Roszczenia pacjentów za błędy lekarskie

Związek przyczynowy

Zgodnie z treścią art. 361 Kodeksu cywilnego „zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła”. Prawo cywilne wymaga zatem, aby między zdarzeniem a szkodą istniał normalny (adekwatny) związek przyczynowy. Doznany przez pacjenta uszczerbek musi być normalnym następstwem działania lub zaniechania szpitala czy personelu medycznego.

Związek przyczynowy w procesach lekarskich nie musi być jednak absolutnie pewny. Aby przypisać odpowiedzialność za szkodę medyczną, wystarczy udowodnić wysoki stopień prawdopodobieństwa faktu, że szkoda wynikła z określonego zdarzenia. W wyroku z 5 sierpnia 1967 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że „przeprowadzenie w procesie dowodu „bez reszty” jest częstokroć utrudnione aktualnym stanem wiedzy medycznej, która nie zawsze potrafi dać stanowczą odpowiedź na każde pytanie. W takiej sytuacji Sąd może, po rozważeniu całokształtu okoliczności sprawy, uznać dowód za przeprowadzony, mając na uwadze wysoki stopień prawdopodobieństwa związku przyczynowego” (5).

Domniemanie faktyczne uregulowane w art. 231 Kodeksu postępowania cywilnego (6) też łagodzi obowiązek wykazania winy lekarza. Znajduje ono szczególnie zastosowanie w przypadku wszelkiego rodzaju zakażeń szpitalnych, np. żółtaczką. Pacjent w takim przypadku musi wykazać fakt zakażenia oraz przebywania w okresie zakażenia w szpitalu, od którego domaga się odszkodowania. Szpital, aby uniknąć odpowiedzialności, musi obalić domniemanie faktyczne, np. wykazując, że inne okoliczności doprowadziły do powstania zakażenia (np. w przypadku żółtaczki...