Skargi do Rzecznika Praw Pacjenta
Pacjent ma generalne prawo do złożenia skargi na nienależyte udzielanie świadczeń przez personel medyczny, a także na naruszenie ustawowych praw pacjenta.
Jedną z instytucji prawnych służących ochronie praw człowieka jest ombudsman (rzecznik praw). Do jego zadań należy pomoc w ochronie praw określonej (szerszej lub węższej, np. dzieci) kategorii osób. Ombudsman (rzecznik) to słowo pochodzące z języka szwedzkiego, określające niezależnego urzędnika, do którego można się odwoływać po wyczerpaniu możliwości prawnych. Ombudsman to samodzielny organ państwowy powiązany klasycznie z parlamentem, powołany do przyjmowania skarg od obywateli na bezprawne działania administracji, a w niektórych krajach też sądownictwa. W Polsce Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) jako klasyczny urząd ombudsmana zacząć funkcjonować 1 stycznia 1988 roku. RPO to jednoosobowy, konstytucyjny organ władzy państwowej.
Od wielu lat w części systemów prawnych funkcjonuje specjalny ombudsman dla pacjentów. Polski system prawny już przed powołaniem w 2009 roku Rzecznika Praw Pacjenta o charakterze powszechnym (tj. o kompetencjach dla wszystkich pacjentów) dopuszczał działalność różnych kategorii rzeczników w ochronie zdrowia. Ochrona praw pacjentów w stylu zbliżonym do ombudsmana należała bowiem do zadań:
- Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia,
- Rzeczników przy Narodowym Funduszu Zdrowia,
- Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.
Urząd Rzecznika Praw Pacjenta (RPP) o charakterze powszechnym został wprowadzony w Polsce po raz pierwszy Ustawą z 6 dnia listopada 2008 o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z dnia 31 marca 2009 r., t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 849), zwaną dalej ustawą o p.p. Powyższa ustawa w dalszym ciągu stanowi fundamentalny akt normatywny regulujący status i kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta. Urząd ten został powołany w celu ochrony praw pacjenta.
W praktyce funkcjonowania podmiotów leczniczych instytucja ta kojarzy się przede wszystkim ze skargami pacjentów. W języku prawnym skargą nazywa się odformalizowany środek kontroli w postępowaniu administracyjnym, który przysługuje każdemu podmiotowi. Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących.
Zgodnie z zasadą określoną w art. 2 ustawy o prawach pacjenta pacjenta, przestrzeganie jego praw, określonych w przedmiotowej ustawie, jest obowiązkiem: organów władzy publicznej właściwych w zakresie ochrony zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Pacjent ma generalne prawo do złożenia skargi na nienależyte udzielanie świadczeń przez personel medyczny, a także na naruszenie ustawowych praw pacjenta. Zgodnie z wymogami Narodowego Funduszu Zdrowia, świadczeniodawcy muszą informować pacjentów w formie pisemnej o możliwości składania skarg, w szczególności do Rzecznika Praw Pacjenta i Sekcji Skarg OW NFZ (świadczeniodawca ma obowiązek umieszczenia tablicy/tablic zawierającej informacje dotyczące m.in. adresu i numeru bezpłatnej infolinii Biura Rzecznika Praw Pacjenta oraz adresu i numeru telefonu właściwej miejscowo komórki do spraw skarg i wniosków oddziału wojewódzkiego Funduszu). W sprawach o ochronę praw pacjenta Rzecznik bada, czy wskutek działania lub zaniechania podmiotów zobowiązanych do przestrzegania i realizacji tych praw nie nastąpiło naruszenie prawa.
Czytaj też: Ochrona przed promieniowaniem w radiologii. Prawo i rzeczywistość
