Masterplan w procesie planowania dużych inwestycji medycznych

Obecnie zamówienia publiczne związane z projektowaniem, budową i modernizacją szpitali stają się coraz bardziej złożone i wymagające. W takim kontekście wykorzystanie masterplanu powinno być niezbędne dla zamawiających, którzy chcą stworzyć funkcjonalne i efektywne szpitale.

Definicja słowa „masterplan” nie występuje w słowniku języka polskiego PWN, nawet na Wikipedii nie dowiemy się, co to słowo znaczy (poza tym, że jest to nazwa niemieckiego zespołu muzycznego). Masterplan definiuje dużo lepiej słownik Cambridge: masterplan – „an organized set of decisions made by one person or a team of people about how to do something in the future”¹ (zorganizowany zestaw decyzji podjętych przez osobę lub zespół decydujących, jak zrobić coś w przyszłości). Polska strona definicje.pl przywołuje całkiem dobre tłumaczenie tego terminu – „MASTERPLAN – strategiczny plan rozwoju”².

Metodologię tworzenia masterplanu dla inwestycji medycznych autor niniejszego artykułu poznał na podyplomowych studiach projektowania szpitali na wydziale architektury KU Leuven w Belgii. Opracowana przez profesora architekta Jana Delrue’a metodologia tworzenia optymalnych funkcjonalnie szpitali opierała się na stworzeniu w pierwszym etapie pracy nad projektem szpitala właśnie masterplanu.

Był to graficzny zapis układu funkcjonalnego przyszłego szpitala, z uwzględnieniem etapowania i rozwoju placówki medycznej w ciągu kolejnych lat pracy. To właśnie z tej metody wywodzą się postulaty tworzenia rezerw funkcjonalnych, otwartych korytarzy pozwalających na późniejsze dobudowy, optymalizację sąsiedztwa działów szpitalnych i innych najważniejszych dla szpitala aspektów rozwoju. Kluczowym warunkiem tworzenia masterplanu jest ścisła współpraca między zamawiającym (czasami organem założycielskim), zarządem szpitala, personelem i zespołem projektowym.

Równo 20 lat temu, w 2003 roku, autor artykułu uzyskał pierwszą nagrodę za projekt masterplanu Szpitala Świętej Zofii w Warszawie – była to chyba pierwsza implementacja tej metody w Polsce³.

Kolejne masterplany powstawały dla: Szpitala Położniczego przy ul. Inflanckiej w Warszawie, Światowego Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach, Instytutu Kardiologii w Aninie, Centralnego Zespolonego Szpitala Klinicznego w Poznaniu i wielu innych, łącznie ponad 50 masterplanów i projektów koncepcyjnych modernizacji oraz rozbudowy polskich szpitali. Od małych, prywatnych szpitali po wielkie instytuty i szpitale uniwersyteckie. Część tych projektów została później zrealizowana według naszych projektów budowlanych i wykonawczych, a inne zostały elementem zamówienia publicznego i pozwoliły wyłonić wykonawcę projektów i robót budowlanych. Właśnie ta metoda jest tematem niniejszego artykułu.

Masterplan to dokument, który zawiera szczegółowy plan działania dla określonej jednostki medycznej, uwzględniający czynniki takie jak: teren, infrastruktura, warunki środowiskowe oraz cele i wymagania użytkowników. Tworzenie masterplanu jest ważnym etapem w planowaniu inwestycji szpitalnej, ponieważ umożliwia zamawiającemu zdefiniowanie i zorganizowanie kluczowych elementów, tak aby stworzyć funkcjonalną i efektywną przestrzeń dla pacjentów, personelu medycznego i innych użytkowników.

Masterplan jest również kluczowy dla zapewnienia spełniania przez szpital potrzeb pacjentów i pracowników, a także zgodności z wymaganiami przepisów i standardów medycznych, sanitarnych i pożarowych. W procesie tworzenia masterplanu uwzględnia się otoczenie szpitala, infrastrukturę drogową, sieci wodociągowe i energetyczne, a także krajobraz i czynniki przyrodnicze. Masterplan może pomóc zarządowi szpitala bądź organom założycielskim w planowaniu przyszłego rozwoju szpitala, uwzględniając rosnące potrzeby społeczne i medyczne. Planowanie rozwoju w oparciu o masterplan może pomóc w uniknięciu kosztownych przeróbek i modernizacji w przyszłości, a także zapewnić długoterminową efektywność i wydajność szpitala.

Czytaj też: Przychodnie wielospecjalistyczne