Rak kolczystokomórkowy w Polsce – wyniki raportu

Niska świadomość i bagatelizowanie problemu

Niska świadomość społeczna na temat raka kolczystokomórkowego skóry, bagatelizowanie zmian, które w początkowym etapie wyglądają jak niegroźne strupki oraz dojrzały wiek chorego powodują, że wielu pacjentów zwłaszcza z małych miejscowości, czy obszarów wiejskich diagnozowanych jest w zaawansowanym stadium choroby.

Osoby starsze przekonane są o tym, że zmiany powstałe na skórze, niegojące się ranki, strupki są wynikiem podeszłego wieku, a nie toczącego się procesu chorobowego. O ile ciemne plamy, np. przy czerniaku, kojarzone są już coraz częściej z nowotworem i skłaniają do pokazania ich lekarzowi, to wiedza o nowotworze kolczystokomórkowym jest nadal mała i pacjentom często wydaje się, że jest to niegroźny defekt skóry. Forma guzków – o bezbarwnej powierzchni, z otoczką, niekiedy owrzodziałą, nie jest dla pacjentów sygnałem alarmowym i w przypadku wielu chorych nie budzi u nich niepokoju – zaznacza Magdalena Knefel ze Stowarzyszenia Polskie Amazonki Ruch Społeczny. Tymczasem zmianę taką powinien niezwłocznie obejrzeć lekarz – dodaje.

Gdyby nie moje dzieci, to nie poszedłbym się zbadać. Uznałem, że skoro mnie nie boli, a mam już swoje lata i już przeżyłem swoje, to nie będę się badał. Poza tym trochę się bałem. Uważałem, że rak to jest wyrok śmierci. Lepiej tego wyroku nie słyszeć. Teraz tamtemu sobie sprzed operacji to bym powiedział, że źle robiłem, że wcześniej nie poszedłem się zbadać. Miałem szczęście, że trafiłem do specjalisty, który mnie prawidłowo zdiagnozował – mówi Pan Marian 76 letni pacjent z Radomia. Lubiłem się opalać. Każdą wolną chwilę spędzałem na działce, a tam pracy bardzo dużo jak to na działce. Cały dzień potrafiłem chodzić bez koszulki wystawiając się na słońce, ale nigdy nie myślałem, że ta choroba mnie dotknie – dodaje.

Wśród rolników, ale też wielu innych grup pracowników przebywających wiele godzin na świeżym powietrzu, jeśli nawet jest wiedza na temat szkodliwości promieni słonecznych, to kojarzona bywa np. z opalaniem. Jadąc na urlop wiele osób smaruje się kremami z filtrem, jednak nie kojarzą tego samego zagrożenia, gdy chodzi o pracę i codzienną aktywność na zewnątrz – mówi Katarzyna Chmielewska-Wojciechowska, prezes Fundacji Życie z Rakiem.

Rak kolczystokomórkowy chorobą zawodową

Mimo, że wśród osób najbardziej narażonych na zachorowanie są osoby, które przez wiele lat wykonywały pracę związaną z przebywaniem na słońcu (np. rolnicy, sadownicy, ogrodnicy, marynarze czy pracownicy budowlani) to promieniowanie UV nie jest w polskim prawie czynnikiem uwzględnianym jako przyczyna choroby zawodowej co zdaniem ekspertów powinno ulec zmianie.

W Polsce choroby nowotworowe bardzo rzadko stwierdzane są jako choroba zawodowa, choć nie ma wątpliwości, że często na ich rozwój wpływ ma miejsce, charakter i warunki pracy. W rejestrze chorób zawodowych mamy zaledwie ok. 60 takich przypadków rocznie. W większości są to nowotwory związane z układem oddechowym np. rak płuc, rak oskrzela, międzybłoniak opłucnej – mówi dr hab. n. med. Marta Wiszniewska, prof. Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, Kierownik Kliniki Chorób Zawodowych i Zdrowia Środowiskowego IMP. Jednak, aby stwierdzić, że mamy do czynienia z chorobą zawodową muszą być spełnione określone warunki prawne. Czasami pacjent nie ma rozpoznanej choroby zawodowej, gdyż nie figuruje ona w obowiązującym w Polsce wykazie chorób zawodowych. W innych przypadkach ma chorobę z wykazu, ale nie ma czynnika sprawczego na swoim stanowisku pracy, albo ocena warunków pracy nie wskazuje bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że były one przyczyną powstania schorzenia. W przypadku nowotworów skóry, w tym raka kolczystokomórkowego, kolejnym problemem może być czas. Może minąć nawet 50 lat od pracy w warunkach szkodliwych do zdiagnozowania choroby i wtedy nie zawsze pracownik kojarzy ekspozycję zawodową ze schorzeniem – dodaje.