Otyłość a COVID-19. Wzrost popularności operacji bariatrycznych

4 marca obchodzony był Światowy Dzień Otyłości. Celem obchodów było zwrócenie szczególnej uwagi społeczeństwa na problematykę otyłości wśród osób dorosłych i dzieci. Staje się to najważniejszym problemem medycznym XXI wieku. Temat otyłości jest jeszcze bardziej aktualny w obliczu pandemii. To drugi – po wieku – czynnik wpływający na przebieg zakażenia COVID-19.

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia, na otyłość cierpi co ósma osoba na świecie. Z powodu chorób wywołanych otyłością rocznie umiera 2,8 mln osób. Jednocześnie najnowsze badania Światowej Federacji Otyłości i statystyki WHO pokazują ścisłą zależność wyższej śmiertelności na COVID-19 u osób otyłych.

Epidemia otyłości w Polsce

W Polsce, według danych NFZ, nadwagę ma trzech na pięciu dorosłych Polaków, co czwarty jest otyły. Według szacunków specjalistów, do 2030 roku otyły będzie co trzeci Polak, gdyż epidemia otyłości przyspiesza – trzykrotnie od lat 80. XX wieku. Otyłość jest problemem na masową skalę również wśród nieletnich. Obecnie już co czwarte dziecko w Polsce ma nadwagę lub otyłość.

– Otyłość to przewlekła choroba – bo to choroba, a nie przypadłość estetyczna – skracająca długość życia i znacznie obniżająca jego jakość, o skomplikowanym charakterze i wpływie na każdy aspekt życia chorego – mówi Rafał Mulek, specjalista chirurgii ogólnej i naczyniowej, chirurg bariatra ze Szpitala EuroMediCare we Wrocławiu. – Do jej wyleczenia potrzebna jest pomoc całego zespołu specjalistów – chirurga, dietetyka, psychologa oraz całego sztabu diagnostów – dodaje.

Poziom otyłości mierzy się za pomocą wskaźnika masy ciała – BMI (Body Mass Index). Jeśli nasze BMI wynosi powyżej 25, świadczy to o nadwadze, otyłość zaczyna się od 30.

Przyczyny i skutki otyłości

Przyczyny tej choroby są złożone. Sprzyjająca konfiguracja genów to tylko jedna z przyczyn. Największe znaczenie ma sposób odżywiania. Nawyki żywieniowe wynosi się z domu i dlatego dzieci otyłych rodziców są szczególnie narażone na szkodliwe wzorce. Ponadto, istotny jest również styl życia. Duża dostępność wysokokalorycznych przekąsek – to jedna z pułapek. Szybkie tempo życia, stres, sprzyjają natomiast nieregularnemu jedzeniu. Prawidłowo konstruowana dieta zastępowana jest wieczornymi biesiadami, będącymi nagrodą po trudach codziennego dnia.

– Skutki otyłości należy rozpatrywać na dwóch płaszczyznach – zdrowia i komfortu życia – mówi Rafał Mulek. – Po pierwsze, otyły pacjent zaczyna szybciej zapadać na choroby, będącymi pochodnymi otyłości. A jest ich całe spektrum: cukrzyca typu 2., nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe. Potem pojawia się miażdżyca, a to już prosta droga do przedwczesnego zgonu z powodu chorób układu krążenia. Ponadto otyłość doprowadza do problemów z układem ruchu, bezdechu sennego, zaburzeń płodności czy rozwoju niektórych nowotworów, jak rak jelita grubego, piersi, trzonu macicy – dodaje.

– Drugi aspekt dotyczy sfery psychicznej pacjenta i funkcjonowania w społeczeństwie. Otyłości często towarzyszy rozwój depresji. Prowadzi to do spadku poczucia własnej wartości, unikania kontaktów towarzyskich, izolacji społecznej, niejednokrotnie gorszej pozycji na rynku pracy, jak również problemach w związku. W efekcie często dochodzi do pewnego rodzaju wykluczenia społecznego. Wynika ono niekoniecznie z braku akceptacji znajomych czy rodziny, ale z własnego wyboru człowieka dotkniętego otyłością, który z powodu choroby wybiera samotność.

Leczenie chorych na otyłość

Na skutecznym leczeniu otyłości zna się, jak pokazuje życie, niewielu. Większość informacji i porad dotyczących poważnej choroby, jaką jest otyłość i nadwaga, Polacy czerpią od internetowych pseudofachowców. Chorzy narażają się w taki sposób na pogorszenie swojego stanu zdrowia.

Żeby pacjent mógł zacząć skutecznie leczyć otyłość, musi trafić pod opiekę zespołu specjalistów – dietetyka, psychologa, lekarzy diagnostów oraz chirurga, którzy przeprowadzą pogłębioną diagnozę i przygotują chorego do właściwego leczenia. Dziś powszechnie stosowaną procedurą przy leczeniu otyłości są operacje bariatryczne. Kwalifikują się do nich pacjenci z otyłością III stopnia – z BMI powyżej 40, pacjenci z otyłością II stopnia (BMI 35-40), jeśli występuje u nich choć jedna choroba towarzysząca otyłości, m. in. stłuszczenie wątroby, nadciśnienie tętnicze, choroby zwyrodnieniowe stawów, hiperlipidemia, bezdech senny oraz cukrzyca. Cukrzyca, zwłaszcza źle poddająca się leczeniu farmakologicznemu, jest także zaleceniem do operacji bariatrycznej w przypadku pacjentów z I stopniem otyłości (BMI 30-35).

Czytaj też: Jak otyłość wpływa na przebieg COVID-19?