Blok operacyjny – nowoczesne techniki obrazowania

Wymagania uniwersalne

Zostawmy teraz problem prawnych wymagań dla różnych metod obrazowania – ten proces będzie toczyć się swoim tempem, w zależności od możliwości działań legislacyjnych. Przypatrzmy się, jakie uwarunkowania wynikają z ogólnie istniejących aktów prawnych oraz z tzw. „zasad dobrej praktyki medycznej”.

Wszelkie medyczne procedury powinny być wykonywane przy pomocy narzędzi o odpowiedniej klasie urządzeń medycznych, zgodnie z Ustawą o wyrobach medycznych, której tekst jednolity ukazał się w styczniu bieżącego roku (3). Narzędzia te muszą być, ponadto, adekwatne do problemu klinicznego pacjenta.

I tu spotkamy się z bardzo zróżnicowanymi wymaganiami technicznymi, np. wynikającymi z wieku pacjenta. Przy czym nie należy zbytnio działać „na wyrost”, czyli „kupię bardziej zaawansowane, a nuż się przyda”. Po pierwsze, „jak coś jest do wszystkiego, to jest do niczego”. Przykładowo, większy panel do rejestracji obrazu może, wbrew pozorom, zmniejszyć zakres kliniczny wykorzystania naczyniówki. Jest to związane ze specyfiką zasad optymalizacji dawki w kardiologii, które wymagają jak najmniejszego rejestratora obrazu – duży panel w aparacie zabiegowym na bloku będzie miał za małą rozdzielczość, żeby dobrze i skutecznie przeprowadzić zabieg chirurgii ręki u dziecka. Po drugie, postęp techniczny biegnie w takim tempie, że nasza „zabawka kupiona na wyrost” stanie się przestarzała w momencie, gdy wreszcie rozszerzymy zakres działalności klinicznej.

Zatem jednym z podstawowych kryteriów doboru wyposażenia medycznego będzie spodziewany zakres klinicznego ich wykorzystania.

Pozostając jeszcze przy wyposażeniu technicznym, należy pamiętać o zapewnieniu pełnej sprawności wykorzystywanych urządzeń. Taką sprawność, potwierdzoną testami w zakresie klinicznie stosowanych parametrów, wykonanych przez osoby lub jednostki do tego uprawnione, trzeba będzie w razie roszczeń udowodnić. I nie ma tu znaczenia brak w prawie określonych wymaganych testów. Skoro jest wymóg sprawności, to tej sprawności należy dowieść. Najłatwiej to zrobić poprzez przedstawienie wyników adekwatnych testów.

Zatem następną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę w związku z posiadanym i eksploatowanym lub planowanym wyposażeniem, jest możliwość (sprzętowa i „ludzka”) zapewnienia regularnego wykonywania testów i pomiarów. Możliwość tę zapewnia albo odpowiedni fizyk czy inżynier „na pokładzie”, albo stały kontakt z zewnętrzną firmą usługowo-pomiarową. W ostatecznym rozrachunku, z upływem czasu okaże się, że własny fizyk/inżynier jest rozwiązaniem korzystniejszym. Wymaganiom technicznym i problemom związanym z narzędziami do prezentacji obrazów poświęcę kilka słów pod koniec artykułu.

Trzeci obszar, o którym należy pamiętać w związku z wyposażeniem medycznym, to odpowiednio przeszkolony personel z uprawnieniami do wykonywania procedur wynikających z zakresu potrzeb klinicznych jednostki. Pamiętajmy, że nie każdy lekarz ma uprawnienia do wszelkich działań klinicznych. O ile w diagnostyce radiologicznej można w pewnym zakresie posłużyć się teleradiologią (należy zauważyć, że w kwietniu bieżącego roku zostało podpisane rozporządzenie o teleradiologii), o tyle w radiologii zabiegowej (gdzie lekarz musi być przecież na miejscu) tylko lekarze odpowiedniej specjalności z potwierdzonym stażem mogą poszczególne procedury wykonywać (4).