Teratologia i toksykologia rozwojowa
Najczęściej stwierdza się zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego, natomiast po odstawieniu czynnika toksycznego wszystko może wrócić do normy. Działanie takie potwierdzono m.in. dla inhibitorów cyklooksygenazy, acetazolamin i tryptofanu. W grupie zaburzeń czynnościowych wymienia się zmiany biochemiczne i funkcjonalne tkanek i narządów. Przykładem jest choroba Minamata opisana po raz pierwszy w Japonii w roku 1952. Chorobę tę wywołują organiczne związki rtęci. Objawy to: ataksja oraz opóźniony rozwój psychoruchowy (2).
W przypadku ksenobiotyków wrażliwość płodu na czynnik szkodliwy zależny od drogi podania, wielkości cząsteczki, rozpuszczalności, stopnia wiązania z białkami, metabolizmu matczynego, łożyskowego, płodowego oraz gradientu stężeń pomiędzy krwią matczyną a płodową. Najwięcej uwagi poświęca się dobraniu odpowiedniej wielkości dawki (2).
Każdy związek może być scharakteryzowany przez cztery dawki:
- NOEL odpowiada największej dawce, która nie wywołuje efektu ubocznego,
- LOEL – najmniejszej dawce wywołującej efekt toksyczny,
- MTD – maksymalnej dawce tolerowanej,
- LD – dawce śmiertelnej.
Dla większości substancji toksycznych dawki układają się w następujący sposób: NOEL<LOEL<MTD<LD.
W badaniach doświadczalnych wprowadzono również współczynnik A/D, który odpowiada stosunkowi dawki toksycznej dla osoby dorosłej (A, ang. adult toxicity dose) do dawki toksyczne dla płodu (D, ang. developmental toxicity dose).
Przyjęto, że leki bezpieczne dla płodu odznaczają się współczynnikiem powyżej jednego.
Ocena toksyczności rozwojowej
Przed wprowadzeniem preparatu [...]