Zabiegi laparoskopowe to przyszłość całej chirurgii

W Polsce średnia wieku chirurgów wynosi ok. 60 lat. Czy ten kryzys kadrowy będzie się pogłębiał? Czym, Pana zdaniem, jest spowodowany i co zrobić, by mu zapobiec?

Od wielu lat sukcesywnie zmniejsza się liczba lekarzy chętnych do specjalizowania się w chirurgii ogólnej. W wielu województwach nie zgłasza się ani jeden nowy rezydent chcący podjąć tę specjalizację. Nierzadko zdarza się, że oddziałem chirurgicznym kieruje ordynator w wieku ponad 70 lat i ma do dyspozycji dwóch, trzech asystentów po 60. roku życia. Jest wiele oddziałów chirurgicznych, które nie mogą obsadzić specjalistami codziennych ostrych dyżurów. Sekretarz Generalny TChP, profesor Adam Dziki, zebrał od przewodniczących oddziałów TChP ankiety, które pokazują dramatyczny stan kadrowy chirurgii polskiej. Średni wiek chirurga wynosi około 60 lat, lekarze nie są wcale zainteresowani podejmowaniem specjalizacji z chirurgii. Co roku do egzaminu specjalizacyjnego podchodzi coraz mniejsza liczba kandydatów. Młodzi lekarze po studiach wybierają kierunki bardziej atrakcyjne, lepiej płatne i niewymagające pełnej, 24-godzinnej dyspozycyjności do pracy na oddziale zabiegowym. Braki kadrowe dotyczą także personelu pielęgniarskiego pracującego na oddziałach chirurgicznych, gdzie występuje podobna sytuacja, jeżeli chodzi o średni wiek pielęgniarek i zainteresowanie zawodem, jak u lekarzy.

Dodatkowo wpływ na zainteresowanie podjęciem specjalizacji z chirurgii ma niska wycena procedur chirurgicznych, przez co wyraźnie zmniejsza się atrakcyjność tej specjalizacji. Oddziały chirurgiczne są niezbędną częścią każdego szpitala, a ordynatorzy stale spotykają się z pretensjami ze strony dyrektorów szpitali związanymi z „nierentownością” oddziału. Jest to od chirurgów zupełnie niezależne. Wynika z bardzo zaniżonej wyceny procedur chirurgicznych ustalonej przez NFZ. Mimo wielu próśb o spotkanie w ww. kwestii, w ostatnich dwóch latach spotykamy się z całkowitym brakiem reakcji ze strony Ministerstwa Zdrowia.

W zeszłym roku wprowadzono specjalizację o nazwie „chirurgiczna asysta lekarza”, co w zamyśle miało przyczynić się do odciążenia pracy lekarzy chirurgów. Jak to wygląda w praktyce?

Ministerstwo Zdrowia proponuje wprowadzenie nowego zawodu – tzw. asystenta chirurga. W zeszłym roku odbyła się pierwsza kwalifikacja kandydatów do rozpoczęcia tej specjalizacji. Zainteresowanie kandydatów nie jest największe. Najczęściej podania składają pielęgniarki instrumentariuszki i pracownicy fizjoterapii. Odejście tej grupy pracowników z dotychczas zajmowanych stanowisk pogłębi jeszcze bardziej kryzys kadrowy wśród np. pielęgniarek. Idea „asystenta chirurga” być może zasługuje na uwagę ze względu na małą liczbę chirurgów, ich zaangażowanie w proces leczniczy i wciąż wzrastające wymagania biurokratyczne. Czerpanie wzorców z krajów zachodnich, które mają zupełnie inny system funkcjonowania i finansowania służby zdrowia, nie ma zastosowania w naszym kraju.

Szkolenie z tej specjalizacji zaczęło się w ubiegłym roku i jeszcze nie ma podstaw do oceny, czy była to słuszna decyzja.

Towarzystwo Chirurgów Polskich zajmuje się przede wszystkim różnego rodzaju formami edukacji chirurgów i lekarzy rezydentów. Czy mógłby Pan przybliżyć niektóre z nich?

Według swojej działalności statutowej, Towarzystwo Chirurgów Polskich przede wszystkim zajmuje się różnego rodzaju formami edukacji chirurgów i lekarzy rezydentów. W trakcie mojej kadencji, jako prezesa Towarzystwa Chirurgów Polskich, została zainicjowana wspólnie z Akademią Eskulap w Nowym Tomyślu „Platforma Edukacyjna Hernia Master”. Jest to innowacyjny program kształcenia młodych chirurgów w operacjach przepuklin pachwinowych metodą laparoskopową. W trzech specjalistycznych ośrodkach kształcą się chirurdzy i po pomyślnym ukończeniu kursu oraz wykonaniu samodzielnym około 50 operacji są oceniani przez swoich nauczycieli i otrzymują certyfikat umiejętności w tej dziedzinie. W dalszym ciągu Towarzystwo Chirurgów Polskich patronuje programowi LAPCO, w którym od kilku lat kształcą się chirurdzy w laparoskopowej chirurgii kolorektalnej. Kilka razy w roku odbywają się kursy podstawowej i zaawansowanej techniki szycia laparoskopowego w ośrodku szkoleniowym w Nowym Tomyślu przy współpracy z Akademią Eskulap.

Pod patronatem TChP odbyło się w ubiegłym roku wiele naukowych kongresów zarówno polskich, jak i międzynarodowych. Wspomnę tu o zjeździe Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Endoskopowej w Krakowie i Kongresie Chirurgii Małoinwazyjnej w Lublinie. Równocześnie Zarząd Towarzystwa nawiązał ścisłą współpracę z niemieckim i brytyjskim towarzystwem chirurgów w zakresie wzajemnej wymiany kadry naukowej. Również pod patronatem TChP odbywają się wykłady internetowe pod nazwą „Skalpel” oraz „Czwartki Chirurgiczne” przy współudziale firmy Sanofi.

Sztandarową „imprezą” organizowaną przez Towarzystwo Chirurgów Polskich jest organizowany co dwa lata Kongres Towarzystwa, który w tym roku odbędzie się we Wrocławiu 20-23 września. Rok 2023 dzięki wspólnej decyzji Towarzystwa Chirurgów Polskich i Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej jest rokiem Jana Mikulicza-Radeckiego w chirurgii polskiej.

Jakie najważniejsze zagadnienia zostaną poruszone podczas 71. Kongresu Chirurgów Polskich? Kogo możemy się spodziewać w gronie zaproszonych specjalistów?

Spodziewam się, że w Kongresie będzie uczestniczyć około 2 tysięcy chirurgów z całego kraju. Planuję 30 sesji naukowych, które będą obejmowały wszystkie zagadnienia z chirurgii i chirurgii onkologicznej jamy brzusznej. Interdyscyplinarny i międzynarodowy charakter Kongresu niewątpliwie przyczyni się do poznania najnowszych trendów we wszystkich dziedzinach chirurgii. Układ tematyczny poszczególnych sesji powstał w oparciu o specjalistyczną wiedzę i doświadczenie każdej czynnie działającej Sekcji Towarzystwa Chirurgów Polskich. Program naukowy będzie uwzględniał sesje plenarne, sesje tematyczne, warsztaty i sesje plakatowe. Jestem przekonany, że liczne sesje naukowe, wyśmienici wykładowcy z kraju i zagranicy pozwolą na wzbogacenie naszej wiedzy chirurgicznej.

Wśród zaproszonych zagranicznych wykładowców znajdują się wybitni specjaliści w dziedzinie chirurgicznego leczenia chorób przewodu pokarmowego, onkologii przewodu pokarmowego, chirurgii endokrynologicznej i innych dziedzin chirurgii z Japonii, USA, Korei Południowej oraz z całej Europy.

Zaprosiliśmy na Kongres również grupę chirurgów z Ukrainy, którzy obecnie nie mają wielu możliwości kontaktów naukowych z kolegami z zagranicy.

Dziękuję za rozmowę.