Europejski Tydzień Szczepień 2021

Obowiązujący w Polsce system dobrowolnego przesyłania materiału pacjentów do KOROUN ogranicza możliwość pełnej oceny skuteczności prowadzonych programów szczepień. Nawet mimo tych ograniczeń, dostępne dane NIZP-PZH pokazują, że już po trzech latach powszechnych szczepień (2017–2019) zapadalność na pneumokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) spadła o 41 proc. wśród dzieci do 1. roku życia i aż o 47 proc. w trzecim roku życia (9). Ewidentne pozytywne zmiany w epidemiologii IChP wśród polskich dzieci są efektem dobrej akceptacji i wysokiego poziomu realizacji obowiązkowych szczepień przeciw pneumokokom – wyszczepialność dzieci urodzonych w latach 2017–19 wyniosła na koniec 2019 roku około 90 proc. (10)

Szczepienia przeciwko meningokokom

Do najważniejszych szczepień zalecanych (niefinansowanych z budżetu Ministra Zdrowia) zalicza się szczepienia przeciwko meningokokom (11). Meningokoki (Neisseria meningitidis) wywołują jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka – inwazyjną chorobę meningokokową (IChM). Najczęściej przebiega ona pod postacią sepsy z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, samej sepsy lub samego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. IChM rozwija się bardzo szybko i błyskawicznie (w ciągu 24 godzin) może doprowadzić do zgonu. W przypadku sepsy śmiertelność może sięgać nawet do 70 proc. (12) Najczęściej chorują dzieci do piątego roku życia, ale szczyt zachorowań przypada u dzieci do pierwszego roku życia (13).

W Polsce IChM wywołują głównie meningokoki typu B. W 2019 r. aż 66 proc. zgłoszonych i potwierdzonych przypadków było wywołanych właśnie przez serogrupę B (14). Dlatego eksperci zalecają, by małe dzieci w Polce w pierwszej kolejności szczepić przeciwko meningokokom typu B (15). Jedną ze szczepionek przeciw meningokokom typu B można stosować już u dzieci w wieku dwóch miesięcy (16).

Szczepienia zalecane dorosłym

Wśród szczepień zalecanych dla dorosłych istotne są m.in. szczepienia przeciw pneumokokom, przeciw grypie, WZW A i B, dawki przypominające przeciw krztuścowi. Ze względu na zagrożenie, jakie niesie ze sobą zachorowanie na krztusiec u osób dorosłych, do Programu Szczepień Ochronnych wprowadzono zalecenie o przyjmowaniu przez wszystkich dorosłych (od 19. roku życia) pojedynczej dawki przypominającej szczepionki co 10 lat (17).

W komunikacie wydanym przez Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wykonywania szczepień w czasie pandemii COVID-19 podkreślono, że bieżące wykonywanie szczepień ochronnych jest bardzo ważne (18). Szczepienia podczas pandemii są bezpieczne, ponieważ lekarze i pielęgniarki stosują procedury mające zminimalizować ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 (19).

Źródło: materiały prasowe

Piśmiennictwo:

1. European Immunization Week, informacje WHO
2. World Immunization Week 2021 – Vaccines bring us closer, informacje WHO
3. Ten threats to global health
4. WHO/UNICEF joint statement – Maintaining routine immunization services vital during the COVID-19 pandemic, WHO
5. Bezpłatne szczepienia przeciw pneumokokom, informacje NIZP-PZH
6. Pneumokoki – O chorobie, informacje NIZP-PZH
7. Meningokoki – Jak wiele zakażeń meningokokowych występuje w Polsce?, informacje NIZP-PZH
8. Por. Pneumokoki – O szczepionce, informacje NIZP-PZH
9. Na podstawie porównania danych epidemiologicznych NIZP-PZH dotyczących IChP z okresów 2014–2016 i 2017–2019; źródło danych: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
10. Szczepienia przeciw pneumokokom realizowane w ramach Programu Szczepień Ochronnych (PSO), raport HTA Consulting
11. Meningokoki – Podsumowanie – Szczepionka przeciw meningokokom, informacje NIZP-PZH
12. Meningokoki – Jak zakażenie meningokokami przebiega u małych dzieci?, informacje NIZP-PZH
13. Meningokoki – Jak wiele zakażeń meningokokowych występuje w Polsce?, dz. cyt.
14. Tamże.
15. Meningokoki – Kto powinien zostać zaszczepiony przeciw zakażeniom meningokokowymi?, informacje NIZP-PZH
16. Meningokoki – O szczepionce, informacje NIZP-PZH
17. Program szczepień ochronnych (PSO), Serwis Rzeczypospolitej Polskiej
18. Komunikat w sprawie wykonywania szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19, NIZP-PZH
19. B. Siewert, J. Wysocki, Szczepienia przeciwko meningokokom grupy B w dobie pandemii COVID-19, „Pediatria po Dyplomie”, wrzesień 2020