Co czwarta Polka odwołała badanie diagnostyczne w czasie epidemii

Pandemia COVID-19 negatywnie wpłynęła na profilaktykę nowotworów w naszym kraju i zniechęciła Panie do wykonywania badań.

W związku z „różowym październikiem”, uznawanym na całym świecie za miesiąc profilaktyki raka piersi, firma GE Healthcare apeluje do Polek i zachęca je do regularnych badań. Z najnowszych danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród kobiet w Polsce – stanowi ponad 1/5 przypadków (22,5 proc.)¹, jak również w Europie (24,2 proc.), gdzie rocznie dochodzi do ponad pół miliona nowych zachorowań², a wskaźnik ten z roku na rok wzrasta. Samobadanie piersi oraz profilaktyka mogą zwiększyć szanse pacjentek na przeżycie.

Negatywny wpływ epidemii

Badania pokazują, że przez tegoroczną epidemię nawet co czwarta z kobiet odwołała lub przesunęła termin umówionych badań diagnostycznych, a 13 proc. w ogóle nie umówiło wizyty³. Jak wskazuje Polskie Towarzystwo Onkologiczne, od marca do czerwca br. w ośrodkach onkologicznych w Polsce nastąpił widoczny spadek przyjmowanych nowych pacjentów, w niektórych przypadkach spadek ten wynosił nawet 50 proc. Nie oznacza to jednak mniejszej zachorowalności, tylko potwierdza, że wykonywanych jest mniej badań diagnostycznych. Równocześnie eksperci biją na alarm – zdiagnozowanie potencjalnych nieprawidłowości w tkance piersi we wczesnym stadium choroby ma szczególne znaczenie. Dlatego, warto zadbać o ich regularne badanie. Odkładanie diagnostyki na „po epidemii” może okazać się katastrofalne w skutkach.

W ostatnich miesiącach obserwowaliśmy kolejny negatywny skutek epidemii COVID-19, czyli spadek liczby kobiet zgłaszających się na badania profilaktyczne, co nas – radiologów niezmiernie niepokoi. Chciałabym wspólnie z GE Healthcare zaapelować do wszystkich Polek, w każdym wieku, aby dbały o siebie i o kobiety w swoim najbliższym otoczeniu, i nie przekładały badań na później oraz regularnie wykonywały badanie palpacyjne. Nawet kilkumiesięczne opóźnienie badania diagnostycznego może sprawić, że wykryte zmiany nowotworowe będą już w zaawansowanym stadium, co znacznie zmniejsza szanse na całkowite wyleczenie. Szczególną czujność onkologiczną powinny zachować Panie po 50. r. ż., u których mammografię przesiewową należy wykonywać co 2 lata – mówi dr n. med. Ewa Wierzchosławska, Kierownik Zakładu Radiologii w Wielkopolskim Centrum Onkologii.

Chcę także zaznaczyć, że mimo epidemii, wybrane placówki medyczne cały czas zapewniają możliwość wykonania przesiewowych badań mammograficznych, co dzieje się oczywiście przy zachowaniu odpowiedniego reżimu sanitarnego. Panie w wieku pomiędzy 50 a 69 r.ż. mogą zadzwonić do takiego ośrodka i jeśli spełniają określone warunki, umówić się na badanie. Niektóre placówki zapraszają również listownie na badania przesiewowe, a w wielu polskich miastach swoją działalność wznowiły mammobusy.

Wszystko w Twoich rękach – badaj się sama!

Częstość występowania nowotworu piersi wzrasta z wiekiem, dlatego programy przesiewowe umożliwiające zapisanie się na bezpłatną mammografię są kierowane do kobiet w wieku 50-69 lat. Kobietom młodszym, od 20 r.ż. oprócz okresowych wizyt ginekologicznych i badań USG tkanki piersiowej, zaleca się comiesięczne palpacyjne badanie piersi. Może ono odbywać się np. przed lustrem lub w trakcie kąpieli pod prysznicem. W pozycji stojącej, należy wówczas unieść ręce do góry i sprawdzić czy nie są widoczne zmiany w symetrii lub kształcie piersi. Tę samą czynność wykonuje się utrzymując ręce na biodrach.

Dodatkowo, trzeba zwrócić uwagę na brodawki, otoczki brodawkowe oraz skórę. Tutaj obserwacji poddawane są ewentualne przebarwienia, marszczenia czy napięcia skórne. Następnie ściskając brodawki, należy sprawdzić czy nie wydziela się z nich płyn. By upewnić się, że w tkance nie występują guzki, trzymając jedną rękę z tyłu głowy, trzema środkowymi palcami drugiej ręki, stosując ruchy okrężne, lekko uciska się pierś. Samobadanie najlepiej przeprowadzać około tydzień po menstruacji, kiedy piersi nie są już nadwrażliwe i opuchnięte. Nie każdy guzek wykryty podczas badania palpacyjnego, to guz nowotworowy, jednak każdą niepokojącą zmianę warto jak najszybciej skonsultować z lekarzem. Samobadanie jest bardzo istotne w każdym wieku i powinno być dobrym nawykiem każdej osoby, dbającej o własne zdrowie. W tym przypadku, każdy dzień jest bowiem dniem świadomości i profilaktyki.

Mimo obecnej sytuacji epidemicznej nie możemy zapominać o profilaktyce i przekładać jej na później. W przypadku raka piersi wyróżniamy tzw. profilaktykę pierwotną oraz profilaktykę wtórną, a oba jej rodzaje pozostają równie ważne w kontekście zmniejszenia ryzyka zachorowania na ten nowotwór. Profilaktyka pierwotna obejmuje działania zapobiegające chorobie poprzez wzmocnienie naszego organizmu, jak na przykład regularną aktywność fizyczną, stosowanie diety bogatej w kwas foliowy zawarty warzywach i owocach oraz unikanie spożywania dużej ilości tłuszczy nasyconych czy alkoholu, co prowadzi do zmniejszenia zachorowalności na ten oraz inne typy nowotworów. Do profilaktyki wtórnej zalicza się natomiast cykliczne samobadanie piersi oraz badania obrazowe, takie jak mammografia oraz badanie ultrasonograficzne. Badania mammograficzne są wykonywane co dwa lata dla kobiet w przedziale wiekowym 50 – 69 lat w ramach programu profilaktyki raka piersi, natomiast badania USG raz do roku, bez ograniczeń wiekowych. Samobadanie piersi dodatkowo buduje u kobiet bardzo potrzebną czujność onkologiczną, pozwalającą na wczesne wykrycie ewentualnych zmian – przekonuje lek. med. Wiktoria Waśkiewicz, Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej w Białostockim Centrum Onkologii.

¹ Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl

² gco.iarc.fr/today/online [dostęp 13.10.2020 r.]

³ Badania sondażowe, przeprowadzone na zlecenie Novartis Oncology i Fundacji Onkocafe-Razem Lepiej na potrzeby kampanii „BreastFit. Kobiecy Biust. Męska sprawa”, 2020

Źródło: mat. prasowe

Czytaj także: Zmiany niepalpacyjne w gruczole piersiowym – współczesne możliwości leczenia