Jak odbudować system zdrowia publicznego i ograniczyć dług zdrowotny?

Szeroki i szybki dostęp do innowacyjnych technologii zdrowotnych lekowych i nielekowych jest jednym z istotnych elementów odbudowy systemu zdrowia publicznego i ograniczania długu zdrowotnego – uważają eksperci PAN.

Specjaliści przekonują o tym w raporcie „Rekomendacje strategiczne na lata 2023-2027: WDRAŻANIE INNOWACJI W MEDYCYNIE – Polskie Zdrowie 2.0”. Zaznaczają, że ograniczenie dostępu do innowacyjnych terapii jest jedną z przyczyn gorszej kondycji zdrowotnej społeczeństwa Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Długość życia mieszkańców tego regionu jest o cztery lata krótsza, a umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych trzykrotnie większa niż w krajach tzw. „starej” Unii (Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy).

– Obecnie pacjenci z krajów Europy Środkowo-Wschodniej Unii Europejskiej mają dwukrotnie mniejsze szanse na otrzymanie innowacyjnej farmakoterapii. Tylko 34 proc. medykamentów autoryzowanych przez Europejską Agencję Leków jest dostępnych w tych krajach, a okres oczekiwania na innowacyjną terapię jest aż o 304 dni dłuższy niż w przypadku innych krajów Unii. Podobnie ograniczony jest dostęp do nowoczesnych terapii sprzętowych (technologii nielekowych) – stwierdzają eksperci PAN z projektu Polskie Zdrowie 2.0, cytowani na stronie internetowej akademii.

Kryzys zdrowotny w Polsce

Zwracają uwagę, że w Polsce trwa kryzys zdrowotny. Nasz kraj należy do najszybciej starzejących się populacji Europy. Od roku 2015 r. notuje się skrócenie czasu życia kobiet i mężczyzn. W roku 2060 na 100 osób w wieku 20-64 lata będzie przypadać ponad 70 osób w wieku 65+. Na zredukowanie długości życia Polaków wpłynęła dodatkowo pandemia COVID-19.

Głównymi przyczynami zgonów w Polsce są choroby układu krążenia i choroby nowotworowe, które prowadzą do blisko 70 proc. wszystkich zgonów. – Ciągłe, pogłębiające się niezaspokajanie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa w wyniku utrudnionego dostępu do skutecznej opieki zdrowotnej przyczynia się do niedrożności publicznego systemu zdrowia – uważają autorzy raportu.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) celem innowacji w zakresie zdrowia jest opracowanie i dostarczanie nowych lub ulepszonych polityk zdrowotnych, systemów, produktów, technologii oraz usług i metod ich świadczenia, które wpłyną na poprawę zdrowia ludzi. – Z uwagi na szybki rozwój medycyny, zwłaszcza onkologii i kardiologii, a tym samym pojawianie się w szybkim tempie nowych technologii, konieczne jest pilne opracowanie mechanizmów poprawiających ich dostępność dla pacjentów w Polsce – twierdzą eksperci PAN.

W opinii autorów projektu Polskie Zdrowie 2.0 konieczne jest zatem zwiększenie wydatków publicznych na ochronę zdrowia z przeznaczeniem ich na leki, szczepionki i produkty medyczne terapii zaawansowanych. Niezbędne jest też stworzenie przejrzystych zasad eksperckiej, merytorycznej, klinicznej oraz ekonomicznej oceny nowych technologii medycznych przez wzmocnienie roli takich instytucji, jak np. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji czy Agencja Badań Medycznych oraz przez zaangażowanie wiodących ośrodków medycznych w kraju.

Eksperci PAN przyznają, że tempo wdrażania nowych technologii medycznych warunkowane jest „racjonalnością ekonomiczną oraz pilnością potrzeb określoną przez ekspertów”. Analizy eksperckie – dodają – powinny być oparte na wynikach rzetelnych badań i opracowań naukowych, danych rejestrowych i opinii specjalistów. A ostateczny, również polityczny, proces podejmowania decyzji w oparciu o te analizy, powinien być przejrzysty publicznie i wyraźnie oddzielony od merytorycznej części eksperckiej.

Czytaj też: Zdrowie Polaków coraz gorsze. Eksperci alarmują o głębokiej recesji zdrowotnej