Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia

Warunkiem efektywności każdego systemu ochrony zdrowia jest to, aby był dostosowany do potrzeb obywateli i skuteczny w zapewnianiu wysokiej jakości opieki medycznej. Wymaga to wielosektorowych działań ukierunkowanych na ciągłą promocję zdrowia i zapobieganie chorobom. W przedłożonym projekcie KPOiZO brak jest wyraźnego zaakcentowania roli budowania systemowych rozwiązań w zakresie profilaktyki zdrowotnej.

Dobre zdrowie to nadrzędny cel społeczny na całym świecie. Jako wartość populacyjna umożliwia rozwój kultu­ralny, materialny i gospodarczy społeczeństw. Dlatego bezpieczeństwo zdrowotne obywateli, jako komponent polityki bezpieczeństwa państwa, powinno być priorytetem jego działań na każdym szczeblu. Nieodzowna jest w tym względzie rola współczesnej epidemiologii i promocji zdrowia. Pozwalają one na wdrożenie celowanych programów profilaktycznych oraz na trafną ocenę czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych. To prowadzi z kolei do wzrostu świadomości zdrowotnej, do utrwalania korzystnych zmian w stylu życia i do zapobiegania chorobom.

Profilaktyka kluczem do zdrowia

Światowa Organizacja Zdrowia na podstawie wyników badań stwierdza, że jednej trzeciej chorób warunkowanych modyfikowalnymi czynnikami ryzyka można zapobiec, jedną trzecią wyleczyć, a w przypadku jednej trzeciej polepszyć jakość życia. Doświadczenia innych państw potwierdzają, że wczesna profilaktyka, diagnostyka oraz koordynacja i kompleksowość leczenia są kluczem do poprawy efektów zdrowotnych w tym zakresie. Wymierną korzyścią upowszechnienia profilaktyki zdrowotnej jako narzędzia do wydłużenia życia w zdrowiu i poprawy jego jakości jest w konsekwencji doprowadzenie do obniżenia kosztów leczenia, hospitalizacji, rehabilitacji, jak również kosztów absencji chorobowych i nieefektywnej obecności w pracy.

Promocja zdrowia, edukacja oraz profilaktyka chorób cywilizacyjnych są kluczowymi determinantami poprawy stanu zdrowia publicznego. Późna diagnoza to wysokie koszty leczenia. W związku z tym należy sięgnąć po rozwiązania profilaktyczne, których koszt może być znacznie niższy (również dzięki innowacyjnym technologiom medycznym, co bezpośrednio nawiązuje również do Komponentu C analizowanego dokumentu). Rozwój medycyny zapobiegawczej, w tym profilaktyki spowoduje, że opieka zdrowotna będzie musiała przejść transformację od medycyny naprawczej w kierunku profilaktyki i ekonomicznie uzasadnionych procesów terapeutycznych nazywanych medycyną spersonalizowaną.

Inwestycje w programy profilaktyczne

Według Światowej Organizacji Zdrowia najbardziej efektywne kosztowo i przynoszące największe zwroty są działania prowadzone w obszarach stylu życia. Dlatego WHO zaleca rządom państw członkowskich zintensyfikowanie działań ukierunkowanych na wczesną profilaktykę. Inwestycja w innowacyjne rozwiązania profilaktyczne, które wspierają kontrolę i zapobiegają rozwojowi chorób cywilizacyjnych ma nie tylko wpływ na jakość i długość życia ludzi, ale również na wynik ekonomiczny.

Najwyższa Izba Kontroli, opierając się na wynikach ponad 70 audytów, sformułowała 32 propozycje kluczowych zmian w polskim systemie ochrony zdrowia. Do najważniejszych należy zaliczyć wyzwania w obszarze chorób cywilizacyjnych. Zdaniem NIK, w Polsce nadal obserwuje się deficyt i ograniczony zakres programów profilaktycznych, które odnosiłyby się do rozpoznanych potrzeb zdrowotnych oraz najistotniejszych zagrożeń zdrowia, co wyraźnie dokumentuje potrzebę adekwatnej dystrybucji środków finansowych w celu zbudowania kompleksowego systemu profilaktyki zdrowotnej oraz poprawy skuteczności działań edukacyjno-informacyjnych.

Komponent zdrowotny jest niezwykle istotnym elementem odbudowy i tworzenia odporności społeczno-gospodarczej. Należy jednak podkreślić, że postulowana poprawa efektywności, dostępności i jakości funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, oprócz rozwoju kadr medycznych, infrastruktury, badań naukowych i ucyfrowienia powinna koncentrować się na wzmożonych działaniach o charakterze profilaktycznym, dedykowanych wszystkim grupom wieku, obejmujących monitoring czynnego udziału w tych działaniach i ich ewaluację.

Czytaj także: Zielona księga ws. starzenia się. Wspieranie solidarności i odpowiedzialności między pokoleniami