Chirurgia naczyniowa wymaga kompleksowego podejścia

Na czym polega i jak zorganizowana jest rehabilitacja osób z chorobami naczyń?

Obecnie nie istnieje program rehabilitacji dedykowany chorym po  amputacjach kończyn dolnych w  przebiegu ich niedokrwienia. Ze  względu na  to, że  w  tej grupie chorych, zwłaszcza z  krytycznym niedokrwieniem kończyn dolnych, nie da  się zupełnie wyeliminować amputacji, program taki powinien zostać stworzony. Niestety brakuje ośrodków, w  których chory po  amputacji naczyniowej mógłby być odpowiednio, kompleksowo rehabilitowany, wyposażony w  protezę i  uczony, jak się nią posługiwać. W  Polsce jedynie 10% chorych po  amputacjach naczyniowych powraca do  aktywności życiowej po  zaprotezowaniu. W  Europie znacznie więcej. Innym, ważnym elementem leczenia przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych, ściśle związanym z  ośrodkami rehabilitacyjnymi czy zakładami usprawniania leczniczego, jest kontrolowany trening marszowy. Wśród chorych z  przewlekłym niedokrwieniem kończyn dolnych jedynie 10% osób jest leczonych operacyjnie. Pozostałe 90% − zachowawczo. Leczenie zachowawcze chorych z  chromaniem przestankowym obejmuje eliminację czynników ryzyka miażdżycy, leczenie farmakologiczne, dietetyczne oraz właśnie kontrolowany trening marszowy, czyli wysiłek fizyczny, który wpływa na  powstawanie i  wydolność krążenia obocznego. Udowodniono, że  odpowiedni system takich ćwiczeń w  cyklu trwającym 3  miesiące, gdy chory ćwiczy co  3  dni przez 30  minut, daje dobre wyniki mierzone wydłużeniem dystansu chromania przestankowego. Ten sposób leczenia wymaga oczywiście współpracy z  Zakładem Usprawniania Leczniczego. To  nie jest rehabilitacja sensu stricte, ponieważ działania te  nie są  prowadzone po  operacji, ale są  one przeprowadzane w  zakładach rehabilitacyjnych i  pomagają leczyć tych chorych.

Czy system dobrze szkoli chirurgów naczyniowych?

Nie jest systemem idealnym, ale ciągle go  udoskonalamy. Obowiązujący program szkolenia wprowadzono w  2014 roku. Obecnie czekamy na  akceptację przez Ministra Zdrowia kolejnej, zmienionej wersji programu szkolenia specjalizacyjnego, przygotowanej w  ubiegłym roku. Jest to  program bardzo zbliżony do  programu szkolenia UEMS, obowiązującego w  krajach Unii Europejskiej. Nowością jest wprowadzenie obowiązkowego szkolenia na  symulatorach w  zakresie operacji wewnątrznaczyniowych. Szkolenie na  symulatorach będzie poprzedzało wykonywanie operacji wewnątrznaczyniowych u  ludzi. To  bardzo ważne, aby opanować czynności związane z  przeprowadzaniem operacji wewnątrznaczyniowych w  warunkach symulacji elektronicznej i  dopiero wtedy rozpocząć szkolenie w  warunkach sali operacyjnej. Aktualnie obowiązujący program szkolenia jest rozbudowany i  wszechstronny. Obejmuje wiele zagadnień niezbędnych w  pracy chirurga naczyniowego. Moduł podstawowy to  oczywiście chirurgia naczyniowa, ale chirurdzy szkolą się również w  transplantologii, kardiologii, kardiochirurgii, anestezjologii i  opiece okołooperacyjnej. Zgodnie z  wymaganiami UEMS wprowadzono szkolenie w  zakresie relacji lekarz-pacjent oraz ochrony radiologicznej pacjenta. Część praktyczna nakłada na  szkolącego się obowiązek wykonania samodzielnie lub asystowania do  200 operacji klasycznych oraz 200 operacji wewnątrznaczyniowych. Umiejętności praktyczne, tak ważne dla chirurga, szkolący się zdobywają również podczas staży i  kursów, które zostały podzielone na  część teoretyczną i  praktyczną. Uważam, że  tak rozbudowane i  wszechstronne szkolenie jest wystarczające, aby wykształcić samodzielnego, rzetelnego chirurga naczyniowego.