„Masz prawo wiedzieć” – dyskusja o nowoczesnym podejściu w diagnostyce raka piersi

Spotkanie „Masz prawo wiedzieć – o nowoczesnym podejściu w diagnostyce piersi” organizowane przez GE Healthcare odbyło się 15 września br. celem wypracowania konkretnych i wartościowych wniosków odnośnie diagnostyki raka piersi. Do dyskusji, z której konkluzje znaleźć można poniżej, zaproszone zostały kluczowe w tej sprawie głosy – specjalistów oraz organizacji reprezentujących pacjentów.

Część 1. Wykład pt. „Strach ma wielkie oczy – więcej o badaniach. Metody diagnostyczne – przegląd
i porównanie”

Spotkanie rozpoczęła dr n. med. Anna Szalcunas-Olsztyn, która opowiedziała o nowoczesnych metodach diagnostycznych.

Kluczowe dane i wnioski:

• Na początku 2021 r. WHO ogłosiło, że rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem na świecie. Wyprzedził tym samym raka płuc (1). Według szacunków organizacji nowotwór piersi rozpoznaje się u 12 proc. kobiet na świecie. W Polsce rocznie ok. 20 tys. kobiet dowiaduje się, że choruje. Z chorobą żyje obecnie ok. 140 tys. osób (2).
• Program przesiewowych badań mammograficznych, którym objęta jest określona grupa kobiet w Polsce jest obecnie niedostatecznie promowany. Przez to zgłaszalność pozostaje na bardzo niskim poziomie.

Dr Szalcunas-Olsztyn opowiedziała o czynnikach, które mogą zmniejszyć ryzyko zachorowalności na raka piersi. Podkreśliła znaczenie zdrowego stylu życia, unikanie nadwagi/otyłości, podejmowanie aktywności fizycznej, ograniczenie spożycia alkoholu, unikanie palenia tytoniu, rozważne stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, ale też profilaktyki, która może zwiększyć nasze szanse w walce z chorobą. Podkreśliła ogromne znaczenie badań profilaktycznych, czyli badań kobiet bez żadnych objawów chorobowych, które mogą zwiększyć szanse w walce z chorobą.

Ważne jest także regularne samobadanie. Według badań ogólnych samobadanie piersi nie wpływa na spadek umieralności z powodu raka piersi, ale regularnie przeprowadzane często pozwala wykryć niepokojące zmiany, zwiększa samoświadomość pacjentek i pomaga wykształcić prawidłowe postawy prozdrowotne. Trzeba natomiast pamiętać, że nie może być samodzielną metodą diagnostyczną i najważniejsze są badania obrazowe.

Podstawową techniką obrazową – a według badań jedyną metodą stosowaną w badaniach przesiewowych wpływającą na spadek umieralności na raka piersi – jest mammografia. Służy ona do wykrywania patologii powstałych w obrębie piersi i wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie. Dr Szalcunas-Olsztyn podkreślała, że szczególną wagę dla dokładności uzyskiwanych obrazów ma budowa piersi, czyli wzajemne proporcje tkanki gruczołowej i tłuszczowej, co z kolei w największym stopniu zależy od wieku i statusu hormonalnego. Metodami, które powodują zwiększenie czułości badania mammograficznego są nowe odmiany mammografii – tomosynteza (DBT) i mammografia spektralna z podaniem środka kontrastowego dożylnie (CESM).

Z metod dodatkowych wspomagających diagnostykę zmian w piersiach wymienić należy USG i rezonans magnetyczny.

Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Pieńkowski w trakcie dyskusji, potwierdził słowa dr Szalcunas-Olsztyn, dotyczące tego, że mammografia jest jedyną metodą, która została zweryfikowana od strony naukowej pod kątem zmniejszenia ryzyka śmierci z powodu raka piersi. Jedynym warunkiem jest to, aby była wykonywana na dużej grupie, z utrzymaniem odpowiednio wysokiej jakości i raportowania wyników w Krajowym Rejestrze Nowotworów. Ważne jest także to, by kobiety, które otrzymają zalecenia wykonania dodatkowych badań trafiały we właściwym czasie do miejsc zarekomendowanych i zweryfikowanych jako ośrodki diagnostyki pogłębionej – w celu prowadzenia dalszej diagnostyki, łącznie z biopsjami. Profesor zwrócił również uwagę na dwa pojawiające się w tej kwestii problemy – pierwszym z nich jest zaniechanie promocji przesiewowych badań mammograficznych, a drugim fakt, że pacjentki pomimo jasnych zaleceń nie stosują się do nich ze względu na strach przed tym, że powstała zmiana może oznaczać nowotwór, co przecież nie zawsze okazuje się prawdziwe.

Kraje, w których występuje ryzyko zachorowania jest znacznie większe niż w Polsce mają mniejszy współczynnik śmiertelności z powodu raka piersi. Zdaniem Profesora, paradoks polega na tym, że Polki mają mniejsze ryzyko zachorowania niż Szwedki, Francuski czy Brytyjki, ale jeśli już do zachorowania dojdzie, występuje u nich większe ryzyko zgonu. Jest to związane m.in. z tym, że u wielu kobiet w naszym kraju nowotwór rozpoznawany jest w późniejszych stadiach.

Czytaj też: Zastosowanie laparoskopii w ginekologii