Zasady przekazywania danych zdarzeń medycznych do SIM przez szpitale

System Informacji Medycznej w Polsce jest stale rozwijany. Nowym obowiązkiem świadczeniodawców, także szpitali, będzie przekazywanie danych zdarzeń medycznych do Systemu Informacji Medycznej. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie podstawowych regulacji prawnych dotyczących przekazywania informacji o zdarzeniach medycznych do Systemu Informacji Medycznej przez podmioty lecznicze, a w szczególności przez szpitale.

Od lat w Polsce w procesie informatyzacji ochrony zdrowia tworzony jest system informacji w ochronie zdrowia. Organizację i zasady działania systemu określa ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 666), zwana w skrócie u.s.i.o.z.

System informacji w ochronie zdrowia

System informacji obejmuje bazy danych tworzone przez podmioty obowiązane do ich prowadzenia, zawierające dane o:

1. udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej,
2. usługodawcach i pracownikach medycznych,
3. usługobiorcach.

W systemie informacji przetwarzane są dane niezbędne do prowadzenia polityki zdrowotnej państwa, podnoszenia jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej oraz finansowania zadań z zakresu ochrony zdrowia. W systemie informacji są przetwarzane dane przekazywane lub udostępniane nieodpłatnie przez usługodawców. System informacji obejmuje bazy danych funkcjonujące w ramach:

1. Systemu Informacji Medycznej (zwanego w skrócie SIM),
2. dziedzinowych systemów teleinformatycznych – są to systemy teleinformatyczne wspomagające określony obszar funkcjonowania systemu ochrony zdrowia (np. System Rejestru Usług Medycznych Narodowego Funduszu Zdrowia, System Statystyki w Ochronie Zdrowia, System Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych, Zintegrowany System Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi, Rejestr Asystentów Medycznych),
3. rejestrów medycznych – są to tworzone zgodnie z prawem rejestry, ewidencje, listy, spisy albo inne uporządkowane zbiory danych osobowych, jednostkowych danych medycznych lub danych niebędących danymi osobowymi, służące do realizacji zadań publicznych, prowadzone przez podmiot funkcjonujący w systemie ochrony zdrowia (np. Centralny Wykaz Usługobiorców, Centralny Wykaz Usługodawców, Centralny Wykaz Produktów Leczniczych).

System Informacji Medycznej (SIM) to system teleinformatyczny służący przetwarzaniu danych dotyczących udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeń opieki zdrowotnej udostępnianych przez systemy teleinformatyczne usługodawców.

System informacji w ochronie zdrowia jest obsługiwany przez:

1. Platformę Udostępniania On-Line Usług i Zasobów Cyfrowych Rejestrów Medycznych,
2. Elektroniczną Platformę Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych.

Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych jest systemem teleinformatycznym, który umożliwia m.in.:

1. dostęp usługobiorców do informacji o udzielonych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej zgromadzonych w SIM oraz raportów z udostępnienia danych ich dotyczących,
2. przekazywanie przez usługodawców do SIM informacji o udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej,
3. wymianę pomiędzy usługodawcami danych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ciągłości leczenia,
4. wymianę dokumentów elektronicznych pomiędzy usługodawcami w celu prowadzenia diagnostyki, zapewnienia ciągłości leczenia oraz zaopatrzenia usługobiorców w produkty lecznicze i wyroby medyczne.

Administratorem systemu Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych jest jednostka podległa ministrowi właściwemu do spraw zdrowia (obecnie jest nim Minister Zdrowia), właściwa w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia – jest nią obecnie Centrum e-Zdrowia. Centrum e-Zdrowia (CeZ) jest państwową jednostką budżetową powołaną przez Ministra Zdrowia. Głównym przedmiotem działalności CeZ jest realizacja zadań z zakresu budowy społeczeństwa informacyjnego, obejmujących organizację i ochronę zdrowia oraz wspomaganie decyzji zarządczych Ministra Zdrowia na podstawie prowadzonych analiz.

Od 1 lipca 2021 r. (o ile termin ten nie ulegnie przesunięciu) wszystkie zdarzenia medyczne będą wymagały raportowania do Systemu Informacji Medycznej – Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (P1).

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie podstawowych regulacji prawnych dotyczących przekazywania informacji o zdarzeniach medycznych do Systemu Informacji Medycznej przez podmioty lecznicze, a w szczególności przez szpitale.

Pierwsze zdarzenie medyczne wraz z indeksem EDM zostało zarejestrowane 16 listopada 2020 roku w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej w miejscowości Wysokie w woj. lubelskim, w ramach pilotażu funkcjonalności Zdarzeń Medycznych oraz indeksowania i wymiany Elektronicznej Dokumentacji Medycznej (Pilotaż EDM). Pilotaż EDM rozpoczął się w sierpniu 2020 roku i trwał do kwietnia 2021 roku. Do udziału w pilotażu zakwalifikowały się 43 podmioty lecznicze (szpitale, jednostki POZ i AOS). Pilotaż prowadzony był w 4 województwach: lubelskim, mazowieckim, śląskim oraz małopolskim.

Podstawy prawne oraz podmioty zobowiązane

Problematykę przekazywania informacji o zdarzeniach medycznych do Systemu Informacji Medycznej reguluje:

1. ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz.666) zwana w skrócie u.s.i.o.z.,
2. rozporządzenie Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej (Dz. U. z 2020 r., poz.1253) zwane w skrócie rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2020 r.

Generalna i podstawowa zasada w zakresie przekazywania danych zdarzeń medycznych uregulowana jest w ustawie z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Zgodnie z art. 11 powyższej ustawy usługodawca przekazuje do SIM dane zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji w celu umożliwienia innemu usługodawcy pobrania danych osobowych lub jednostkowych danych medycznych zawartych w elektronicznej dokumentacji medycznej lub dokumentacji medycznej, o której mowa w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, niezbędnych do prowadzenia diagnostyki lub zapewnienia ciągłości leczenia. Dane te są udostępniane Narodowemu Funduszowi Zdrowia w celu rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej. W świetle art. 56 ust. 2a u.s.i.o.z., usługodawcy są obowiązani przekazywać do SIM dane zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji od dnia 1 lipca 2021 r. Dane powyższe niezbędne do rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej, jednostka podległa ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, właściwa w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia (jest nią CeZ), jest zobowiązana przekazywać Narodowemu Funduszowi Zdrowia od dnia 10 stycznia 2022 r.

Natomiast rozporządzenie Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2020 r. tworzy szczegółowe podstawy raportowania zdarzeń medycznych, w tym określa zakres danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji w ochronie zdrowia, przekazywanych przez usługodawców do Systemu Informacji Medycznej oraz wskazuje terminy przekazywania do SIM danych.

Obowiązek przekazywania danych do SIM dotyczy usługodawców. Usługodawca to, w świetle definicji ustawowej określonej w art. 2 pkt 15 u.s.i.o.z., świadczeniodawca, o którym mowa w art. 5 pkt 41 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz apteka. Świadczeniodawca w rozumieniu powyższej ustawy to:

• podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej,
• osoba fizyczna inna niż wymieniona w lit. a, która uzyskała fachowe uprawnienia do udzielania świadczeń zdrowotnych i udziela ich w ramach wykonywanej działalności gospodarczej,
• podmiot realizujący czynności z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne,
• podmiot udzielający opieki farmaceutycznej, o której mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (Dz. U. z 2021 r. poz. 97).

Podmiotami wykonującymi działalność leczniczą są podmioty lecznicze (w tym szpitale, przychodnie, sanatoria itp.) oraz praktyki zawodowe indywidualne i grupowe prowadzone przez lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne oraz fizjoterapeutów. Każdy szpital jako podmiot leczniczy jest usługodawcą w rozumieniu omawianych przepisów.

Natomiast usługobiorca to, zgodnie z definicją ustawową określoną w art.2 pkt 16 u.s.i.o.z., osoba fizyczna korzystająca lub uprawniona do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej, w tym świadczeniobiorca w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (w szczególności będzie to ubezpieczony w publicznym systemie ubezpieczenia zdrowotnego).

Opisywany obowiązek raportowania jest niezależny od faktu posiadania umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz od rodzaju odpłatności (płatnika) za udzielone świadczenia. Dotyczy on zarówno świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, jak i świadczeń zdrowotnych komercyjnych (czyli w praktyce wszystkich udzielanych świadczeń zdrowotnych).

Czytaj też: Inwestycje w publicznej i prywatnej opiece zdrowotnej w latach 2003-2018