DCOPiH testuje innowacyjny program skriningowy na raka prostaty

Programy skriningowe jasnym celem na przyszłość

Rak prostaty to obecnie najczęściej występujący nowotwór u mężczyzn w Europie. Z tego powodu opracowanie skutecznych metod skriningu jest kluczowe dla ograniczenia śmiertelności i redukcji obciążenia dla systemu opieki zdrowotnej. Jednym z największych wyzwań jest wczesne wykrycie choroby, zwłaszcza w stadium bezobjawowym, co znacząco poprawia szanse na skuteczne wyleczenie. Niestety, przez wiele lat brakowało programów wczesnego wykrywania zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach. W odpowiedzi na rosnącą liczbę zachorowań Komisja Europejska we wrześniu 2022 r. zobowiązała kraje Unii do rozpoczęcia programów skriningowych. Nie wskazała jednak konkretnych rekomendacji dotyczących ich realizacji.

– Cieszę się, że istotny dla całej Europy program realizujemy właśnie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Program „PRAISE-U” wpisuje się także w cele „Narodowej strategii onkologicznej na lata 2020-2030”, która zakłada m.in. wprowadzenie nowych metod badań przesiewowych w kierunku raka prostaty – mówi prof. Adam Maciejczyk, dyrektor DCOPiH.

Korzyści dla całej populacji mężczyzn

Polska do tej pory nie miała zorganizowanego programu badań przesiewowych w zakresie raka prostaty. Projekt „PRAISE-U” ma za zadanie stworzenie modelowego systemu, który może być wdrożony nie tylko na poziomie krajowym, ale także w skali Unii Europejskiej.

– „PRAISE-U” to projekt, który w najbliższych latach może przynieść korzyści dla całej populacji mężczyzn. Rak prostaty to jest nowotwór, który pod względem chorobowości występuje najczęściej. Z roku na rok koszty jego leczenia wzrastają niewiarygodnie. Pilotaż w oparciu o międzynarodowe badania jest jak najbardziej słuszną drugą, bo dziś nie ma żadnego dobrego rozwiązania w tym zakresie – dodaje prof. Maciejczyk.

Teraz koncepcje programu „PRAISE-U” należy sprawdzić w praktyce. Jeśli założenia się potwierdzą, w 2028 r. rozpoczną się rutynowe badania przesiewowe w kierunku tego nowotworu. W raku gruczołu krokowego należy skoncentrować się na grupach ryzyka i właściwym podejściu do istotnych przypadków klinicznych.

– W ostatnim etapie DCOPiH podsumuje wszystkie wyniki, przeprowadzi analizę danych i oceni skuteczność algorytmu. Testowany algorytm skriningowy ma pozwolić na rozpoznanie maksymalnej ilości istotnych klinicznie nowotworów prostaty, jednocześnie minimalizując wykrywanie zmian niskiego ryzyka, które nie wymagają leczenia. Wyniki projektu posłużą do stworzenia rekomendacji dla Komisji Europejskiej, oczywiście uwzględniając specyfikę każdego kraju członkowskiego – mówi dr Paweł Zawadzki, zastępca dyrektora ds. rozwoju.

Jak dodaje dr Tupikowski, algorytm opierać się będzie nie tylko na ocenie poziomu PSA, ale również na analizie ryzyka progresji nowotworu, uwzględniając aspekty zebranego wywiadu oraz innych istotnych czynników.

– Dodatkowo kluczowym elementem będzie analiza wyników badania rezonansu magnetycznego prostaty oraz, jeśli istnieją wskazania, przeprowadzenie biopsji fuzyjnej gruczołu krokowego – tłumaczy ekspert.

Właściwe podejście do profilaktyki raka prostaty

– Warto zaznaczyć, że specjaliści korzystają z najnowocześniejszych metod diagnostycznych. Oczywiście obecnie nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, czy otestowany przez nas algorytm będzie ostatecznie najlepszy do przeprowadzania skriningu. Niemniej jednak, mając na uwadze, że jego celem jest identyfikacja maksymalnej liczby istotnych klinicznie przypadków raka prostaty, które wymagają interwencji leczniczej, jednocześnie minimalizując wykrywanie przypadków o niskim ryzyku, jakie mogą być jedynie monitorowane, wydaje się, że to właściwe podejście. To ogromne wyzwanie, ale jednocześnie szansa na skuteczną walkę z rakiem prostaty, stanowiącym istotny problem zdrowotny, społeczny i finansowy – podkreśla urolog.

PRAISE-U (PRostate Cancer Awareness and Initiative for Screening in the European Union) to multidyscyplinarne konsorcjum skupione wokół czołowych europejskich klinicystów i naukowców zajmujących się rakiem prostaty, którego celem jest zmniejszenie śmiertelności spowodowanej tą chorobą.

Źródło: Dolnośląskie Centrum Onkologii, Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu

Czytaj także: DCOPiH ma prestiżowy certyfikat CraNE