Nowe metody kształcenia studentów w zakresie radiologii

Wspólne propozycje dla kierunku lekarskiego i elektroradiologii

Nauka radiologii zarówno dla studentów kierunku lekarskiego, jak i elektroradiologii wiąże się z koniecznością analizy (oraz przetwarzania) obrazów z badań diagnostycznych wykonywanych w różnych technikach. Prezentowanie wybranych obrazów wyświetlanych na ekranach to już przeszłość. Konieczne jest bowiem nauczanie radiologii z użyciem komputerów posiadających funkcjonalność stacji diagnostycznej, z wgranymi przykładowymi przypadkami (wybrane, zanonimizowane badania ze wszystkich modalności). Takie rozwiązanie pozwala na praktyczną naukę radiologii w warunkach identycznych z realnym diagnozowaniem.

W tym celu należy organizować komputerowe laboratoria radiologiczne (fot. 4).

Laboratorium powinno mieć formę lokalnej sieci komputerowej, składającej się z centralnego serwera i komputerów klienckich, realizującej następujące funkcjonalności:

1. Ładowanie z serwera i przeglądanie na komputerach klienckich zanonimizowanych przypadków badań obrazowych. Zestawy przypadków są dobrane i pogrupowane zależnie od tematyki zajęć.
   Ocena obrazów odbywa się w sposób maksymalnie zbliżony do typowej oceny radiologicznej w systemach PACS, czyli możliwe są: zmiana okna (skali szarości), powiększanie, pomiary liniowe, pola powierzchni, wartości cieniowania itd., a nie tylko analiza statycznego obrazu bitmapowego jak podczas tradycyjnych zajęć. Zapewnia to znacznie lepsze przygotowanie do realnej oceny badań obrazowych w codziennej praktyce klinicznej.
   Transmisja odbywa się z wykorzystaniem protokołu DICOM. Jako oprogramowanie serwera może być wykorzystany darmowy program Conquest DICOM 1.4.17, natomiast jako oprogramowanie stacji klienckich program eFilm 1.5.3, zgodnie z warunkami licencji darmowy dla zastosowań niekomercyjnych.
2. Ładowanie z serwera i przeglądanie na komputerach klienckich prezentacji w formacie Power Point oraz dokumentów w formacie Adobe Reader. Prezentacje i dokumenty dotyczą aktualnej tematyki ćwiczeń i mogą być przeglądane równocześnie lub niezależnie od prowadzącego ćwiczenia.
   Transmisja odbywa się z wykorzystaniem protokołu SMB. Jako oprogramowanie serwera wykorzystywany jest wbudowany mechanizm udostępniania zasobów, jako oprogramowanie stacji klienckich darmowe programy PowerPoint Viewer 2007 i Adobe Reader 9.5.
3. Przeglądanie na komputerach klienckich stron internetowych o tematyce radiologicznej (Radiopedia, AuntMinnie itd.), zależnie od aktualnej tematyki ćwiczeń. Umożliwia to np. prezentację badań obrazowych rzadkich jednostek chorobowych. Lista dostępnych na komputerach klienckich stron internetowych powinna być ograniczona tylko do wybranych pozycji, na przykład poprzez instalację i stosowną konfigurację na serwerze darmowego programu FreeProxy 4.10.
   Ze względu na modułową strukturę, istnieje możliwość rozbudowy systemu o kolejne funkcjonalności, w zależności od potrzeb.
   Monitory stacji klienckich winny mieć rozdzielczość co najmniej Full HD 1920 x 1080. W celu zapewnienia bezpieczeństwa danych na serwerze powinna być wykorzystywana macierz dyskowa RAID 1 i napęd BlueRay do celów okresowej archiwizacji.
   Komputery powinny być zlokalizowane w wydzielonych do tego celu pomieszczeniach. Przy jednym komputerze winno przebywać 1-2 studentów.

W komputerowym laboratorium radiologicznym stacja wykorzystywana przez prowadzącego ćwiczenia powinna mieć dodatkowo możliwość prezentacji obrazów na ekranie za pośrednictwem projektora. W ten sposób prowadzący zajęcia asystent może prezentować i tłumaczyć poszczególne przypadki. Te same obrazy mogą być wyświetlane na monitorach, na stanowiskach studenckich, tak aby studenci mieli możliwość indywidualnej analizy.

Opisane projekty zostały zrealizowane, w dodatku niewielkim nakładem finansowym. Dla kierunku lekarskiego w Katedrze Radiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, a dla kierunku elektroradiologia w Katedrze Elektroradiologii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Piśmiennictwo

1. Grudziński Z.: O warunkach rozwoju radiologii lekarskiej w Polsce i jej nauczaniu na wydziałach lekarskich. „Polski Przegląd Radiologiczny”, 1928, 3, 39-49.
2. Zawadowski W.: 25-lecie Radiologii Polskiej. „Przegląd Radiologii i Medycyny Nuklearnej”, 1964, 4, 365-366.
3. Alkiewicz T.: O nauczaniu radiologii lekarskiej. „Polski Przegląd Radiologiczny”, 1950, 1-4, 244-252.
4. Schaffer K.: Why we need a guide to new teaching methods now. „Academic Radiology”, 2019, 26 (1), 114-115.
5. Gundermann R.B., Schaffer K.: Building a tree from leaves down: a challenge for contemporary educators. „Academic Radiology”, 2018, 25, 1359-1360.