Wentylacja i klimatyzacja w szpitalu – wytyczne do projektowania, wykonania, odbioru i eksploatacji

Cel powstania

Głównym celem wytycznych jest podniesienie jakości powietrza wewnętrznego w  obiektach służby zdrowia. Niedostateczna czystość powietrza oraz niespełniająca swoich zadań instalacja wentylacji i  klimatyzacji mają bezpośredni wpływ na  powstawanie zakażeń szpitalnych, a  więc na  zdrowie pacjentów i  personelu medycznego. Aby usystematyzować wymagania odnośnie jakości powietrza, w  wytycznych zaproponowano klasyfikację pomieszczeń szpitalnych ze  względu na  ich przeznaczenie, specyfikę oraz technologię medyczną. Dopuszczalna ilość zanieczyszczeń, zarówno pyłowych, jak i  mikrobiologicznych, została zdefiniowana w  dokumencie, w  zależności od  przeznaczenia pomieszczenia oraz ryzyka, które niesie za  sobą wystąpienie zakażeń. Do  odpowiednio pogrupowanych pomieszczeń przypisano wymagania zarówno w  odniesieniu do  projektowania, wykonania, odbiorów oraz eksploatacji przeznaczonych dla nich systemów wentylacji i  klimatyzacji.

Projektowanie

Na  etapie koncepcji, a  później projektu budowlanego, wytyczne mają na  celu uregulowanie zasad doboru elementów instalacji wentylacji i  klimatyzacji w  sposób pozwalający na  użytkowanie ich na  poziomie funkcjonalnym i  w  warunkach bezpiecznych zarówno dla pacjenta, jak i  personelu. Materiał zawiera wskazówki mające na  celu ujednolicenie i  uporządkowanie założeń dla poszczególnych pomieszczeń szpitalnych, zwłaszcza tych o  najwyższych wymaganiach pod względem czystości. Dodatkowo zawarto wymagania i  zalecenia odnośnie wszystkich elementów systemu, rozpoczynając od  centrali klimatyzacyjnej, poprzez sieć przewodów wentylacyjnych, a  kończąc na  nawiewnikach. Każdy z  tych elementów jest określony poprzez konkretne cechy warunkujące jego przydatność zastosowania w  systemie obsługującym wybraną grupę pomieszczeń.

Przygotowanie inwestycji

Oprócz wymagań dla poszczególnych pomieszczeń i urządzeń wytyczne zawierają wskazówki dla inwestora odnośnie zalecanej zawartości dokumentacji wykonawczej i powykonawczej. Opisane są tam zarówno najważniejsze elementy umowy o roboty budowlane pozwalającej na późniejsze egzekwowanie od  wykonawcy oczekiwanego efektu prac, jak również procedury odbiorowe, pozwalające na sprawdzenie jakości wykonanych prac. Ukrytą rolą wytycznych jest wprowadzenie nowej jakości i możliwości jej egzekwowania, zwłaszcza w  przypadku instalacji, które mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie personelu medycznego oraz pacjentów.

W tym celu już na etapie projektowania autorzy zalecają wprowadzenie pojęcia tzw. mierników funkcjonalności, które są wartościami konkretnych parametrów jakości powietrza: temperatury, wilgotności względnej, nadciśnienia, prędkości powietrza, jak również czystości pyłowej i  mikrobiologicznej. Mierniki funkcjonalności powinny być kontrolowane w  sprecyzowanych dla nich zakresach, na każdym etapie użytkowania instalacji. W  nowoczesnych warunkach eksploatacji instalacji zarówno w Europie, jak i  na  świecie, jest ogólnie przyjęte, że  przekroczenie zakresu jednego z  mierników funkcjonalności jest stanem awaryjnym, świadczącym o  konieczności wykonania odpowiednich działań serwisowych. W wytycznych zostały zaproponowane konkretne zakresy parametrów temperaturowych, wilgotności i czystości powietrza w  salach operacyjnych oraz pozostałych pomieszczeniach szpitalnych. Wielkości te są  kompromisem pomiędzy restrykcyjnymi zaleceniami europejskimi i światowymi a realnymi możliwościami wdrożenia w polskich szpitalach.