Praktyczne aspekty wyposażania zakładów radiologii i diagnostyki obrazowej oraz zakładów radioterapii onkologicznej w aparaturę medyczną

Pierwszym krokiem w wyposażaniu zakładu radiologii i diagnostyki obrazowej jest dokładne określenie potrzeb i wymagań. Należy przeprowadzić analizę rodzaju wykonywanych badań, liczby pacjentów, dostępnych zasobów finansowych oraz przestrzeni fizycznej. W oparciu o te informacje można ustalić, jakiego rodzaju sprzęt medyczny jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania zakładu.

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce wydaje się co roku około 4 mld zł na zakup sprzętu medycznego. W 2020 roku na ten cel przeznaczono około 3,7 mld zł. Kwota ta obejmuje wydatki na zakup sprzętu medycznego dla placówek publicznych, w tym szpitali, przychodni, poradni, a także prywatnych placówek medycznych. Warto zaznaczyć, że koszty zakupu sprzętu medycznego są znacznie zróżnicowane w zależności od rodzaju sprzętu oraz jego specyfikacji.

Co więcej, w tym roku ogłoszono pierwsze konkursy w ramach Funduszu Medycznego. Fundusz Medyczny jako mechanizm finansowy powstał na mocy Ustawy z dnia 7 października 2020 r. o Funduszu Medycznym. Został on powołany do życia z inicjatywy prezydenta RP, a we współpracy z ministrem zdrowia. W ramach Funduszu Medycznego wyodrębniono cztery subfundusze: infrastruktury strategicznej (w którym zawarto finansowanie dużych projektów infrastrukturalnych), modernizacji podmiotów leczniczych, rozwoju profilaktyki oraz subfundusz terapeutyczno-innowacyjny. Wg danych podawanych przez Ministerstwo Zdrowia celem subfunduszu infrastruktury strategicznej jest poprawa jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej oraz bezpieczeństwa udzielania świadczeń opieki zdrowotnej poprzez inwestycje w infrastrukturę strategiczną ochrony zdrowia. Realizacja programu subfunduszu ma się obywać w latach 2021-2029, chociaż pierwsze konkursy ogłoszono w 2023 r. Budżet przeznaczony na realizację to około 10 mld zł. Wydaje się, że to ogromny zastrzyk dodatkowych środków na modernizację istniejących jednostek ochrony zdrowia. Tylko czy zostanie rozdysponowany i wydany „z głową”? Aby podejść do inwestycji z pewnym zrozumieniem, poruszono w artykule kwestie mogące pomóc w tymże procesie.

Ścieżka procesu inwestycyjnego

Ministerstwo Zdrowia w lutym 2023 r. ogłosiło drugi konkurs w zakresie wsparcia podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w rodzajach i zakresach onkologicznych. W zeszłym roku został ogłoszony pierwszy konkurs dotyczący szpitali pediatrycznych.

Od czego zacząć? Jednostki, które chcą otrzymać finansowanie, składają propozycje projektów strategicznych, które podlegają ocenie na podstawie kryteriów formalnych i merytorycznych. Podmioty lecznicze, których projekty strategiczne zostały wyłonione do objęcia dofinansowaniem, są zobowiązane do złożenia programów inwestycyjnych, które ustanawiane są przez Radę Ministrów w drodze uchwały.

Jednostki udzielające świadczeń zdrowotnych odpowiadają w zakresie budowania czy też modernizacji szczególnym wymogom. Akty prawne dotyczące uwarunkowań w zakresie funkcjonowania jednostek służby zdrowia są w wielu przypadkach trudne do interpretacji, a także znacząco rozproszone w całym systemie legislacyjnym. Aktualnie obowiązuje kilkanaście rozporządzeń ministra zdrowia dotyczących różnego typu wymogów wyposażenia i działalności szpitali. Jak należy się do nowych inwestycji przygotować, aby uniknąć niepowodzeń?

Instrument Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia

W procesie inwestycyjnym zaczyna się od pomysłu, jednakże w polskiej rzeczywistości zazwyczaj zaczynamy od kwestii finansowania i Instrumentu Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia (IOWISZ). Warunkiem ubiegania się o finansowanie w ramach Funduszu Medycznego w infrastrukturę w ochronie zdrowia jest uzyskanie pozytywnej opinii. Według Ministerstwa Zdrowia IOWISZ służy racjonalizacji inwestycji w służbie zdrowia poprzez dostosowanie ich do rzeczywistych potrzeb mieszkańców oraz podniesieniu efektywności wydatkowania środków publicznych. Ministerstwo stwierdza, że system gwarantuje racjonalne i przejrzyste wydatkowanie środków publicznych na inwestycje (budowlane lub zakupowe) związane z utworzeniem nowego podmiotu wykonującego działalność leczniczą, utworzeniem nowych jednostek zakładu leczniczego podmiotu leczniczego bądź utworzeniem nowych komórek organizacyjnych zakładu leczniczego podmiotu leczniczego. Stwierdzenie Ministerstwa Zdrowia na temat gwarantowania racjonalnego i przejrzystego wydatkowania środków jest daleko idącym przeświadczeniem.

Istotnym mankamentem IOWISZ-a jest część dotycząca podania danych z zakresu wyrobów medycznych. W części tej podaje się informacje na temat rodzaju wyrobu medycznego, komórki organizacyjnej, w której wyrób medyczny będzie wykorzystywany, liczbę (ilości) wyrobu medycznego. Do tej pory jest wszystko w porządku, jeżeli mamy do czynienia z inwestycją tzw. „małą”, tj. posiadającą w swoim zakresie kilkanaście sztuk urządzeń medycznych. „Schody” zaczynają się dopiero w momencie oceny realizacji inwestycji, która obejmuje setki sztuk urządzeń medycznych uwzględnionych w projekcie inwestycyjnym. W kolejnej części IOWISZ należy podać informacje na temat parametrów technicznych wyrobu, informacje o stanie wyposażenia we wnioskowany wyrób (czy nowy czy zużyty), informacje na temat infrastruktury technicznej, informacje o zabezpieczeniu kadrowym do obsługi i eksploatacji wyrobu oraz analizę kosztów eksploatacji wyrobu medycznego.

Czytaj też: Modernizacja lub budowa bloku operacyjnego – jak przygotować się do tego typu inwestycji?