Nowoczesne rozwiązania dla placówek medycznych – relacja z IX Konferencji „Szpital XXI wieku”

IX edycja konferencji „Szpital XXI wieku – planowanie, projektowanie, budowa, działalność” odbyła się 3 października 2024 r. w Warszawie. Konferencja stanowiła płaszczyznę do wymiany doświadczeń związanych z organizacją, projektowaniem, modernizacją, wyposażaniem i funkcjonowaniem takich obszarów, jak: blok operacyjny, oddział anestezjologii i intensywnej terapii, centralna sterylizatornia czy zakład diagnostyki obrazowej.

Eksperci biorący udział w wydarzeniu omówili najlepsze praktyki dotyczące zakupu, eksploatacji i nadzoru nad sprzętem medycznym, wyjaśnili, jakie szanse, ale też zagrożenia wiążą się z zastosowaniem AI w obszarze ochrony zdrowia, na jakie aspekty należy zwrócić uwagę przy projektowaniu jednostek ochrony zdrowia w myśl podejścia ecodesign, jakiego rodzaju rozwiązania proekologiczne stosowane są w referencyjnych obiektach oraz jakie istnieją sposoby na poprawę ich efektywności energetycznej.

Wśród uczestników znaleźli się m.in.: dyrektorzy szpitali, dyrektorzy ds. technicznych oraz ds. administracyjnych i ekonomicznych, kierownicy działów eksploatacyjnych, specjaliści ds. aparatury medycznej, osoby zajmujące się obsługą przetargów w szpitalach, architekci, projektanci i technologowie medyczni, a także reprezentanci firm oferujących rozwiązania dla szpitali.

Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym przez Polską Federację Szpitali, Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych oraz Ogólnopolski Związek Pracodawców Szpitali Powiatowych.

Konferencję rozpoczęli Paulina Prencel, redaktorka zarządzająca „OPM” i dlaSzpitali.pl oraz Marek Piotrowski, redaktor naczelny, kierownik Działu Aparatury w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. Podczas rozpoczęcia głos zabrali również przedstawiciele instytucji zrzeszających zarówno szpitale, jak i menedżerów zajmujących się zarządzaniem instytucjami opieki zdrowotnej: Jarosław J. Fedorowski, prezes PFSz oraz Dariusz Rajczyk, prezes zarządu głównego STOMOZ.

Ecodesign w ochronie zdrowia

Część wykładową zainaugurowało wystąpienie dr. inż. arch. Piotra Springera, zastępcy dyrektora Instytutu Architektury i Ochrony Dziedzictwa na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Prelekcja koncentrowała się na wpływie sektora opieki zdrowotnej na emisję dwutlenku węgla, która wynosi 4,4% globalnych emisji. Jak pokreślił Springer, bez działań na rzecz ochrony klimatu emisje w tym sektorze mogłyby wzrosnąć do 6 gigaton rocznie do 2050 r., co stanowiłoby trzykrotny wzrost w porównaniu do obecnych wartości.

Prelegent zaznaczył, że od 2026 r. szpitale zatrudniające ponad 250 osób oraz spełniające określone kryteria finansowe będą zobowiązane do raportowania w zakresie ładu korporacyjnego, społecznej odpowiedzialności oraz wpływu na środowisko. W przyszłości obowiązek ten obejmie również mniejsze placówki.

Prelekcja podkreśliła korzyści ekonomiczne dekarbonizacji, wskazując na zastosowanie odnawialnych źródeł energii w medycynie, jak w przypadku paneli PV w SPSK1 w Szczecinie, gdzie zredukowano emisję CO₂ o ponad 305 ton oraz zaoszczędzono blisko 400 tys. zł w ciągu czterech miesięcy. Dodatkowo przejście na oświetlenie LED oraz termomodernizacja budynków szpitalnych znacznie obniżyły zużycie energii i emisję dwutlenku węgla.

Jednakże, jak podkreślił Springer, na drodze do dekarbonizacji polskiej opieki zdrowotnej występuje wiele przeszkód, takich jak chaotyczne przepisy prawne, brak krajowych standardów technologicznych oraz niespójny system delegowania zleceń na modernizację obiektów ochrony zdrowia.

W kierunku rozwiązań proekologicznych

Henryk Krzyżak, zastępca dyrektora ds. eksploatacyjno-technicznych Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie, podzielił się z uczestnikami doświadczeniami związanymi z modernizacją placówki pod kątem proekologicznym. Szpital stanowi jeden z największych ośrodków medycznych w regionie Warmii i Mazur, oferujący leczenie stacjonarne i ambulatoryjne. Od 2003 r. placówka posiada certyfikaty akredytacyjne oraz ISO, znajduje się na III poziomie referencyjności.

W latach 2004-2007 przeprowadzono termomodernizację budynków szpitalnych, obejmującą m.in. docieplenie stropodachów i ścian oraz modernizację instalacji grzewczych. W 2021 r. zmodernizowano węzły cieplne, co przyczyniło się do zmniejszenia zużycia energii. Już w 2000 r. zlikwidowano kotłownię węglową, a w ramach projektu „Kotłownia” planowane jest przekształcenie budynku w parking wielopoziomowy z windą zasilaną panelami fotowoltaicznymi oraz myjnię samochodową wykorzystującą tzw. wodę szarą.

Krzyżak zaznaczył, że szpital dysponuje własnym źródłem wody pitnej i użytkowej, a także stacją uzdatniania wody. Wprowadzono w nim również skuteczne metody eliminacji zagrożeń bakteriami Legionella.

Jak podkreślił prelegent, w ostatnich latach szpital wprowadził szereg ulepszeń, takich jak wymiana oświetlenia na LED, stosowanie czujników ruchu, wymiana sprzętu AGD na energooszczędny. W wybudowanym nowym centrum urazowym zaprojektowano również instalacje paneli fotowoltaicznych oraz wykonano system monitorowania zasilania elektrycznego, co pozwala na obniżenie kosztów energii. Szpital korzysta ponadto z usług certyfikowanych pralni, które stosują nowoczesne i ekologiczne technologie. Co więcej, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie prowadzi działania prozdrowotne oraz edukacyjne, dbając zarówno o zdrowie pacjentów, jak i o środowisko.

Zakup aparatury medycznej

Marek Piotrowski, kierownik Działu Aparatury Medycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, omówił kluczowe aspekty związane z uwarunkowaniami prawnymi, organizacyjnymi i ekonomicznymi procesu zakupu aparatury medycznej. Podkreślił znaczenie określenia charakteru inwestycji – czy jest to zakup krótko- czy długoterminowy oraz czy dotyczy pojedynczego urządzenia, czy większej grupy. Jak zauważył, w przypadku większych inwestycji zaleca się powołanie zespołu zadaniowego złożonego z zewnętrznych specjalistów, aby skutecznie zarządzać dużymi funduszami.

Piotrowski zaznaczył, że kluczowym aspektem jest również przygotowanie odpowiednich dokumentów formalnych, takich jak wnioski zakupowe, które powinny zawierać szczegółowe informacje dotyczące przedmiotu zakupu, jego wartości, funkcjonalności oraz potrzeb szkoleniowych. Wskazał na konieczność stworzenia specyfikacji warunków zamówienia, która uwzględnia potrzeby użytkowników oraz pozwala na konkurencyjność ofert.

Jak zauważył, przykłady z praktyki pokazują, jak analiza porównawcza i optymalizacja zakupów mogą prowadzić do znacznych oszczędności. Wskazał na przypadki zbiorczych zakupów echokardiografów oraz kardiomonitorów, gdzie dzięki dokładnej analizie potrzeb i specyfikacji udało się obniżyć koszty oraz lepiej dostosować sprzęt do rzeczywistych wymagań szpitala. W ten sposób, poprzez odpowiednie przygotowanie i organizację, możliwe było efektywne zarządzanie procesem zakupu aparatury medycznej.

Czytaj także: Ekologia i zrównoważony rozwój w szpitalnictwie – spojrzenie poza styropian i fotowoltaikę