Epidemia zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 w Polsce – aspekty prawne

Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii

Epidemia może skutkować obowiązkiem pracy. Zgodnie bowiem z art. 47 u.z.z.ch.z. pracownicy podmiotów leczniczych (np. szpitali, przychodni, itp.), osoby wykonujące zawody medyczne (np. lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, diagności laboratoryjni) oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Takie skierowanie mogą otrzymać także inne osoby, jeżeli jest to uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii. Skierowanie do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji. Zwolnione z niego są m. in:

1) osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat;

2) kobiety w ciąży lub osoby wychowujące dzieci w wieku do 18 lat, w tym osoby wychowujące samotnie dzieci do lat 18 (np. lekarz-wdowiec);

3) inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi.

Decyzję o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii na terenie województwa wydaje właściwy wojewoda, a w razie skierowania do pracy na obszarze innego województwa – Minister Zdrowia. Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce organizacyjnej wskazanych w decyzji. Osobie skierowanej dotychczasowy pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji, a jej stosunek pracy podlega ochronie. Takiej osobie przysługuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji. Wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.

Podsumowanie

Obecnie do odwołania obowiązuje w Polsce stan epidemii. Powoduje on wiele ograniczeń, a także możliwość zastosowania przymusu medycznego. Choroby zakaźne z uwagi na swą specyfikę oraz, w szczególności szybkie rozprzestrzenianie i poważne skutki dla zdrowia, są jedną z nielicznych sytuacji w ochronie zdrowia kiedy możliwe jest zastosowanie przymusu medycznego, zarówno dla dobra pacjenta jak i zbiorowości. Za najbardziej ingerującą w autonomię woli pacjenta procedurę przymusową w aspekcie chorób zakaźnych należy uznać przymusową hospitalizację (leczenie w szpitalu). Krytycznie należy oceniać brak uregulowania w u.z.z.z.ch.z. bezpośredniej sądowej kontroli stosowania środków przymusu.

Do walki z epidemią koranawirusa wykorzystywane są przede wszystkim instrumenty prawne dotychczas w Polsce obowiązujące. Nowym i najistotniejszym działaniem państwa było objęcie zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 zakresem stosowania Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Poza tym, wydano do niej nowe akty wykonawcze – Rozporządzenia Ministra Zdrowia umożliwiające m.in. obowiązkową kwarantannę określonej kategorii osób oraz przymusową hospitalizację osób, u których stwierdzono zakażenie lub chorobę zakaźną wywołane wirusem SARS-CoV-2. Ponadto, w ramach działań zapobiegawczych, wprowadzono stan zagrożenia epidemicznego, a następnie stan epidemii i związane z nimi ograniczenia.