Cyfryzacja w ochronie zdrowia – relacja z konferencji OSSP

20 stycznia 2025 roku odbyła się konferencja Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych, której tematyka obejmowała trzy kluczowe obszary: interoperacyjność, cyberbezpieczeństwo oraz sztuczną inteligencję w kontekście ochrony zdrowia.

Spotkanie zgromadziło ekspertów, przedstawicieli sektora medycznego, instytucji publicznych oraz dostawców usług cyfrowych, którzy wymienili się doświadczeniami i dyskutowali o wyzwaniach oraz możliwościach związanych z cyfryzacją usług medycznych.

Interoperacyjność – obecne ograniczenia vs nowe możliwości

Panel dyskusyjny dotyczący interoperacyjności poprowadził Andrzej Sokołowski, prezes zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych. Wzięli w nim udział eksperci, którzy wskazali na szereg wyzwań związanych z wymianą danych w systemie ochrony zdrowia. Wśród nich znaleźli się: Adam Borejczuk – koordynator ds. IT w Bonifraterskim Centrum Medycznym, Piotr Kraszewski – zastępca dyrektora Uniwersyteckiego Centrum Stomatologii GUMed, pełnomocnik zarządu ds. operacyjnych w Pomorskim Centrum Reumatologicznym, Mariusz Budzisz – wiceprezes zarządu e-Trust Medical, Maciej Wiśniewski – pełnomocnik zarządu OSSP ds. informatyzacji i cyberbezpieczeństwa oraz Arkadiusz Łobodziec – architekt systemów informatycznych.

Uczestnicy panelu zwracali uwagę na konieczność wprowadzenia zapisów o interoperacyjności w umowach wdrożeniowych i serwisowych, a także potrzebę dostępu szpitali do danych, które często są blokowane przez dostawców oprogramowania. Wskazano na istotę dwukierunkowej wymiany danych i dostosowywania systemów do potrzeb jednostek ochrony zdrowia, a nie – jak często dziś bywa – odwrotnie. Eksperci podkreślali również, że istotne jest nie tylko wdrożenie systemu, ale także jego długoterminowe utrzymanie i serwisowanie. Wprowadzane zmiany powinny mieć na celu zapewnienie większej kompatybilności systemów informatycznych w ochronie zdrowia, poprawę wymiany danych oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w kontekście ochrony danych pacjentów.

Po zakończeniu dyskusji na ręce wiceministra zdrowia Jerzego Szafranowicza wręczono propozycje zapisów do przyszłych aktów wykonawczych dotyczących cyfryzacji w ochronie zdrowia.

Pierwszy z dokumentów zawiera propozycje zmian dotyczących zapisów w specyfikacjach warunków zamówienia (SWZ), które nakładają obowiązki na dostawców systemów teleinformatycznych w zakresie zapewnienia interoperacyjności w ochronie zdrowia. OSSP zwraca tu szczególną uwagę na następujące aspekty:

• postuluje, aby dostawcy mieli obowiązek zapewnienia, że oferowane systemy będą zgodne z obowiązującymi przepisami dotyczącymi interoperacyjności, w tym z Ustawą o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, Rozporządzeniem w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, Ustawą o jakości w opiece zdrowotnej oraz innymi regulacjami;
• określa wymagania dotyczące aplikacyjnych interfejsów programistycznych (API) – udostępnienie ich w sposób umożliwiający integrację systemów; przygotowanie dokumentacji technicznej w języku polskim i angielskim; konieczność obsługi różnych formatów danych oraz protokołów komunikacyjnych;
• definiuje funkcjonalność API, która powinna umożliwiać wymianę danych medycznych, obrazowych (DICOM), laboratoryjnych, synchronizację danych pacjentów oraz wymianę danych rozliczeniowych.

W piśmie przekazanym ministrowi uwzględniono także aspekt monitorowania i kontroli dostępu. OSSP oczekuje, że dostawcy powinni być zobowiązani do monitorowania i rejestrowania wszystkich operacji API, a także zapewnienia odpowiednich mechanizmów kontroli dostępu.

Zgodnie z planem działań Komisji Europejskiej oraz wymaganiami dyrektywy NIS2 dotyczącymi cyberbezpieczeństwa dostawcy mają czas do końca 2026 roku na dostosowanie oferowanych systemów do minimalnych warunków interoperacyjności,.

Drugi dokument, który wręczono ministrowi Szafranowiczowi, to „Propozycja Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych zakresu wsparcia dla szpitali w spełnieniu wymagań dyrektywy NIS2”.

OSSP kompleksowo przedstawiło obszary wsparcia dla szpitali w zakresie dostosowania do dyrektywy NIS2, obejmujące m.in.: zarządzanie ryzykiem, obsługę incydentów, zapewnienie ciągłości działania, bezpieczeństwo łańcucha dostaw, edukację personelu, ochronę sieci i systemów oraz polityki zarządzania podatnościami. Kluczowe elementy to wdrażanie zaawansowanych narzędzi, takich jak XDR, SIEM i SOAR, oraz działania w zakresie uwierzytelniania wieloskładnikowego, szyfrowania danych i zarządzania dostępami. Propozycja zakłada również utworzenie zewnętrznego Operacyjnego Centrum Bezpieczeństwa (SOC), które zapewni wsparcie w trybie 24/7 dla szpitali z ograniczonymi zasobami IT. SOC powinno zapewniać monitorowanie infrastruktury, reagowanie na incydenty, analizy forensic oraz szkolenia, spełniając wymagania dyrektywy NIS2. Miałoby także wspierać działania w zakresie detekcji zagrożeń, reakcji na incydenty oraz wdrażania działań poincydentalnych. Do zadań SOC powinno także należeć monitorowanie Dark Web, skanowanie podatności oraz przeprowadzanie kampanii phishingowych. Tego typu rozwiązania mają wpływ na podniesienie standardów bezpieczeństwa cybernetycznego w szpitalach.

Cyberbezpieczeństwo – potrzeba czy konieczność?

W panelu poświęconym cyberbezpieczeństwu, moderowanym przez Krzysztofa Machę, wiceprezesa zarządu OSSP, wzięli udział: Marek Augustyn – wiceprezes NFZ, Krzysztof Gołda – niezależny analityk rynku cyberbezpieczeństwa, Krzysztof Zgliński – prezes zarządu Benefit Solution, partner wspierający OSSP, Paweł Dłużewski – dyrektor ds. bezpieczeństwa informatycznego LuxMed oraz Hubert Gęsiarz – dyrektor Departamentu Partnerstwa i Rozwoju Przedsiębiorczości Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Podczas dyskusji zwrócono uwagę na konieczność ciągłego monitorowania zagrożeń oraz szybszego wykrywania i identyfikowania ataków. Uczestnicy podkreślali, że bezpieczeństwo cybernetyczne to nie tylko wdrożenie odpowiedniej technologii, ale także kwestia zmiany kultury organizacyjnej i zwiększania świadomości pracowników. Wskazano również na potrzebę rozwoju specjalistycznych szkoleń oraz podkreślono, że jedną z kluczowych kwestii w zapewnieniu bezpieczeństwa jest odpowiednia infrastruktura IT oraz wdrażanie standardów cyberbezpieczeństwa.

Po panelu podpisano porozumienie między OSSP a Łódzką Strefą Ekonomiczną, którego celem jest współpraca w zakresie transformacji cyfrowej i realizacji projektów finansowanych z Krajowego Planu Odbudowy (KPO).

Sztuczna inteligencja – szansa czy zagrożenie?

Ostatni panel, dotyczący sztucznej inteligencji w ochronie zdrowia, moderował Łukasz Bruski, wiceprezes zarządu OSSP, prezes zarządu Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS w Kajetanach. W dyskusji wzięli udział: Małgorzata Olszewska – dyrektor Centrum e-Zdrowia, Łukasz Pruszyński – elektroradiolog, kierownik zespołu techników medycznych Radomskiego Centrum Onkologii, Jan Kamiński – co-founder Momentum Digital Health Agency, Katarzyna Fortak-Karasińska – radca prawna, partner, Kancelaria F/K Legal, partner wspierający OSSP oraz Kamil Sterna – prezes zarządu MedSun Labs.

Uczestnicy panelu zgodzili się, że wprowadzenie sztucznej inteligencji jest koniecznością w obliczu rosnącej liczby pacjentów oraz braku wystarczającej liczby specjalistów. Centrum e-Zdrowia planuje budowę platformy usługi inteligentnych z wykorzystaniem AI (dla szpitali powiatowych w zakresie diagnostyki obrazowej) i e-konsylium – do konsultacji pomiędzy lekarzami.  Pod kątem trudności wdrożenia platforma usług inteligentnych jest największym wyzwaniem. Wymaga szczegółowej analizy prawnej, uwzględnienia anonimizacji i zapewnienia cyberbezpieczeństwa.

Przykłady z Radomskiego Centrum Onkologii wskazują, że AI przyczynia się nie tylko do skrócenia czasu badania (o ok. 50 procent), ale również do zmniejszenia średnio o połowę dawki promieniowania. Podkreślano również, że wdrożenie takich rozwiązań wiąże się z wieloma wyzwaniami, w tym z koniecznością analizy prawnej i zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń w zakresie ochrony danych. W trakcie dyskusji wskazano również na konieczność dalszej współpracy między szpitalami publicznymi i prywatnymi, aby stworzyć wspólne standardy i modele wdrażania technologii AI w różnych obszarach medycyny.

Podsumowanie

Konferencja była doskonałą okazją do wymiany doświadczeń i poglądów w kwestii cyfryzacji w ochronie zdrowia. Poruszone tematy – interoperacyjność, cyberbezpieczeństwo oraz sztuczna inteligencja – stanowią fundament dla dalszego rozwoju nowoczesnej służby zdrowia w Polsce. Wnioski i rekomendacje, które padły podczas dyskusji, będą miały istotny wpływ na przyszłe regulacje i rozwiązania w tym obszarze.

Czytaj także: Asseco stawia na rozwój kompetencji w obszarze outsourcingu usług IT dla rynku zdrowia i szpitali