jest jedną z podstawowych czynności wykonywanych u pacjentów leczonych w Oddziale Intensywnej Terapii. W zależności od stanu klinicznego pacjenta i liczby niewydolnych narządów monitorowanie może ograniczać się do parametrów podstawowych (tętno, ciśnienie, saturacja) lub do panelu parametrów rozszerzonych. Większość pacjentów leczonych w OIT to chorzy z niewydolnością przynajmniej jednego narządu. Najczęściej jest to niewydolność oddechowa wymagająca wentylacji mechanicznej. Rozwój technologii, postęp w dziedzinie komputeryzacji i informatyki stworzyły możliwości bardzo szerokiego monitorowania nie tylko parametrów podstawowych.

Systemy monitorujące jako niezbędny element nowoczesnego OIT

Codzienne procedury u chorych w OIT stawiają coraz większe wymagania w zakresie stawiania diagnozy i wszechstronnego nadzoru klinicznego. Służy temu centralny system monitorowania.

Każdy oddział intensywnej terapii powinien być wyposażony w stację centralnego monitorowania, która umożliwia podłączenie odpowiedniej liczby monitorów (odpowiadającej liczbie łóżek). Takie połączenie umożliwia jednoczesny podgląd parametrów ze wszystkich podłączonych do centrali monitorów oraz możliwość pełnego podglądu wybranego monitora przypisanego do pacjenta. Wszystkie parametry mogą być wyświetlane graficznie i w tej samej formule następuje wyświetlanie alarmów, które ułatwiają szybką identyfikację problemów. Nowoczesna centrala ma również możliwość wyświetlania na ekranie danych z zewnętrznych urządzeń podłączonych do monitora pacjenta. Takim urządzeniem może być respirator czy pompy infuzyjne. Bardzo istotnym elementem jest wyposażenie centrali w funkcje obliczeniowe dla obliczeń lekowych, hemodynamicznych, wentylacyjnych oraz nerkowych. Ma to szczególne znaczenie u chorych z niewydolnością wielonarządową, u których włączono terapię nerkozastępczą.

Sercem każdej centrali jest oczywiście monitor o budowie modułowej. Każdy moduł pozwala na przenoszenie między monitorami. Ma to znaczenie w sytuacjach zabiegów na sali operacyjnej lub w trakcie badań diagnostycznych poza oddziałem intensywnej terapii. Mamy wgląd w parametry pacjenta i ewentualną analizę alarmów. Oprócz RR, tętna saturacji, ciśnienia mierzonego metodą krwawą, liczby oddechów, ważna jest również możliwość rozbudowy monitora o pomiary, BIS (stopień uśpienia) EEG, nieinwazyjnego rzutu minutowego metodą impedancji kardiograficznej, inwazyjnego rzutu serca metodą Swana-Ganza czy przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Wszystkie wymienione parametry nie są mierzone w każdym przypadku klinicznym, ale w zależności od potrzeby i celowości zastosowania wybranego parametru. Niektóre z nich będą mierzone na każdym stanowisku.

Do tej grupy należą: saturacja, pomiar częstości oddechu oraz parametry kardiologiczne: pomiar EKG, analiza arytmii, analiza odcinka ST oraz analiza zmian odcinka QT. Ma to szczególne znaczenie u pacjentów z niewydolnością krążenia oraz z niewydolnością wielonarządową, u których może dojść do niedokrwienia mięśnia serca. Ponadto leki stosowane w oddziałach intensywnej terapii (głównie sedacyjne, antybiotyki) mogą wpływać na przewodzenie w sercu, wpływając na wydłużenie odcinka QT, co w konsekwencji może grozić zatrzymaniem akcji serca. Wobec czego analiza zmian odcinka QT jest parametrem bardzo potrzebnym. Do parametrów podstawowych, oprócz wymienionych wyżej, należy inwazyjny i nieinwazyjny pomiar ciśnienia, pomiar temperatury czy kapnografii (szczególnie przydatny u chorych z zaawansowaną niewydolnością oddechową, niezależnie od przyczyny). Do dodatkowych wybranych parametrów należy pomiar oksymetrii tkankowej (szczególnie pomiar somatyczny) do monitorowania u chorych we wstrząsie septycznym. Do tej grupy można również zaliczyć moduł EEG. Jest przydatny do prowadzenia śpiączki farmakologicznej u pacjentów ze stanami padaczkowymi. Pozwala pod kontrolą EEG zwiększać dawki leków do otrzymania płaskiej krzywej. Pozwala to na uniknięcie transportu do pracowni EEG, szczególnie gdy może on zagrażać życiu pacjenta. Taki moduł powinien być w każdym oddziale intensywnej terapii przynajmniej na jednym stanowisku (o ile w oddziale neurologicznym nie ma możliwości wykonania śpiączki farmakologicznej z powodu braku respiratorów). Nowoczesne technologie pozwalają na umieszczenie w centrali monitorującej szeregu dodatkowych funkcji, które wspomagają podjęcie decyzji terapeutycznych. Funkcja obliczania punktacji do oceny poziomu świadomości w skali Glasgow ułatwia obserwacje zmian w świadomości pacjenta. Jeżeli stanowisko jest wyposażone w moduły CO₂, pO₂ oraz RM, to pozwala na obliczenia parametrów objętościowych i metabolicznych. Obliczenie zużycia tlenu informuje nas o wydolności układu krążenia oraz o nasileniu metabolizmu. Ułatwia decyzje żywieniowe, a pośrednio wskazuje, jakie proporcje składu produktów do żywienia są najkorzystniejsze. Ważnym elementem jest funkcja wspomagania decyzji klinicznych związanych z diagnozą i prowadzeniem terapii sepsy. Oczywiście o ostatecznym kształcie terapii decyduje lekarz leczący pacjenta, jako że sama jednostka chorobowa jest różnorodna i objawy nie w każdym przypadku są charakterystyczne. Niemniej dla młodych lekarzy pracujących, a co ważniejsze – zainteresowanych intensywną terapią, może to być dodatkowa podpowiedź. Ujemną stroną tej funkcji są stałe wytyczne (oparte na SSC oraz Sepsis-3), co nie uwzględnia zmieniających się zaleceń. Jest to oczywiście problem do rozwiązania i moduł mógłby być modyfikowany zgodnie ze zmieniającymi się wytycznymi. Inną możliwością wspomagania decyzji klinicznych są funkcje dotyczące zmian w układzie sercowo-naczyniowym. Uwzględniają one zmiany parametrów związanych z obciążeniem następczym, wstępnym, pracą serca oraz wodą pozanaczyniową. Ma to znaczenie u chorych leczonych z powodu wstrząsu (niezależnie od przyczyny), szczególnie w grupie chorych obciążonych niewydolnością krążenia. Przy dostępności odpowiedniego modułu jest możliwe wyświetlanie parametrów związanych z przepływem mózgowym, regionalnym nasyceniem tlenu i czynnością mózgu, a także kreślenie krzywej zależności wskaźnikiem reaktywności ciśnienia i ciśnieniem perfuzji mózgowej w celu określenia optymalnej wartości CPP. Powyższe parametry są szczególnie przydatne u pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych lub zabiegach neurochirurgicznych.

Podsumowanie

Monitorowanie jest podstawą do terapii, szczególnie u chorych w stanach krytycznych leczonych w OIT. Nowoczesna technologia i możliwości w dziedzinie informatyzacji pozwalają na zintegrowanie wszystkich systemów obsługujących pacjenta, co pozwala skoncentrować się na nim. System integruje wszystkie dane z urządzeń przyłóżkowych, dzięki czemu lekarz prowadzący lub zespół leczący może otrzymywać informacje, nie tylko w formie krzywych, w obrębie oddziału, budynku szpitala (w pokoju lekarskim, pokoju ordynatora) czy nawet zdalnie. System pozwala zarządzać terapią (infuzje w zamkniętej pętli), a nawet alarmami (wcześnie informować o ewentualnym zagrożeniu). W oddziale, w którym duża liczba sygnałów dźwiękowych może prowadzić do zmęczenia personelu, wcześniejsza informacja o zagrożeniu jest bardzo istotna. Oczywiście żaden z najbardziej doskonałych systemów nie zastąpi lekarza i całego personelu pracującego w OIT. Niemniej jednak ułatwi w dużym stopniu pracę, poprawi organizację i opiekę nad pacjentem.

Piśmiennictwo

1. https://www.mindray.com/pl/products/patient-monitoring/centralized-monitoring/benevision-cms.
2. Mobile Viewer https://www.mindray.com/pl/products/patient-monitoring/centralized-monitoring/benevision-cms-mobile-viewer.
3. CMS Viewer https://www.mindray.com/pl/products/patient-monitoring/centralized-monitoring/benevision-cms-viewer.
4. Benelink https://www.mindray.com/pl/products/it-products/benelink.
5. eGateway https://www.mindray.com/pl/products/it-products/egateway.
6. Respiratory informacje ogólne: https://www.mindray.com/pl/products/ventilators/