Oddziały intensywnego nadzoru kardiologicznego – organizacja i wyposażenie

Wyposażenie

Łóżka do IT powinny prezentować określony standard, który obejmuje m.in. sztywne mobilne podłoże umożliwiające zmianę położenia i rotacji (unoszenie nóg, głowy) w celu uzyskania optymalnej pozycji pacjenta, z możliwością szybkiego uzyskania pozycji niezbędnej do prowadzenia resuscytacji. Praktycznym uzupełnieniem, zwłaszcza dla chorych z niewydolnością serca, są możliwość ważenia chorego oraz przezierność radiologiczna umożliwiająca wykonanie badań radiologicznych odpowiedniej jakości bez potrzeby podnoszenia chorego.

Każde łóżko powinno mieć w  pobliżu dostępy do przyłączy z tlenem, próżnią i ze sprężonym powietrzem, z odpowiednią liczbą gniazd elektrycznych umożliwiających podłączenie niezbędnej aparatury. Stanowi to łącznie z wyposażeniem tzw. stanowisko intensywnego nadzoru kardiologicznego, które umożliwia monitorowanie funkcji życiowych. Bardzo istotny jest fakt zabezpieczenia odpowiedniej ilości miejsca wokół łóżka chorego w celu umożliwienia wykonania określonych procedur medycznych (np.: resuscytacja, implantacja wkłuć dostępów naczyniowych, rehabilitacja).

Specyfika OIOK oraz profil leczonych pacjentów w wielu przypadkach wymuszają jednak konieczność poszerzenia zakresu monitorowanych parametrów życiowych. Każde stanowisko powinno stwarzać możliwość pomiaru co najmniej 2 parametrów hemodynamicznych metodą krwawą. Poza oceną systemowego ciśnienia tętniczego ośrodkowego ciśnienia żylnego u części chorych jesteśmy zobowiązani do monitorowania m.in. ciśnienia w tętnicy płucnej, saturacji mieszanej krwi żylnej. Należy także pamiętać o możliwości precyzyjnej kontroli temperatury ciała, m.in. z uwagi na  coraz częstsze stosowanie hipotermii terapeutycznej.

Bardzo ważnym narzędziem, niezbędnym przy prowadzeniu najcięższych przypadków przy znanych ograniczeniach rekomendowanej nieinwazyjnej oceny rzutu serca (np. techniki kardioimpedancji), jest inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne. Cewnik Swana-Ganza czy też termodylucja przezpłucna to  techniki, które dają w wielu przypadkach jedyną możliwość pełnej obiektywizacji statusu hemodynamicznego oraz monitorowania przebiegu leczenia chorych w stanie krytycznym. Uzupełnieniem tych narzędzi jest ultrasonografia, zwłaszcza w ręku doświadczonego kardiologa. Technika ta pozwala poza oceną funkcji serca z dużą dokładnością zweryfikować m.in. wolemię, różnicować charakter zmian w  płucach (zastój, obecność płynu, zmiany zapalne).

W  lokalizacji, w  jakiej znajduje się OIOK, powinien być także zapewniony dostęp do hemofiltracji żylno-żylnej lub hemodializy oraz echokardiografii serca. Niezbędnym, jak wspomniano powyżej, wyposażeniem w strukturze OIOK jest aparat USG z opcją badania serca (przezklatkowego i przezprzełykowego). Optymalnym rozwiązaniem jest dysponowanie algorytmami pozwalającymi na ocenę narządów jamy brzusznej oraz układu naczyniowego.

Niezbędnym uzupełnieniem wyposażenia OIOK są programatory do urządzeń wszczepialnych (stymulatory serca, kardiowertery-defibrylatory) powszechnie stosowanych u  pacjentów z chorobami układu krążenia. W sytuacjach nagłych, jak np.: podejrzenie dysfunkcji urządzenia, brak skuteczności, nieadekwatna interwencja, konieczna jest natychmiastowa kontrola i ewentualna modyfikacja ustawień, weryfikacja charakteru arytmii. W przypadku braku takich urządzeń na OIOK niezbędne jest zapewnienie 24-godzinnego dostępu do nich w lokalizacji oddziału (np. zapewnienie dostępu do poradni kontroli stymulatorów i kardiowerterów).

Z  uwagi na częste współistnienie schorzeń dodatkowych u wielu chorych konieczne jest wykonanie badań spoza kardiologii. Stąd też możliwość wykonania przyłóżkowej bronchoskopii, spirometrii lub gastroskopii jest nieocenionym narzędziem w diagnostyce i leczeniu chorych.

Każdy OIOK z uwagi na hospitalizowanie pacjentów po przebytym NZK powinien dysponować możliwością pełnej opieki poresuscytacyjnej, obejmującej także hypotermię terapeutyczną. Obecnie jest to jedyna, poza sprawnie prowadzoną resuscytacją, terapia neuroprotekcyjna u chorych po zatrzymaniu krążenia.

Nowym obszarem w  leczeniu chorych są urządzenia do wspomagania krążenia. Najpowszechniej jest stosowany balon do kontrapulsacji wewnątrzaortolnej, którego ograniczenia są znane. Stąd też coraz więcej na różnych forach mówi się o konieczności wdrażania nowych technik leczenia. Poza wymagającymi bardzo dużego doświadczenia i dysponowania wielospecjalistycznymi zespołami urządzeniami możliwymi do implantacji i prowadzenia w wysokospecjalistycznych ośrodkach aktualnie dysponujemy technikami wspomagania krążenia wszczepialnymi przezskórnie, które mogą być stosowane w praktycznie każdej pracowni hemodynamiki i pozwalają na doraźne zabezpieczenie chorych.

Integralną częścią systemu nadzoru nad chorymi jest punkt pielęgniarski umożliwiający możliwość obserwacji wszystkich chorych z centralą monitorującą pozwalającą na: monitorowanie przynajmniej jednego kanału EKG każdego chorego, monitorowanie krzywej oddechu, podgląd krzywych hemodynamicznych oraz retrospektywną analizę danych.

OIOK wymaga także 24-godzinnego zabezpieczenia wykonania badań dodatkowych. Pełny zakres analiz (morfologia, biochemia, gazometria, biomarkery) zazwyczaj wykonywany jest w centralnym laboratorium szpitalnym. Godnym polecenia, znacznie ułatwiającym pracę jest wykorzystanie przyłóżkowych analizatorów, które pozwalają na natychmiastową ocenę wielu krytycznych parametrów. Oczywiście zakres możliwych do wykonania badań powinien obejmować także techniki obrazowe – tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.

Standardem powinna być możliwość szybkiego dostępu do wyników badań laboratoryjnych, obrazowych oraz wcześniejszej historii medycznej pacjentów z terminali komputerowych OIOK. To  bardzo ważne udogodnienie z uwagi na konieczność bardzo szybkiego reagowania na wszystkie zmienne u chorych w stanie ciężkim.