Łączenie wielu dziedzin przy zachowaniu bezpieczeństwa pacjenta

Jednym z elementów sali jest system wspomagany przez sztuczną inteligencję. Czy mógłby Pan Profesor powiedzieć coś więcej na temat zastosowania AI podczas wykonywania zabiegów?

Póki co nie rozmawiamy jeszcze z maszyną, nie jest to takie science fiction. Jednak rzeczywiście oprogramowanie, które znajduje się na sali hybrydowej, to system, który wykorzystuje wcześniejsze doświadczenia, takie jak badania dotyczące obrazowania serca czy naczyń klatki piersiowej.

Sztuczna inteligencja pozwala na rysowanie, odzwierciedlanie struktur serca, nakładając obrazy, które uzyskujemy z różnych metod radiologicznych, czyli tomografii komputerowej, rezonansu, obrazowania echa. Te wszystkie elementy są łączone w całość. Dzięki temu w postaci nakładek graficznych możemy przedstawiać to serce w dowolnej pozycji. Możemy również zaznaczać pewne patologie i ujścia naczyń w taki sposób, że pojawiają się one graficznie na obrazie, bez konieczności wykorzystywania środków cieniujących.

W naszym oprogramowaniu wykorzystującym sztuczną inteligencję istnieje tak zwana echo-nawigacja. Jest to program, który pozwala na jednoczesne oglądanie zaznaczonych struktur w tych samych pozycjach, niezależnie: echograficznych, czy radiologicznych.

W tym momencie angiograf słucha poleceń, jeżeli chodzi o obrazowanie echografii. Na przykład możemy ustawić odpowiednio sondę echa przezprzełykowego i w tym momencie angiograf będzie się zawsze ustawiał w taki sposób, aby ta sonda nim kierowała.

Obraz jest tutaj czymś, co nam w tych samych pozycjach pokazuje i echo, i badanie radiologiczne. Jeżeli zaznaczymy punkt na sercu, na przykład patologię, odejście tętnicy wieńcowej czy odejście łuku aorty tętnicy szyjnej, to możemy przesunąć lampę – tak jak ramię C – w różnych pozycjach, co jest charakterystyczne dla angiografu. W tym momencie angiograf porozumiewa się z echem przezprzełykowym. Wówczas zarówno jedna, jak i druga maszyna pokazuje chirurgowi to, co jest dla niego najważniejsze. Jest to również fantastyczne urządzenie, które pozwala na zmniejszenie do minimum podaży nieobojętnego dla organizmu środka cieniującego. Zmniejsza dawkę radiologiczną, dzięki czemu w tej chwili mamy dawkę mniejszą o 80%.

Podczas całego procesu powstawania sali, my – kardiochirurdzy, określiliśmy jasno nasze potrzeby. Inżynierowie w taki sposób konfigurowali samo urządzenie, aby sala była jak najbardziej dopasowana do specyfiki operacji kardiochirurgicznych. Dzięki tej współpracy powstało w pewnym sensie awangardowe pomieszczenie, spersonalizowane pod kardiochirurgię z najnowocześniejszym sprzętem.

Wszystko było bardzo przemyślane. Ważne było zarówno odpowiednie ustawienie stołu, odpowiednie ustawienie wszystkich urządzeń, komunikacja na sali operacyjnej, drogi przemieszczania się instrumentariuszek, chirurgów, anestezjologów. Do tego zresztą też służyły programy oparte na sztucznej inteligencji, więc był to dość fascynujący okres, mimo że bardzo krótki i bardzo intensywny.

Budowa obejmowała całkowite wyburzenie wszystkich ścian wewnątrz naszego starego bloku operacyjnego oraz zmiany w instalacjach. Czas na budowę był krótki, wynosił tylko trzy miesiące. Jednak tak wiele udało się zrobić, a to dzięki zaangażowaniu ludzi, którzy brali udział w modernizacji.

Modernizacja niesie ze sobą ogromne korzyści dla samej placówki i jej pracowników. Co zyskują pacjenci dzięki tym zmianom?

Łącząc zabiegi endowaskularne czy przezskórne z klasycznymi operacjami, możemy uzyskać ten sam efekt poprzez mniejsze obciążenie organizmu pacjenta. Możemy przeprowadzić, jak wcześniej wspomniałem, operacje, do których trzeba było włączyć krążenie pozaustrojowe, zatrzymać serce lub na przykład obniżyć temperaturę pacjenta czasem do kilkunastu stopni. Teraz możemy to samo zrobić z bijącym sercem, z tak niewielką ingerencją. Sala pozwala podjąć ryzyko operacyjne, które wcześniej było niemożliwe. Zaczyna się w tej chwili tak nieprawdopodobny okres z dziedziny kardiochirurgii, że muszę przyznać, sam jestem ciekaw, co będzie za pięć lat.

Czyli można stwierdzić, że dobrze zaprojektowana sala jest w stanie zarówno poprawić jakość usług medycznych, jak i samopoczucie pacjenta?

Ten blok operacyjny został skonfigurowany w taki sposób, by kłaść jak największy nacisk na zmniejszenie stresu i dobre samopoczucie psychiczne pacjentów. Operacja kardiochirurgiczna funkcjonuje społecznie jako operacja nieprawdopodobnego ryzyka, najbardziej zagrażająca życiu, i tego się nie da przeskoczyć. Dzięki rozmowie z pacjentem przedstawiamy propozycję zabiegu operacyjnego, najbezpieczniejszego z możliwych, jednocześnie redukując u niego stres.

Drugą ważną kwestią jest otoczenie – sala powstała z myślą, że pacjent wkracza w zupełnie nieznane środowisko. Dlatego na ścianach są piękne, podświetlane krajobrazy. Pacjenci na monitorach nie widzą tak jak u Monty Pythona maszyny, która robi „pik”, tylko widzą na przykład góry, las czy pływające delfiny. Gdy pacjent wjeżdża na salę operacyjną, w tle słychać cichą muzykę. Każdy element sali powstał, aby trochę to miejsce odczarować, aby nie kojarzyło się z traumą i cierpieniem. Gdy pytam pacjentów, czy to dla nich istotne, to rzeczywiście mówią, że ma to dla nich znaczenie. Wszystkie te rzeczy redukują stres, ból i mówiąc po prostu po ludzku – strach. Podsumowując, dla samopoczucia pacjentów najważniejsze są te dwie rzeczy: informacja i kwestia wizualna otoczenia. Wjeżdżają do pięknego, kolorowego miejsca, coś pięknego kojarzy się z czymś dobrym. Tak więc cały ten blok operacyjny został zaprojektowany z tą myślą i dla naszych pacjentów.

W jaki sposób modernizacja wpłynęła na komfort pracy personelu?

Jeśli spędziliśmy 10-12 godzin na sali operacyjnej, ratując życie, męczą nam się oczy. Oczywiście to jest najmniej ważny element, ale wchodząc na salę, widzimy bardzo duże, podświetlone fotografie krajobrazów, mające zapewnić chwilę odpoczynku oczom. Jednak najważniejsze dla chirurga jest to, że sala została zaprojektowana w taki sposób, że wszystko jest pod ręką. Możemy dowolnie sterować angiografem przy pomocy panelu dotykowego i urządzeń, dzięki którym możemy ruszać stołem. To wszystko jest sterylne i do użytku chirurga. Wszystko jest tak dostosowane, żeby dostęp do tych urządzeń zajmował jak najmniej czasu i był jak najwygodniejszy.

Zadbaliśmy również o przestrzeń. Wydawałoby się, że sala jest ogromna, a ona ma jedynie 65 metrów, jednak odpowiednie zaprojektowanie jej pozwoliło na optymalizację przestrzeni i zachowanie przestronności. Pracujemy w tym miejscu dopiero kwartał. Zaczynamy się do tego przyzwyczajać, ale wciąż jest to dla nas całkowitą nowością. Wciąż wszystkiego się uczymy. Najpierw musimy nauczyć się pewnych rzeczy na modelu w trakcie szkoleń, a dopiero potem te opracowane metody i schematy przenosimy na salę operacyjną. Praktycznie możemy powiedzieć, że ta sala operacyjna jest jednym urządzeniem, które składa się z bardzo wielu elementów. To urządzenie działa po prostu perfekcyjnie.

W tej chwili możemy operować stulatków czy pacjentów z wielochorobowością. Możemy się podzielić salą operacyjną z ortopedami, kardiologami, chirurgami naczyniowymi i wspólnie zrobić zabiegi, o których kilka lat temu nawet nie marzyliśmy. Natomiast najważniejszy jest tutaj zespół, bo sala operacyjna bez ludzi jest nic niewarta. Nasz zespół jest fantastyczny, według mnie jest jednym z najlepszych. Jeszcze zanim powstała nowoczesna sala hybrydowa, wykonywaliśmy wiele nowoczesnych, wysokotechnologicznych operacji w dużo gorszych warunkach. Także wszystko to zależy od ludzi. Począwszy od pielęgniarek, fizjoterapeutów, skończywszy na chirurgach i anestezjologach. To jest nieprawdopodobnie dobry zespół, a teraz jeszcze dodatkowo wyposażony w salę hybrydową.

Dziękuję za rozmowę.

Czytaj też: W trosce o jakość, bezpieczeństwo i komfort