Postęp w radiologii toczy się nieustannie – rozmowa z prof. dr. hab. Markiem Sąsiadkiem

Rozmowa z prof. dr. hab. Markiem Sąsiadkiem, kierownikiem Katedry Radiologii i Zakładu Radiologii Ogólnej, Zabiegowej i Neuroradiologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.

Małgorzata Ullmann: Jakie są aktualne tendencje, nowoczesne metody i technologie we współczesnej radiologii? Czy w ciągu ostatnich lat można zauważyć znaczący postęp w tym obszarze?

Marek Sąsiadek: Postęp w radiologii toczy się nieustannie. Przede wszystkim doskonalona jest aparatura i dotyczy to nie tylko zaawansowanych metod obrazowania, jak tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MR), ale także technik podstawowych, jak radiografia (RTG) czy ultrasonografia (USG).

Zacznę może od technik podstawowych. W diagnostyce RTG w ciągu ostatnich kilkunastu lat dokonała się rewolucja cyfrowa. Zdjęcia RTG na kliszach odeszły do lamusa, powoli też likwidowana jest też tzw. radiografia pośrednia, czyli kasety, które są przetwarzane na obraz cyfrowy w skanerze, na rzecz radiografii bezpośredniej, czyli rejestracji obrazu RTG na detektorze cyfrowym. Same aparaty RTG stały się w pełni zautomatyzowane i ucyfrowione, co ułatwia pracę technika i ogranicza dawkę promieniowania dla pacjenta. Z kolei w USG w ostatnich latach pojawiła się metoda elastografii, która umożliwia ocenę twardości tkanek, co znacznie zwiększa możliwość różnicowania zmian patologicznych.

W zakresie TK przełomem było wprowadzenie aparatów z wieloma rzędami detektorów rejestrujących promieniowanie, co umożliwiło bardzo szybkie badanie dużych części ciała i wykonywanie takich badań jak TK całego ciała po urazie wielonarządowym; angiografii TK po dożylnym podaniu kontrastu, np. naczyń mózgowych, wieńcowych, płucnych (metoda z wyboru w zatorowości płucnej), aorty, kończyn dolnych; czy perfuzji TK (mózgowia, serca) w celu oceny mikrokrążenia. Równocześnie w nowoczesnych aparatach TK znacznie została obniżona dawka promieniowania, np. przez zastosowanie algorytmów iteracyjnych, które umożliwiają uzyskanie wysokiej jakości obrazów przy obniżonych parametrach ekspozycji. Nowe możliwości otwiera też TK wieloenergetyczna, która pozwala na ocenę tkanek przy różnych wartościach kilowoltów na podstawie jednej ekspozycji.

W MR wprowadzono aparaty wysokopolowe – o natężeniu pola magnetycznego 3 Tesle i więcej (te ostatnie na razie są dopuszczone tylko do badań naukowych), które pozwalają na uzyskanie obrazów o bardzo wysokiej jakości (zwiększony stosunek sygnału do szumu). Równocześnie doskonalone są nowe sekwencje MR, np. obrazowanie tensora dyfuzji, perfuzja MR bez podania środka kontrastowego czy funkcjonalny MR (ocena funkcji kory mózgowej). Doskonalone są też cewki powierzchniowe rejestrujące sygnał MR z danej części ciała oraz techniki postprocessingu obrazów MR. Równocześnie trwają pracę nad skróceniem sekwencji obrazowania MR, a tym samym skróceniem całych badań, co pozwoli na przezwyciężenie dużego mankamentu obrazowania MR, jakim jest długi czas badania.