Priorytety w zachowaniu bezpieczeństwa placówek medycznych

Jak wygląda obecnie sytuacja bezpieczeństwa w polskich szpitalach i jakie aspekty związane z bezpieczeństwem w szpitalach wymagają największej uwagi?

Trudno w sposób jednoznaczny odpowiedzieć na to pytanie. Patrząc przez pryzmat liczby regulacji prawnych, standardów akredytacyjnych czy programów certyfikacyjnych, jak również rosnącej liczby placówek, które poddają się ocenie określonych parametrów jakościowych i tych związanych z bezpieczeństwem usług, można postawić tezę, że poziom bezpieczeństwa jest coraz wyższy. Musimy jednak pamiętać o tym, że o wielu zdarzeniach niepożądanych dowiadujemy się po fakcie, najczęściej z mediów, gdy dochodzi do trwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci pacjenta. Problemem, o którym mówi się najrzadziej, są w mojej ocenie błędy związane z niewłaściwym podaniem leków. Są one rezultatem niewłaściwej identyfikacji pacjenta albo błędnej identyfikacji samego produktu leczniczego. Tego typu błędy stanowią aż 20% wszystkich błędów medycznych, do których dochodzi na terenie szpitali. To, czego zdecydowanie brakuje w dyskusjach dotyczących bezpieczeństwa, to perspektywa personelu medycznego. Rozmawiamy o bezpieczeństwie w głównej mierze z perspektywy pacjenta. To oczywiste, bo celem funkcjonowania szpitali jest świadczenie usług dla pacjenta. Pamiętajmy jednak, że w przypadku błędów medycznych mamy do czynienia z tzw. drugą ofiarą błędu, czyli właśnie personelem medycznym, który również mierzy się z konsekwencjami takich zdarzeń na wielu płaszczyznach. Gromadzenie rzetelnych danych na temat wszelkich zdarzeń niepożądanych pozwala dostrzec wąskie gardła, a przede wszystkim zaproponować metody ich wyeliminowania. Jest to niewątpliwie element tzw. value-based healthcare, czyli racjonalizacji procesów w ochronie zdrowie w oparciu o zgromadzone dane.

W raporcie ,,Bezpieczny szpital to bezpieczny pacjent’’ opracowanym przez Radę Ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, znalazły się dane, które wskazują, że ponad 50% placówek medycznych nie ma opracowanych, wdrożonych i egzekwowanych procedur postępowania awaryjnego po skażeniu lekiem cytotoksycznym. Jakie konsekwencje może nieść brak takich procedur i jakie działania powinno się podjąć, aby zmienić tę sytuację?

Brak odpowiednich procedur postępowania wpływa negatywnie na bezpieczeństwo personelu medycznego, np. farmaceuty przygotowującego lek cytotoksyczny. Każdy obszar funkcjonowania placówek medycznych wymaga standaryzacji, klarownych wytycznych i przede wszystkim monitorowania wszelkiego rodzaju zdarzeń niepożądanych. W literaturze przedmiotu jest szereg doniesień o takich skażeniach wraz z rekomendacjami co do sposobu ich zapobiegania, ale przede wszystkim metod postępowania, gdy taka sytuacja będzie miała miejsce. Popularyzacja tej wiedzy, jak również zwracanie uwagi na konieczność zagwarantowania bezpieczeństwa personelu medycznego z pewnością może przyczynić się do wzrostu świadomości zarówno wśród samych pracowników, jak i kadry zarządzającej.

Żyjemy w czasach, w których postęp technologii i cyfryzacji jest błyskawiczny. Jakie nowoczesne rozwiązania można wprowadzić, aby zwiększyć bezpieczeństwo zarówno personelu medycznego, jak i pacjentów?

Postęp techniczno-technologiczny daje gigantyczne możliwości w zakresie poprawy bezpieczeństwa usług medycznych, a w szczególności krótszego czasu reakcji na potrzeby pacjenta hospitalizowanego. W obszarze klinicznym coraz częściej zastosowanie znajdują roboty medyczne, algorytmy sztucznej inteligencji czy aplikacje mobilne. Istnieje również szereg rozwiązań, które pozwalają na automatyzację określonych procesów na poziomie apteki szpitalnej, bloku operacyjnym czy sali chorych. Mam tu na myśli z jednej strony automaty lekowe, elektroniczne dokumenty transakcyjne czy proste skanowanie kodów kreskowych w celu np. automatycznej rejestracji podania leku pacjentowi. To ostatnie rozwiązanie skraca czas pracy personelu pielęgniarskiego, ale przede wszystkim przyczynia się do poprawy komfortu pracy, jak również bezpieczeństwa pacjenta. Oczywiście muszą być spełnione określone warunki, a system teleinformatyczny i urządzenia mobilne powinny cechować się odpowiednim poziomem dojrzałości i funkcjonalności, jak również działać z wykorzystaniem standardów interoperacyjności. Pamiętajmy także, iż konieczne są zmiany w wymiarze organizacyjnym i mentalnym. Co najważniejsze żadna technologia nie poprawi bezpieczeństwa pacjentów i personelu, jeśli przed jej wdrożeniem nie znajdziemy źródeł określonych problemów i nie uporządkujemy wybranych czynności i procesów.

Źródło: materiały prasowe