Zintegrowany system sal operacyjnych – optymalizacja procesu zabiegu

Współczesny blok operacyjny skupia całą nowoczesną i najbardziej zaawansowaną medycynę. Obecnie to nie tylko miejsce wykonywania procedury, ale centrum diagnostyczno-zabiegowe, gdzie pacjent w jednym miejscu poddawany jest wszystkim niezbędnym badaniom i zabiegom. Jednocześnie sala operacyjna staje się platformą edukacyjną z możliwością jednoczasowych szkoleń online, co jest dodatkowym atutem w czasach objęcia placówek reżimem sanitarnym.

Blok operacyjny to serce napędzające działanie każdego szpitala. Planując budowę nowych lub modernizację już istniejących pomieszczeń, należy pamiętać, że powinny one stanowić integralne centrum nowoczesności i wydajności.

Zastosowanie kompromisów jakościowych może spowodować, że miejsce to stanie się źródłem niemałych problemów. W dobie chirurgii małoinwazyjnej, operacji hybrydowych, operacji z wykorzystaniem dwóch dostępów do operowanej okolicy jednocześnie przestrzeń do pracy powinna być tak zaprojektowana, aby istniała możliwość optymalnego zarządzania i korzystania z całej dostępnej aparatury. Do tego celu stworzony został zintegrowany system informatyczny zarządzania salą operacyjną. Zindywidualizowanie systemu integracji do potrzeb użytkownika oraz kadry zarządzającej w sposób bardzo łatwy pozwala na zoptymalizowanie wydajności działania sal operacyjnych, a co za tym idzie, bloku poprzez jego używanie i możliwość swobodnego dostępu przez wielu użytkowników. System ten składa się z modułów powiązanych w spójną całość, z których każdy odpowiedzialny jest za określone zadanie. Specjaliści od projektowania technologii medycznych w ramach dostępnych modułów zintegrowanego systemu wyróżniają: sterowanie aparaturą medyczną, sterowanie urządzeniami, zbieranie i rejestrację sygnałów z urządzeń medycznych, zbieranie i nagrywanie sygnałów z kamer, system audio, współpracę z systemami informatycznymi szpitala HIS, RIS/PACS (1).

Sterowanie aparaturą medyczną i urządzeniami

Istnieje możliwość sterowania wszystkimi urządzeniami elektronicznymi znajdującymi się na sali operacyjnej, takimi jak: aparaty do znieczulenia czy pompy infuzyjne. Jednak musiałoby być to związane z ingerencją w niezależny system danego urządzenia, na co producenci sprzętu medycznego nie wyrażają zgody. W praktyce więc moduł sterowania aparaturą medyczną ogranicza się do sterowania stołem oraz lampami operacyjnymi.

Do niedawna moduł sterowania urządzeniami operacyjnymi obejmował w głównej mierze regulację parametrów sprzętów do operacji laparoskopowych. Obok głównego monitora na kolumnie laparoskopowej, na dodatkowym ramieniu, dzięki zainstalowanemu monitorowi ciekłokrystalicznemu z możliwością sterowania przez dotyk, operator mógł sam ustawiać ostrość obrazu, jasność, natężenie źródła światła, wartość ciśnienia odmy wewnątrzbrzusznej czy prędkość insuflacji. W chwili obecnej moduł ten jest znacznie bardziej rozwinięty. Lekarz operujący może sterować oświetleniem głównym, automatyką wentylacji, temperaturą, drzwiami oraz żaluzjami okiennymi. Moduły sterowania aparaturą i urządzeniami dają możliwość zastosowania dowolnej wcześniej zapamiętanej konfiguracji sali operacyjnej w zależności od rodzaju operacji lub indywidualnych preferencji danego operatora, co znacznie skraca czas przygotowań bezpośrednio przed rozpoczęciem zabiegu. Monitory sterowane przez dotyk mogą zostać zastąpione przez te sterowane przez gesty. Umożliwiłoby to generowanie odpowiednich ustawień bezpośrednio przez operatora, które w danej chwili byłyby mu potrzebne, bez konieczności angażowania pielęgniarki instrumentalnej z całkowitym zachowaniem zasad aseptyki.

Zbieranie i rejestracja sygnałów z urządzeń medycznych

Obecnie najczęściej wykorzystywany jest moduł kontrolujący przekaz i archiwizację obrazów z sal operacyjnych. Zintegrowany system ma za zadanie wyświetlać źródła wideo, jakimi są kamery laparoskopowe, endoskopowe oraz kamery zabudowane w lampach operacyjnych na wielu monitorach zgromadzonych w sali i poza nią. Ponadto systemy te rejestrują i archiwizują obrazy pochodzące z wielu źródeł wideo. Utworzona w ten sposób baza danych medycznych, wchodząca w skład elektronicznej dokumentacji, może być wykorzystywana w celach edukacyjnych lub jako materiał dowodowy dla ewentualnych spraw spornych z pacjentami (2).

Zarządzanie systemem musi być szybkie, łatwe i logiczne, dlatego najczęściej stosuje się w tym celu monitory dotykowe z funkcją wyboru opcji wyświetlania obrazów, rozpoczęcia archiwizacji czy dokumentowania zabiegu zdjęciami z modalności czy skopii. Cały moduł wideo współgra z modułem audio, dzięki któremu możliwa jest komunikacja głosowa sali operacyjnej z wyznaczonymi miejscami poza nią, co wykorzystywane jest do porozumiewania się i konsultacji z personelem przebywającym poza salą operacyjną lub służy do odbywania wideokonferencji. Rozwiązanie opiera się o serwery strumieniowe i wykorzystanie łączy internetowych, dla których praktycznie nie występują bariery odległości. Obraz z sali operacyjnej może byś wyświetlany na nowocześnie zaaranżowanej sali audiowizualnej zlokalizowanej w tym samym szpitalu lub sali zlokalizowanej w innym ośrodku, również zagranicznym, dzięki czemu podgląd wykonywania nowatorskich zabiegów udostępnianych w celach edukacyjnych innym lekarzom nie stanowi żadnego problemu. Ponadto niebywałą zaletą systemu jest opcja odtwarzania muzyki w czasie trwania zabiegu, nagrywania notatek głosowych lub wykonywania połączeń telefonicznych.

Czytaj też: Transport pacjenta w obszarze szpitala – dobór odpowiedniego wózka