Masterplan w procesie planowania dużych inwestycji medycznych

Celem tworzenia środowiska terapeutycznego jest redukcja stresu użytkowników, pracowników i pacjentów, a tym samym zmniejszenie związanych z nim problemów, takich jak błędy medyczne, niezdolność do koncentracji i fizyczne objawy stresu, które mogą wpływać na logiczny proces myślenia. Chociaż zastosowanie technik EBD niekoniecznie sprawi, że środowisko stanie się środowiskiem leczniczym, poprzez EBD możemy zdefiniować czynniki środowiskowe, które mogą pomóc w złagodzeniu stresu, a tym samym spowodować powstanie środowiska leczniczego. Architektka Jain Malkin podkreśla wkład badań w koncepcje, które mogą stworzyć uzdrawiające środowisko, ale samo ich uwzględnienie nie czyni środowiska „uzdrawiającym”. Zespół projektowy musi przełożyć EBD na rozwiązania projektowe unikalne dla danego szpitala.

Według Business Case for Creating a Healing Environment, książki napisanej przez Jain Malkin, układ funkcjonalny ma potencjał terapeutyczny, jeśli osiąga następujące cele:

• eliminuje stresory środowiskowe, takie jak hałas, olśnienie, brak prywatności i słaba jakość powietrza,
• łączy pacjentów z naturą poprzez widoki na zewnątrz, wewnętrzne ogrody, akwaria, elementy wodne itp.,
• oferuje opcje i możliwości wyboru w celu zwiększenia poczucia kontroli – może to obejmować prywatność lub spotkania towarzyskie, poziomy oświetlenia, rodzaj muzyki, opcje siedzenia, ciche lub „aktywne” miejsca oczekiwania,
• zapewnia możliwości wsparcia społecznego – aranżacja miejsc siedzących zapewniająca prywatność grupom rodzinnym, zakwaterowanie dla członków rodziny lub przyjaciół w miejscu leczenia; zakwaterowanie dla osób śpiących w pokojach pacjentów,
• zapewnia pozytywne czynniki rozpraszające uwagę, takie jak interaktywne dzieła sztuki, kominki, akwaria, połączenie z Internetem, muzyka, dostęp do specjalnych programów wideo z kojącymi obrazami natury, którym towarzyszy muzyka opracowana specjalnie dla placówek opieki zdrowotnej oraz
• wzbudza uczucia spokoju, nadziei, refleksji i więzi duchowej oraz zapewnia możliwość relaksu, edukacji, humoru i fantazji.

Struktura masterplanu

Jak więc powinien wyglądać dobrze zrobiony masterplan? Gotowej recepty niestety nie ma, ale biorąc pod uwagę cele, jakim ma służyć, powinien być narzędziem zamawiającego do zarządzania i planowania inwestycji.

Inwentaryzacja funkcjonalna

Według naszej metody pierwszym etapem masterplanu powinna być diagnoza stanu istniejącego. W przypadku nowych inwestycji będą to analizy działki i tzw. feasibility study (z ang. studium wykonalności), natomiast w przypadku istniejącego szpitala należy wykonać coś, co nazwaliśmy inwentaryzacją funkcjonalną. W ciągu wielu lat działania obiektów szpitalnych funkcje poszczególnych działów, jak również pomieszczeń zmieniają swoje przeznaczenie. Nasi projektanci wchodzą do wszystkich pomieszczeń i oznaczają je kodem kolorystycznym, przyporządkowując do poszczególnych kategorii typu: zabiegowe, pomocnicze, socjalne, konsultacyjne itp. Po nałożeniu tych kolorów na plan obiektu zwykle dostajemy wielobarwną, przemieszaną kolorystycznie tzw. inwentaryzację funkcjonalną. Jest to pierwszy element wstępnej diagnozy – obraz stanu istniejącego.

Ankiety dla personelu

Kolejnym etapem diagnozy są rozmowy z zarządem i personelem wskazanym przez zarząd szpitala, mające na celu wskazanie mocnych i słabych punktów działania szpitala. Czasami stosowane są przygotowane przez nas ankiety zawierające pytania z zakresu oceny funkcjonalnej pomieszczeń pracy szpitalnej. Na tym etapie można również zaangażować miejscowe władze, wysłuchać opinii pacjentów – zebrać jak najwięcej danych o istniejącym obiekcie.

Masterplan pierwszego poziomu

Po określeniu uwarunkowań istniejącego szpitala i wysłuchaniu opinii zarządu oraz personelu wspólnie z zespołem zamawiającego zaczynamy przygotowywać „plan leczenia”, czyli wskazujemy, jak można poprawić działanie szpitala i poddajemy pomysły nasze, zarządu i personelu pod wspólną dyskusję. Efektem tego etapu jest masterplan pierwszego poziomu pokazujący rozłożenie funkcjonalne działów szpitalnych, ich wzajemne powiązania i miejsca potencjalnej rozbudowy.

To opracowanie zostaje ponownie poddane pod dyskusję – wprowadzane są uwagi, sugestie zamawiającego skonfrontowane z wiedzą projektantów i uwarunkowaniami prawnymi, przyrodniczymi, konserwatorskimi i oczywiście funkcjonalnym. Po wypracowaniu konsensusu przystępujemy do wykonywania masterplanu szczegółowego.

Masterplan szczegółowy

Ten dokument jest zwieńczeniem pracy całego zespołu. W szczegółowy sposób pokazywane są funkcje wszystkich pomieszczeń łącznie z ich aranżacją i technologią medyczną. Tak rozrysowane pomieszczenia pokazują dokładnie, jakie meble, urządzenia, stanowiska konsultacyjne, terapeutyczne, zabiegowe mieszczą się w projektowanych powierzchniach. Zamawiający ma więc pewność, że to, co planuje, zostanie zrealizowane. Wykonany w technologii BIM (a pracujemy w tej technologii od 20 lat) masterplan daje zamawiającemu potężne wielofunkcyjne narzędzie, pozwalające zarówno zarządzać istniejącym obiektem, jak i jego zmianami, modernizacjami, rozbudowami.

Czytaj też: Postcovidowe zasady projektowania obszarów SOR, izby przyjęć i przychodni przyszpitalnych