Prof. Dawid Murawa: Wycena procedur zabiegowych w chorobach nowotworowych jest za niska!

Rozmowa z dr. hab. n. med. Dawidem Murawą, prof. UZ.

Małgorzata Ullmann: W jaki sposób pandemia wpłynęła na leczenie chorób nowotworowych?

Prof. Dawid Murawa: Pandemia znacząco wpłynęła na proces leczenia naszego społeczeństwa, a zwłaszcza chorób nowotworowych. Szczególnie trudny był jej pierwszy okres, w którym panował ogromny chaos – nie dotyczyło to zresztą tylko Polski, to był problem globalny. Brakowało nam wiedzy na temat wirusa, nie mieliśmy szczepionki, a zatem możliwości skutecznej walki z nim. To z kolei doprowadziło do problemów z dostępem do podstawowej opieki zdrowotnej i diagnostyki, a w kolejnym etapie do leczenia. W codziennej pracy obserwujemy coraz więcej pacjentów, którzy zgłaszają się do nas z bardzo zaawansowanymi nowotworami, szczególnie tymi, które długo nie dają objawów, czyli m.in. nowotworami całego przewodu pokarmowego. Wyższy stopień zaawansowania nowotworów przewodu pokarmowego to z kolei obecność przerzutów do węzłów chłonnych, co skutkuje zdecydowanie gorszym rokowaniem.

W Internecie szeroko komentowana jest informacja na temat nadprogramowych zgonów w okresie pandemii. Polska znajduje się w tym rankingu na niechlubnym, drugim miejscu wśród państw europejskich, po Rumunii, z wskaźnikiem 19% nadmiarowych zgonów. Jest to najwyższy wskaźnik nadmiarowych zgonów od czasów drugiej wojny światowej. Sytuacja wygląda więc naprawdę źle. Te nadmiarowe zgony nie są spowodowane wyłącznie COVID-19, ale też negowaniem obowiązku szczepień czy wspomnianymi już problemami z dostępem do diagnostyki.

Rozwija Pan onkologię zabiegową, stawia na wykonywanie nowych procedur onkologicznych, korzystanie z nowoczesnego sprzętu. O jakich nowych rozwiązaniach możemy mówić w tym zakresie?

Onkologia zabiegowa, tak jak i cała onkologia, rozwija się w sposób bardzo dynamiczny i równomierny. Warto zauważyć fakt, że szeroko pojęta chirurgia onkologiczna, w odróżnieniu od innych dziedzin zabiegowych, korzysta ze zdobyczy leczenia systemowego, czyli: chemioterapii, immunoterapii, hormonoterapii i radioterapii. Dzięki rozwojowi w tych wszystkich dziedzinach tworzy się coś, co określiłbym splotem pewnych zdarzeń leczenia onkologicznego. W ostatnich latach pojawiło się kilka nowości z zakresu chirurgii nowotworów, jednak nadal brakuje ich szerokiego zastosowania w Polsce. Jest to np. radioterapia śródoperacyjna, czyli radioterapia z chirurgią w trakcie zabiegu chirurgicznego. Na świecie popularna jest też dootrzewnowa chemioterapia w wysokiej temperaturze, czyli tzw. HIPEC. Liczba ośrodków wykonujących tę procedurę w Polsce w porównaniu do innych krajów Europy Zachodniej jest mała, a wycena tej procedury słaba. Kolejne urządzenia, których dostępność w Polsce jest niska, to PIPAC – wersja chemioterapii dootrzewnowej w postaci aerozolu, ponadto różne modyfikacje elektrochemioterapii, a także szereg metod małoinwazyjnych, z robotyką na czele.

Z drugiej jednak strony, postęp w dziedzinie onkologii klinicznej jest ogromny, dzięki czemu na przestrzeni najbliższych dekad będziemy obserwować coraz większą grupę pacjentów, którzy z chorych pierwotnie nieoperacyjnych staną się pacjentami operacyjnymi. Widać to wyraźnie w przypadku chirurgii przerzutów do wątroby – dzięki postępowi chemioterapii czy leczenia systemowego ok. 28% pacjentów pierwotnie nieoperacyjnych w zakresie przerzutów raka jelita grubego do wątroby staje się operacyjna. Wierzę, że będziemy mieć do czynienia z takim postępem w najbliższych dwóch dekadach, że ten wskaźnik nie będzie wynosił już 28%, tylko 80%.