COVID-19 w Polsce – epidemiologiczny wymiar pandemii

Warto przyjrzeć się epidemiologii tego zjawiska w Polsce na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej. W okresie od początku pandemii aż do sierpnia bieżącego roku Polska zajmowała 1. miejsce pod względem odsetka zgonów nadmiarowych (23,7% przy średniej wartości dla krajów UE na poziomie 12,9%) – wykres 3. Jedynym krajem niewykazującym nadwyżki zgonów w analizowanym okresie była Norwegia, zaś najniższy wskaźnik zgonów nadmiarowych odnotowano w Islandii (1%).

Pewne zmiany zauważono jednak w trzecim kwartale 2021 roku (lipiec-wrzesień), kiedy procentowa nadwyżka zgonów w Polsce wyniosła 7,7%, przy średniej w krajach UE 8,5%. Na niechlubne prowadzenie wysunął się zaś Cypr (43,6%) – wykres 4. Nadmiarowych zgonów nie odnotowano w Belgii, zaś najniższy ich wskaźnik zarejestrowano w Szwecji (0,3%).

Dane epidemiologiczne wskazują na wielowymiarowe konsekwencje pandemii COVID-19. Obok negatywnych skutków zdrowotnych, społecznych, demograficznych, gospodarczych, obrazują jednocześnie deficyty i luki w systemie zarządzania ochroną zdrowia. Mechanizmy, których nie udało się wypracować wcześniej, choćby w obszarze
profilaktyki i walki z chorobami cywilizacyjnymi (choroby układu krążenia, choroby nowotworowe) obecnie z przyczyn oczywistych nie mogą zostać wypracowane ponieważ działania interwencyjne są i w najbliższym czasie będą zorientowane na walkę z pandemią. Przekłada się to na brak płynności procesów logistycznych w opiece nad pacjentami z chorobami przewlekłymi, „niecovidowymi”. Obciążenie systemu ochrony zdrowia dotyczy wszystkich jego ogniw i niewątpliwie będzie wymagało podjęcia popandemicznych działań naprawczych. Braki kadrowe (szczególnie lekarzy medycyny ratunkowej, lekarzy anestezjologów), trudne warunki pracy, niesatysfakcjonujące wynagrodzenia, brak optymalizacji w zakresie organizacji poszczególnych oddziałów szpitalnych, obciążenia SOR-ów pacjentami, długi czas oczekiwania na karetki, zjawisko „długu zdrowotnego”, to tylko niektóre z newralgicznych elementów systemu, wymagających interwencji i określenia nowych kierunków w sektorze ochrony zdrowia, akcentując w tym miejscu rolę partnerstwa publiczno-prywatnego w zapewnianiu bezpieczeństwa zdrowotnego. Jakość opieki medycznej, optymalizacja i racjonalizacja rozwiązań systemowych, inwestycja w zdrowie publiczne i w nowe technologie, skoordynowany system rozwiązywania problemów o podłożu psychicznym, to kluczowe elementy w walce o zdrowie Polaków po pandemii.