Czas na polskie innowacje medyczne

Jak oceniłby Pan Profesor wkład polskiej nauki w  rozwój technologii medycznej?

Musimy sobie uzmysłowić, że  nawet po  30  latach od  zmiany systemu komunistycznego mamy duże opóźnienia w  tej dziedzinie w  stosunku do  krajów zachodnich. W  ostatnich latach rozwój zaplecza naukowego dla technologii medycznych ma  niesamowitą dynamikę. Jednak nowa aparatura, leki, rozwiązania, które mają wspomagać procedury medyczne, są  bardzo kosztowne. Różnica między ceną roweru rekreacyjnego a  rehabilitacyjnego obejmuje w  przypadku tego drugiego również koszt uzyskania odpowiednich certyfikatów, co  spowoduje, że  jego cena jest kilkakrotnie wyższa. To  samo dotyczy badań – te  dla medycyny są  znacznie droższe. Stąd też mamy większy problem niż na  Zachodzie z  pozyskiwaniem partnerów, którzy chcą się w  tym obszarze rozwijać. Badania z  zakresu medycyny związane są  z  większym ryzykiem i  nie wszystkie kończą się sukcesem. Jednak jeśli firmom inwestującym wysokie nakłady uda się ukończyć z  powodzeniem zaledwie kilka procent badań, to  zyski, jakie one przynoszą, nierzadko pozwalają pokryć koszty poniesione na  rzecz innych, nieukończonych badań. Firma Philips w  2018 r. planuje wydać na  badania w  obszarze medycyny 2  mld $, czyli ok. 6,5  mld zł, a  Narodowe Centrum Badań i  Rozwoju na  badania w  Polsce ze  wszystkich dziedzin nauki planuje wydać 4  mld zł. Mamy jednak nadzieję, że  mimo niskich nakładów finansowych, ten wkład polskiej nauki w  medycynę będzie się zwiększał.

Jak wygląda obecnie relacja między badaniami naukowymi nad medycyną a  przemysłem?

Firmy są  zainteresowane współpracą z  nami. Niektóre z  nich dopiero wchodzą na  rynek technologii medycznych, ponieważ widzą w  nim ogromny potencjał, choć nie jest to  rynek łatwy. Wymagania co  do  jakości produktów medycznych są  na  zupełnie innym poziomie. Nauka i  wydziały takie jak nasz, żeby się rozwijać, muszą iść w  kierunku bliższej współpracy z  przemysłem. Dzisiaj najwięcej programów finansowanych przez NCBiR to  projekty realizowane z  firmami, zakładające także ich wkład własny. To  pozwala po  pierwsze nas dyscyplinować, bo  rzetelniej podchodzimy do  badań, a  po  drugie lepiej przygotowuje naszych studentów, którzy realizując wspólnie z  naszymi naukowcami i  firmami projekty, są  lepiej przygotowani do  pracy w  swoim zawodzie.

Czy ta  współpraca pozwala też zwiększyć powodzenie biznesowe projektów?

Oczywiście, że  tak. Dzisiaj coraz więcej jest projektów bardziej spektakularnych, o  większym budżecie, gdzie firma dokłada wkład własny i  udaje się wypuścić gotowy produkt na  rynek. Z  końcem ubiegłego roku dostaliśmy pieniądze na  projekt wart prawie 7  mln zł  realizowany z  jedną z  firm, który zakłada powstanie bardzo innowacyjnego urządzenia do  rehabilitacji dzieci ze  skoliozami. Ok. 30% budżetu pochodzi z  ich wkładu własnego i  mimo, że  NCBiR obciął nam środki, zdecydowaliśmy o  realizacji projektu. Mamy nadzieję, że  powstanie urządzenie, które znajdzie się w  ofercie rynku medycznego.

Jak natomiast kształtuje się w  Polsce współpraca inżynierów ze  środowiskiem medycznym?

Oczywiście ta  współpraca jest konieczna. To, że  udało się nam przekonać do  współpracy firmę Philips, i  że  warto w  nas zainwestować, to  efekt naszych bardzo dobrych relacji właśnie ze  środowiskiem medycznym. My  blisko współpracujemy ze  szpitalami. Od  lat mieliśmy nasze laboratoria w  Górnośląskim Centrum Rehabilitacji w  Reptach, kilka lat nasze laboratorium funkcjonowało w  Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka na  Ligocie. Laboratoria i  naukowcy realizują również badania z  Centrum Urazowym w  Sosnowcu w  Szpitalu Św. Barbary, ze  Szpitalem Specjalistycznym nr  4  w  Bytomiu, ze  Śląskim Centrum Chorób Serca, z  Centrum Onkologii – Instytutem w  Gliwicach oraz wieloma innymi.

Jakie mają Państwo plany na  przyszłość?

Liczę, że  zaraz po  tym, jak skończymy Śląskie Centrum Wspomagania Medycyny i  Sportu to  stworzymy Śląskie Centrum Przedoperacyjnego Planowania Zabiegów i  Śródoperacyjnego Wspomagania Neurochirurgii i  Ortopedii. Mając odpowiedni sprzęt, będziemy w  stanie przygotowywać i  precyzyjnie planować zabiegi na  podstawie modeli 3D. Lekarze na  modelu ćwiczą konkretny przypadek, dzięki czemu skracają czas wykonania operacji i  są  do  niej lepiej przygotowani. To  poprawia bezpieczeństwo pacjentów. Na  Zachodzie jest to  powszechne, ale i  my  mamy takie technologie. Wciąż jednak brakuje środków na  ich zastosowanie w  ochronie zdrowia. Od  lat współpracujemy np. z  prof. Dawidem Laryszem, neurochirurgiem i  specjalistą, jeśli chodzi o  leczenie kraniosynostozy u  niemowląt – przypadku wcześnie zarastających szwów czaszkowych, wymagającego poważnego zabiegu neurochirurgicznego. Wypracowaliśmy metodologię, która pozwoliła nam planować przedoperacyjnie te  zabiegi, co  skróciło ich czas o  ok. 30% i  zmniejszyło o  ok. 30% ubytek krwi. Słowem, poprawiliśmy znacząco bezpieczeństwo i  zmniejszyliśmy inwazyjność tych zabiegów, a  to  są  rzeczy, których nie da  się wycenić. Jesteśmy w  stanie zorganizować wspomaganie inżynierskie dla różnego rodzaju specjalizacji, zabiegów chirurgicznych, w  diagnostyce, leczeniu, rehabilitacji tak, jak to  jest na  Zachodzie, ale ich wdrożenie wymaga stworzenia odpowiedniego systemu finansowania.

Dziękuję za  rozmowę.