Rola działu aparatury medycznej w procesie realizacji inwestycji szpitalnych

Proces projektowania

Na początku należy przyjąć do wiadomości, że przedsięwzięcia np. finansowane ze środków Unii Europejskiej nie są zadaniem prostym do realizacji. Kolejno należy rozpocząć od wyznaczenia konkretnych osób odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg inwestycji. Należy także określić rzeczywiste zadania do wykonania przez poszczególne jednostki funkcjonalne szpitala, w tym zadania dla działów aparatury medycznej. Jednostki te już na najwcześniejszym etapie, tj. projektowym, powinny uczestniczyć w realizacji przedsięwzięcia. Tutaj nasuwa się zapewne pytanie: ale po co? Przecież działy aparatury nie mają nic wspólnego z projektowaniem. Odpowiedź jest wielowątkowa. Z doświadczenia wiadomo, że na tym właśnie etapie dochodzi do największej liczby błędów i niedomówień, które zazwyczaj skutkują, na etapie budowy i wyposażenia obiektu, stratą środków finansowych. Pisząc wprost: „wyrzucamy publiczne pieniądze w błoto”. Dział aparatury jest niezbędnym ogniwem w procesie projektowania przede wszystkim dlatego, że osoby zatrudnione w tych działach wiedzą, jakie dodatkowe instalacje należy przewidzieć, aby urządzenia medyczne prawidłowo działały. Na przykład można podać dostawę i instalację sterylizatorów parowych dla centralnych sterylizatorni, gdzie należy zapewnić przyłącze trójfazowe, podłączenie wody, podać ciężar urządzenia, która to informacja jest istotna, aby ustalić maksymalne obciążenie stropu w miejscu instalacji. Prawidłowe przygotowanie się do zadania inwestycyjnego może zapobiec wielu problemom, w tym nieuzasadnionym i niepotrzebnym wydatkowaniem środków publicznych.

Dosyć często dochodzi do nieporozumień na etapie robót budowlanych, kiedy orientujemy się, że w danym miejscu ma stać określone urządzenie medyczne wymagające zasilania, a… nie ma go do czego podłączyć. To prowadzi do kolejnych przeróbek, które to należy wykonać w ramach dodatkowych robót budowlanych, ponieważ instalacje elektryczne w tym właśnie miejscu nie były uwzględnione na etapie projektu wykonawczego. I tak generujemy niepoparte niczym dodatkowe koszty, które to, jako nieprzewidziane, nie zostały uwzględnione w planie finansowym inwestycji. Co gorsza, zdarzają się też takie sytuacje, gdy aparatura jest dostarczana w określone miejsce i… nie mieści się gabarytowo. Właśnie
dlatego na etapie tworzenia projektu należy uzgadniać informacje dotyczące typu wyposażenia i jego lokalizacji, a także informować projektanta o odpowiednich przyłączach dla wysokospecjalistycznego sprzętu medycznego.

Uniknięcie błędów

Jak się ustrzec błędów? W przypadku większości inwestycji dochodzi do niedopatrzeń, które zazwyczaj są spowodowane zbyt krótkim czasem na wykonanie projektów budowlanych oraz wykonawczych, w tym najważniejszego z punktu widzenia działu aparatury medycznej, projektu technologii medycznej. Prawidłowy projekt technologii medycznej wymaga konsultacji technologa z użytkownikiem danego oddziału, który to zna najlepiej specyfikę jego funkcjonowania. A to wszystko trwa. Konsultacje nie powinny skończyć się na jednym spotkaniu. Czasami takich spotkań potrzeba cztery, pięć, aby nie ominąć podstawowych informacji potrzebnych do zaprojektowania optymalnego i funkcjonalnego wyposażenia oddziału. Nawet Najwyższa Izba Kontroli (NIK) w raporcie pn. „Zakup i wykorzystanie aparatury medycznej współfinansowanej ze środków regionalnych programów operacyjnych” zwraca uwagę, że stopień wykorzystania zakupionej aparatury jest zbyt niski. Według raportu NIK w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2007-2013 zakłady opieki zdrowotnej mogły występować o środki unijne na dofinansowanie projektów zakupu nowoczesnej aparatury medycznej, dostosowujących ich wyposażenie do obowiązujących standardów oraz umożliwiających poszerzenie zakresu wykonywanych świadczeń zdrowotnych. Ponad 30% z 33 skontrolowanych szpitali nie osiągnęło jednak zaplanowanych rezultatów, przede wszystkim przewidywanej liczby udzielanych świadczeń, realizując przyjęte założenia na poziomie od 3,1% do 90,7%. W ocenie NIK na stopień wykorzystania badanej aparatury wpływ miało podejmowanie decyzji o przyznaniu dofinansowania bez analizy potrzeb zdrowotnych i oceny dostępności świadczeń udzielanych z wykorzystaniem tego rodzaju wyposażenia, a także niezapewnienie odpowiedniej koordynacji działań związanych z jej zakupem. Wpływ na tę sytuację miały również nieprawidłowości stwierdzone w szpitalach, polegające na niezapewnieniu właściwych warunków udzielania świadczeń, a także opóźnieniach w przygotowaniu pomieszczeń pracowni diagnostycznych. W efekcie, z powodu niskiej wartości kontraktów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) lub nawet ich braku, a także ograniczenia możliwości wykorzystania zakupionej aparatury do udzielania odpłatnych świadczeń zdrowotnych, nastąpiło pogorszenie wyników finansowych niektórych kontrolowanych jednostek (2).