Pielęgniarki diabetologiczne apelują: korzystajmy z teleporady

W czasach pandemii koronawirusa system ochrony zdrowia przechodzi potężny test wytrzymałości. Wiele osób obawia się zakażenia – wśród nich są osoby z chorobami przewlekłymi, do których należy cukrzyca.

Pacjenci mają utrudniony dostęp do specjalistów, a czasem świadomie pomijają konsultacje, których formuła przybrała formę teleporady. Do biura Rzecznika Praw Pacjenta od marca do września 2020 wpłynęło aż o 60% więcej wniosków niż rok wcześniej, co pokazuje skalę problemów, które wywołał koronawirus¹.

Czas pandemii to wyzwanie dla całego systemu ochrony zdrowia, w tym pacjentów diabetologicznych i opiekujących się nimi lekarzy i pielęgniarek. Konsultacje lekarskie przybrały nowe formy, np. teleporady i choć konsultacje zdalne funkcjonowały już wcześniej, to korzystało z nich niewielu chorych. 

Podczas pandemii wzrosła liczba połączeń telefonicznych do biura Rzecznika Praw Pacjenta od osób po 60. roku życia, co może mieć związek z obawą o stan zdrowia i niejasnościami systemu ochrony zdrowia w obecnych czasach – wynika z raportu „Problemy pacjentów w obliczu epidemii choroby COVID-19”. Według Rzecznika Praw Pacjenta jednym z największych zgłaszanych problemów był ograniczony dostęp do świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej. Pacjenci zgłaszali również zastrzeżenia, co do kompleksowości i staranności udzielonego świadczenia (w tym teleporady)¹.

Przed pandemią niewiele osób doceniało potencjał teleporady, która najczęściej ograniczała się do rozmowy telefonicznej w sytuacji konkretnego problemu. Pacjenci nie byli rutynowo szkoleni, jak może przebiegać wizyta w systemie on-line, ale też nie było takiej potrzeby. Obecnie jest to preferowana forma konsultacji, z którą niestety wiele osób ma problem, w tym również niektórzy lekarze, pielęgniarki, dietetycy. Najlepiej radzą sobie osoby, dla których technologie stanowią naturalną część życia, ale szczególnie w grupie starszych pacjentów, mogą pojawiać się niejasności. Trudno od osób, które na co dzień nie korzystają z zaawansowanych technologii wymagać obsługi smartfona i wysyłania za jego pomocą dzienniczka pomiarów. Pacjenci nie mają nawyku przygotowywania się do zdalnych wizyt, dlatego do każdej z grup chorych powinien być dopasowany odpowiedni schemat teleporady, uwzględniający ich wiek i dostęp do technologii – mówi Teresa Benbenek-Klupa, pielęgniarka diabetologiczna.

W ramach działań skupionych wokół kampanii „Razem ścigamy się z cukrzycą” powstała grafika instruktażowa z poradami, jak przygotować się do telewizyty z lekarzem (tzw. check-lista). To przydatne i proste narzędzie, pozwoli przeprowadzić pacjentów przez proces telefonicznego kontaktu z lekarzem, który dla wielu chorych jest nowością. 

Porady o przygotowaniu do konsultacji telefonicznej z lekarzem są dobrym pomysłem, szczególnie dla osób, które przyzwyczajone są do tradycyjnej formy wizyt lekarskich. Prosta i przejrzysta grafika jest zrozumiała dla każdego i zapewni zebranie wszystkich najważniejszych informacji zarówno lekarzowi, jak i pacjentowi. Jest również pomocna dla pielęgniarek diabetologicznych, ponieważ w łatwy sposób mogą pomóc podopiecznym i wytłumaczyć im, co powinni zrobić, aby efektywnie wykorzystali czas teleporady i nie stracili go, gdyż obecnie jest on na wagę złota – mówi pielęgniarka Teresa Benbenek-Klupa.

Jak przygotować się do teleporady?

Przede wszystkim pacjent powinien zebrać jak najwięcej informacji dotyczących aktualnych wyników i stanu zdrowia (waga, ciśnienie krwi, wyniki z glukometru, przyjmowane leki). Oprócz tego ważne, aby pamiętał o drobnych, ale równie ważnych szczegółach, jak przygotowanie długopisu i kartki, naładowanego telefonu/ładowarki czy też okularów. Jeżeli u chorego wystąpiły niepokojące objawy, to należy je wcześniej odnotować. Dobrze jest także przemyśleć i zapisać pytania, które chcemy zadać lekarzowi, aby o żadnym nie zapomnieć. Podczas wizyty chory powinien zanotować zalecenia lekarza, a także kod recepty, kolejny termin wizyty. Na koniec rozmowy warto przeczytać je na głos lekarzowi, by upewnić się, że wszystko zostało dobrze zrozumiane.

W czasie pandemii koronawirusa szczególnie ważna jest opieka pielęgniarska. Obecna sytuacja jest trudna również dla pielęgniarek diabetologicznych. Mamy jednak świadomość powagi sytuacji, w której znaleźli się nie tylko chorzy na cukrzycę. Nasze kompetencje są coraz szersze, ale nie zawsze możemy zastąpić lekarza, dlatego jednym z naszych zadań jest także odpowiednie przygotowanie chorych do teleporady. Dane pokazują, że źle leczona cukrzyca może prowadzić do poważnych konsekwencji, również w kontekście powikłań COVID-19, dlatego apeluję do wszystkich pacjentów o korzystanie z możliwości teleporady i dbania o własne zdrowie, nawet intensywniej niż przed pojawieniem się koronawirusa – mówi Teresa Benbenek-Klupa.

Zawsze w procesie edukacji pacjentów kładę nacisk na główne filary leczenia, które obejmują samokontrolę glikemii, odżywianie, aktywność fizyczną oraz farmakoterapię ze szczególnym uwzględnieniem leczenia insuliną. Czas pandemii wpływa na podejście do tych zagadnień, a aktywność fizyczna nabiera szczególnego znaczenia. Motywujmy pacjentów, aby żaden z tych elementów terapii nie był zaniedbany – podsumowuje Teresa Benbenek-Klupa.

¹ Raport „Problemy pacjentów w obliczu epidemii choroby COVID-19”, Rzecznik Praw Pacjenta: ostatni dostęp 5.11.2020

Źródło: mat. prasowe