Światowy Dzień Zapalenia Płuc – śmiertelne zagrożenie... - Strona 2 z 2

Światowy Dzień Zapalenia Płuc – śmiertelne zagrożenie towarzyszące pandemii

Data publikacji: 11.11.2020 r.

Szczepienie jako profilaktyka zapaleń płuc

Infekcje bakteryjne można leczyć antybiotykami. Niestety, terapię coraz bardziej utrudniają antybiotykooporność i wielolekooporność, stanowiące jeden z największych problemów współczesnej medycyny. Także skuteczność istniejących leków przeciwwirusowych bywa różna. Z tego względu kluczowa rola przypada szczepionkom, które pozwalają zapobiegać zachorowaniu.

Dla dzieci największym zagrożeniem są pneumokoki oraz Hib, dlatego też szczepienie przeciw Hib uwzględniono w kalendarzu szczepień obowiązkowych już w 2007 roku, a szczepienie przeciw pneumokokom – w 2017 r.

To ostatnie szczepienie chroni przed zapaleniem płuc, a także przed zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, sepsą, bakteriemią i pneumokokowym zapaleniem ucha¹³. O skali zagrożenia pneumokokami świadczy natomiast fakt, że Polsce w 2019 roku z powodu zagrażającej życiu inwazyjnej choroby pneumokokowej hospitalizowano 1544 osoby¹⁴.

Szczepienie przeciwko pneumokokom cieszy się dużą akceptacją społeczną – wykonuje się je u ponad 94% dzieci, dla których jest ono obowiązkowe. W 2020 r. „Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) wydała stanowisko w sprawie zasadności stosowania dostępnych szczepionek przeciwko pneumokokom dla dzieci w Programie Szczepień Ochronnych. (…) Z oceny AOTMiT wynika, że obie analizowane szczepionki, tj. Synflorix (PCV10) jak i Prevenar13 (PCV13) są skuteczne w zapobieganiu występowania inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) u dzieci. W stanowisku AOTMiT podkreślono, że nie odnaleziono badań eksperymentalnych, oceniających ewentualne różnice w skuteczności klinicznej pomiędzy szczepionkami PCV10 i PCV13 w odniesieniu do występowanie IChP i innych chorób wywołanych przez pneumokoki, ani też w odniesieniu do zgonów powodowanych tymi infekcjami. AOTMiT przywołała rekomendacje WHO, gdzie wskazano, że obecnie nie ma wystarczających dowodów na to, że te 2 szczepionki różnią się pod względem wpływu na ogólne rozpowszechnienie choroby pneumokokowej” ¹⁵.

Ze względu na ograniczenia związane z analizą polskich danych epidemiologicznych nad inwazyjną chorobą pneumokokową oraz zbyt krótki okres prowadzenia szczepień obowiązkowych w Polsce trudno na razie w pełni ocenić efekty obowiązkowych szczepień dzieci przeciwko pneumokokom, to rezultaty potwierdzono w innych krajach.

W Finlandii, gdzie powszechne szczepienia przeciw pneumokokom prowadzi się od 2010 r., już po 3,5 roku liczba hospitalizacji z powodu pneumokokowego zapalenia płuc wśród szczepionych dzieci spadła o 77%. Wzrosła również odporność populacyjna, znacząco obniżając liczbę zachorowań wśród osób nieszczepionych – zarówno dzieci, jak i dorosłych¹⁶.

Nawet 60% dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola może być bezobjawowymi nosicielami pneumokoków i zakażać innych. Odsetek nosicieli w grupie dorosłych szacuje się na ok. 15%. Osoby starsze najczęściej zarażają się jednak od dzieci, dlatego masowe szczepienia małych pacjentów stanowią też pośrednią ochronę dla osób starszych¹⁷. Wysoką skuteczność szczepionki w zapobieganiu pneumokokowemu zapaleniu płuc potwierdziły także badania prowadzone w USA, Szwecji czy Izraelu¹⁸.

Dorośli też powinni się szczepić

Eksperci coraz częściej zachęcają do szczepień osoby dorosłe. Najbardziej rozpowszechnione, choć w Polsce nadal stanowczo w zbyt małej skali, jest szczepienie przeciwko grypie. Niestety, w tym przypadku odporność nie jest trwała, a szczepionka ma charakter sezonowy i jest dostosowana do przewidywanej na dany sezon mutacji wirusa. W tym roku liczba Polaków chcących zaszczepić się przeciwko grypie wzrosła, brakuje jednak szczepionek.

Specjaliści namawiają także do szczepień przeciwko pneumokokom. Wśród dorosłych grupę najbardziej narażoną na ciężki przebieg pneumokokowego zapalenie płuc stanowią osoby po 65. roku życia. W Programie Szczepień Ochronnych na rok 2021 szczepienie przeciwko Streptococcus pneumoniae zaleca się m.in. także osobom z przewlekłą chorobą układu krążenia, układu oddechowego, cukrzycą, chorobą wątroby oraz chorobą nowotworową (oczywiście, po konsultacji z lekarzem)¹⁹.

Bardzo ważna jest również ochrona przed krztuścem, zagrażającym powikłaniami m.in. w postaci ciężkiego zapalenia płuc. Obecnie szczepienie zalecane jest kobietom w ciąży (między 27. a 36. tygodniem), ponieważ pozwala ochronić płód przed zakażeniem. W postaci skojarzonej ze szczepionkami przeciw błonicy i tężcowi podaje się ją też rutynowo po raz ostatni w 14. roku życia. Zgodnie z zaleceniami, co 10 lat każdy powinien otrzymać dawkę przypominającą, a w przypadku np. epidemii krztuśca okres ten powinien być odpowiednio krótszy²⁰.

Bez względu na motywację, bezwzględnie warto się szczepić. Szczególnie w czasie pandemii, ponieważ taka profilaktyka pozwala uchronić się przed infekcją kilkoma różnymi patogenami w tym samym czasie. Nawet bardzo silny, zdrowy organizm może nie poradzić sobie jednocześnie z pneumokokami lub wirusem grypy oraz z SARS-CoV-2. Ponadto, każde szczepienie, stymulując układ immunologiczny, zwiększa ogólną odporność.

Przypisy: