Wielochorobowość i dłuższe życie Polaków priorytetami badawczymi projektu „VIP 2030”

Wielochorobowość jest bardzo poważnym, lecz ciągle niedocenianym problemem zdrowotnym zarówno przez personel medyczny, jak i większość społeczeństwa. Odpowiedzią na to wyzwanie jest oficjalnie inaugurowany projekt badawczy „VIP 2030”, finansowany przez Agencję Badań Medycznych.

Alarmujące dane z wstępnych wyników badań projektu „VIP 2030” pokazują skalę problemu wielochorobowości w Polsce. Już co czwarty młody dorosły (25% osób w wieku 20-34 lata) cierpi na co najmniej dwie choroby przewlekłe jednocześnie. W grupie wiekowej 50-64 lata problem ten dotyka aż 86% społeczeństwa, natomiast co dziesiąta osoba w tym wieku zmaga się z pięcioma współistniejącymi chorobami przewlekłymi.

Właśnie rusza projekt badawczy „VIP 2030”, którego celem jest kompleksowa diagnoza zjawiska wielochorobowości w Polsce. To jeden z 10 dużych projektów badawczych finansowanych przez Agencję Badań Medycznych. Realizuje go konsorcjum trzech uczelni medycznych pod kierunkiem prof. dr. hab. n. med. Wojciecha Drygasa z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Jakość życia pod znakiem zapytania

Wielochorobowość, definiowana jako równoczesne występowanie dwóch lub więcej chorób przewlekłych u tej samej osoby, staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych współczesności. Choroby przewlekłe są przyczyną ponad 90% wszystkich zgonów w krajach wysokorozwiniętych, w tym w Polsce. Wpływają także na spadek jakości życia osób chorych.

– Obserwujemy niestety rosnącą częstość wielochorobowości we wszystkich grupach wiekowych. To nie jest już problem tylko seniorów. Coraz częściej dotyka kobiet i mężczyzn w wieku średnim, a w sporadycznych przypadkach nawet osób młodych – ostrzega prof. dr hab. n. med. Wojciech Drygas, lider merytoryczny projektu „VIP 2030”.

Badania obejmą analizę ponad 40 najczęściej występujących chorób przewlekłych, jak np. nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, choroba wieńcowa, astma oskrzelowa, rozedma płuc, otyłość, choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa, cukrzyca oraz nowotwory.

Nowoczesna diagnostyka dla 5 tys. Polaków

Do udziału w badaniu zostanie zaproszonych ok. 5 tys. mieszkańców naszego kraju w wieku 15-69 lat z 2,4 tys. gospodarstw domowych ze wszystkich województw. Uczestnicy otrzymają bezpłatnie szeroki panel badań diagnostycznych, często bardzo kosztownych i rzadko wykonywanych, w tym:

• stężenie hsCRP i kreatyniny,
• poziom insuliny i hemoglobiny glikowanej,
• oznaczenie hormonów tarczycy,
• badanie stężenia witamin D3 i B12,
• testy czynnościowe do diagnostyki zespołu słabości.

– Wszyscy wiemy, jakie znaczenie dla naszego zdrowia ma zapobieganie chorobom, regularna kontrola własnego zdrowia, wykonywanie nowoczesnych badań diagnostycznych. W wielu przypadkach badania profilaktyczne pozwalają na wczesne rozpoznanie poważnej choroby i szybkie wdrożenie skutecznego leczenia – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Arkadiusz Niklas z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Zespół słabości – nowe zagrożenie?

Projekt szczególną uwagę poświęci także diagnostyce zespołu słabości, który obejmuje niezamierzoną utratę masy ciała, osłabienie siły mięśniowej, łatwe męczenie się, spowolnienie chodu oraz niską aktywność fizyczną.

– Zespół słabości jest łatwy do zdiagnozowania przy pomocy prostych testów sprawności, np. siły uścisku dłoni, testu powstania z krzesła, oceny szybkości chodu. W projekcie „VIP 2030” zamierzamy zwrócić uwagę na ten rzadko rozpoznawany i oceniany w badaniach medycznych zespół zaburzeń funkcjonalnych. W przypadku jego rozpoznania możemy wskazać naszym podopiecznym odpowiednie środki zaradcze – zapewnia prof. dr hab. n. med. Magdalena Kwaśniewska z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Trzy filary badań

Projekt „VIP 2030” składa się z trzech komplementarnych części:

1. Analiza retrospektywna – wykorzystanie danych z badań przeprowadzonych w latach 1990-2006 w ramach polskiego ramienia międzynarodowego badania CINDI WHO (ponad 10 000 osób) oraz badania WOBASZ II (2013-2014) w populacji wielkomiejskiej.
2. Badanie prospektywne – 5-letnia obserwacja nowo rekrutowanych uczestników z całej Polski.
3. Program interwencyjny – testowanie skuteczności różnych modeli prewencji wielochorobowości, w tym innowacyjnej aplikacji opartej na sztucznej inteligencji.

Badania będą prowadzone przez współpracowników renomowanych agencji badawczych Research Collective i Kantar, natomiast badania laboratoryjne wykona firma Diagnostyka. Uczestnicy zostaną wylosowani z bazy TERYT prowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny.

– Spodziewamy się bardzo dużego zainteresowania uczestnictwem w naszym projekcie w całym kraju. Korzyści z udziału będą obustronne – nasi podopieczni zyskają dodatkową znakomitą i bezpłatną wiedzę o swoim stanie zdrowia, my zaś będziemy dysponować możliwością oceny skali wielochorobowości w reprezentatywnych wysokiej jakości badaniach – zachęca prof. dr hab. n. med. Andrzej Wojtyła, rektor Uniwersytetu Kaliskiego.

Konsorcjum doświadczonych badaczy

Do konsorcjum trzech uczelni medycznych realizujących projekt należą: Uniwersytet Medyczny w Łodzi (lider), Uniwersytet Medyczny w Poznaniu oraz Uniwersytet Kaliski. Zespół prof. Drygasa ma ponad 30-letnie doświadczenie w realizacji populacyjnych badań epidemiologicznych, w tym badań WOBASZ czy projektów międzynarodowych. Wyniki ich prac były publikowane w najbardziej prestiżowych pismach naukowych, w tym „New England Journal of Medicine”, „Lancet”, „Nature” i „British Medical Journal”.

Przełomowy projekt na skalę europejską

Projekt „VIP 2030” wyróżnia się na tle innych badań nie tylko skalą, ale i innowacyjnym podejściem. W konkursie Agencji Badań Medycznych, w którym zgłoszono ok. 70 projektów z wiodących polskich uczelni, projekt zespołu prof. Drygasa uzyskał najwyższą liczbę punktów i pierwszą lokatę.

– Będzie to z pewnością jedno z nielicznych tego typu badań na świecie, a jego wyniki będą miały istotne znaczenie dla kształtowania programów polityki zdrowotnej i ograniczenia skutków zdrowotnych i ekonomicznych wielochorobowości w Polsce i innych krajach europejskich – podkreśla główny badacz.

Projekt „VIP 2030” potrwa do 2030 r., a jego wyniki mają szansę wpłynąć na strategie prewencyjne i lecznicze wobec chorób przewlekłych w skali kraju i Europy. Więcej informacji tutaj.

Źródło: informacja prasowa

Czytaj także: Multidyscyplinarne zespoły terapeutyczne jako fundament nowoczesnej opieki zdrowotnej. Komentarz eksperta