Inwestycje medyczne w czasie pandemii COVID-19 – relacja z VII Kongresu Nowoczesny Pion Techniczny

VII Kongres Nowoczesny Pion Techniczny był okazją do spotkania osób odpowiedzialnych za inwestycje medyczne w szpitalach, do wymiany opinii i doświadczeń na temat wprowadzania w jednostkach ochrony zdrowia usprawnień mających wpływ na poprawę jakości ich funkcjonowania, zarówno w okresie epidemii COVID-19, jak również w perspektywie postpandemii.

VII Kongres Nowoczesny Pion Techniczny, który odbył się 9-10 września w Szczyrku, został zorganizowany w formie stacjonarnej po ponad roku od poprzedniego wydarzenia. Ostatnie kilkanaście miesięcy to czas, kiedy dostarczaliśmy wiedzę na temat aktualnych problemów rynku medycznego wyłącznie drogą zdalną, czy to w formie webinarów, informacji przekazywanych poprzez serwis dlaSzpitali.pl, newsletterów redakcyjnych, czy poprzez tradycyjną, papierową formę czasopisma.

Zwykle uczestnicy organizowanych przez nas konferencji oceniają, że warto brać udział w wydarzeniach poświęconych nowoczesnemu pionowi technicznemu w szpitalach; warto wysłuchać poruszanych przez specjalistów zagadnień, porozmawiać bezpośrednio z ekspertami i skorzystać z ich wskazówek, czy wymienić się doświadczeniami z innymi osobami biorącymi udział w tych spotkaniach. Podczas minionej edycji opinie te były jeszcze bardziej entuzjastyczne. Po kilku miesiącach pandemii wniosek był jednoznaczny: tradycyjnych konferencji i spotkań na żywo nie da się zastąpić.

Zarządzanie ryzykiem w szpitalu w dobie pandemii

Prelegenci zaproszeni na VII Kongres Nowoczesny Pion Techniczny omawiali zagadnienia, z którymi współcześnie, w związku z pandemią COVID-19, boryka się ochrona zdrowia. Temat zarządzania ryzykiem w dobie zagrożeń wirusowych poruszył Marek Wójtowicz, ekspert ochrony zdrowia z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach.

W swojej prelekcji przybliżył zagadnienie identyfikacji ryzyk według wytycznych Ministerstwa Finansów. Przypomniał, że do czynników zewnętrznych należą zmieniające się oczekiwania lub potrzeby obywateli, zmiany przepisów prawa, zagrożenia naturalne, zmiany gospodarcze, naciski na jednostkę z zewnątrz oraz zmiany technologii. Z kolei czynniki wewnętrzne to charakter wykonywanej działalności, kultura organizacji, dostępne środki finansowe, plany i strategie, komunikacja, systemy informatyczne, liczba pracowników i ich kwalifikacje, odpowiedzialność i postawa kierownictwa, liczba, rodzaj i wielkość dokonywanych operacji finansowych oraz przetwarzanie informacji.

Prelegent wskazał ryzyka rynku zdrowotnego w latach 2020-2021 i wśród nich zidentyfikował: utratę lub odpływ pacjentów spowodowane pandemią i lockdownem, nadwykonania i niewykonania kontraktów, odpływ specjalistów – zwłaszcza lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych, odszkodowania, kary i mandaty, zagrożenia biologiczne, nieprzewidywalne zmiany legislacyjne, trudności w odtworzeniu zasobów oraz nienadążanie za rozwojem technologicznym.

Omawiając temat, zwrócił uwagę na brak (od 10 lat) konkursów ofert NFZ dla podmiotów leczniczych, brak nowych podmiotów na rynku, brak możliwości zmiany oferty, a więc i organizacji świadczeń w podmiotach funkcjonujących od wielu lat oraz „nakazowo-rozdzielcze”, zgodne z modelem Beveridge’a zarządzanie finansami zdrowotnymi.

Wójtowicz na końcu swojej prelekcji postawił istotne pytanie, określając je dylematem postpandemicznym. Zastanawia się, w jaki sposób płacić za usługę zdrowotną. Czy wybrać model Beveridge’a właśnie, czyli finansowanie niezależnie od liczby wykonanych procedur medycznych, czy też zdecydować się raczej na model powszechnych ubezpieczeń Bismarcka, zgodnie z którym „pieniądz podąża za pacjentem”.

Inwestycje medyczne w czasie epidemii COVID-19

Marek Piotrowski, kierownik Działu Aparatury Medycznej, przybliżył na przykładzie Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, w jaki sposób pandemia COVID-19 wpłynęła na inwestycje medyczne. Przedstawił rodzaje inwestycji realizowanych w dobie pandemii, wśród których wymienił te będące kontynuacją wcześniej rozpoczętych procedur, jak również procesy dedykowane przeciwdziałaniu skutkom pandemii COVID-19. Zwrócił także uwagę na obsługę serwisową urządzeń medycznych w tym trudnym okresie.

Prelegent poruszył również temat skutków, jakie epidemia wywołała w odniesieniu do prowadzonych wcześniej postępowań. Podkreślił, że utrudnieniem było spowolnienie czynności formalnych i odbiorów technicznych związane z mniejszą dostępnością użytkowników, konsultantów, pracowników administracji oraz innych osób, niezbędnych przy realizacji zamówień. Trudnością był również brak dostępności i decyzyjności urzędów, np. zawieszenie wokandy KIO, ograniczenie działalności Urzędu Marszałkowskiego i innych instytucji. W czasie pandemii szpital spotkał się również z komplikacjami formalnymi i logistycznymi. Spływały do niego wnioski o wydłużenie terminów realizacji dostaw, adaptacji pomieszczeń czy szkoleń. Utrudnieniem był dostęp do materiałów i podwykonawców oraz braki kadrowe związane z urlopami, zwolnieniami lub kwarantanną.

W czasie pandemii szpital realizował niezbędne zakupy na podstawie Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zgodnie, z którą nie stosowano ustawy Prawo zamówień publicznych.

Najważniejsze problemy, z jakimi Szpital Uniwersytecki w Krakowie spotykał się na etapie zamówień, to m.in.: brak dostępności do obiektów szpitalnych lub ich wybranych obszarów, „jednoimienność” Szpitala, przekształcanie wybranych oddziałów, brak dostępności personelu medycznego i technicznego, trudności w zaopatrzeniu w środki ochrony osobistej, materiały medyczne czy tlen, ograniczenia po stronie samych wykonawców (np. zakaz wstępu do szpitali) i urlopy pracowników.

Aby sprostać tym problemom, należało aneksować terminy realizacji umów, zmienić sposób szkoleń z obsługi na szkolenia zdalne i webinaria, zmienić lokalizacje urządzeń, uprościć dokumentację poprzez wprowadzenie skanów i podpisów elektronicznych, wytyczyć nowe drogi transportowe oraz przeprowadzać regularną dekontaminację.

Prelegent zwrócił uwagę, że w tym okresie znacząco wzrosło zapotrzebowanie na zakup wybranych grup sprzętowych, takich jak respiratory, aparaty do terapii wysokoprzepływowej, sprzęt do dekontaminacji, aparatura do monitorowania funkcji życiowych i diagnostyki obrazowej.

Zakup aparatury medycznej zgodnie z przepisami zawartymi w nowych ustawach

Temat zakupu aparatury medycznej w reżimie przepisów nowej Ustawy z dnia 11 września 2019 r. „Prawo zamówień publicznych” (obowiązującej od 1 stycznia 2021 r., dalej: n.p.z.p.) oraz Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej u.covid-19) przybliżył Radosław Harasim reprezentujący Inter Med Consulting oraz portal Dbamofinanse.pl. Prelegent zwrócił uwagę na wybrane artykuły z ww. ustaw. Omówił art. 17 ust. 1 n.p.z.p., zgodnie z którym zamawiający udziela zamówienia w sposób zapewniający: najlepszą jakość dostaw, usług, oraz robót budowlanych, uzasadnioną charakterem zamówienia, w ramach środków, które zamawiający może przeznaczyć na jego realizację, oraz uzyskanie najlepszych efektów zamówienia, w tym efektów społecznych, środowiskowych oraz gospodarczych.

Zwrócił również uwagę na art. 6a u.covid-19, wg którego do zamówień na usługi lub dostawy niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 nie stosuje się przepisów n.p.z.p., jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

Skupiając się na najważniejszych zagadnieniach w kontekście omawianego tematu, Harasim zwrócił uwagę na art. 44 ust. 3 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, zgodnie z którym wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. Podkreślił, że warto zwrócić uwagę na art. 84 n.p.z.p., zgodnie z którym zamawiający, przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, może przeprowadzić wstępne konsultacje rynkowe w celu przygotowania postępowania oraz poinformowania wykonawców o swoich planach i wymaganiach dotyczących zamówienia.

Mocno podkreślał również odpowiedzialność kierownika zamawiającego za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia i zwracał uwagę, że osoby inne niż kierownik zamawiającego odpowiadają za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia tylko w takim zakresie, w jakim powierzono im czynności w postępowaniu oraz czynności związane z jego przygotowaniem.