Kolumny chirurgiczne jako element nowoczesnego bloku operacyjnego

Podczas wykonywania zabiegów chirurgicznych małoinwazyjnych niezbędne są zarówno specjalne narzędzia, jak i zestaw aparatury medycznej, nazywany kolumną chirurgiczną. Odpowiedni wybór aparatury to nie tylko zrealizowanie potrzeb użytkownika, ale również zobowiązanie go do przestrzegania zasad, które mają zapewnić bezpieczeństwo pacjentowi i personelowi.

Title: Surgical columns as part of a modern operating room

Streszczenie: Chirurgia małoinwazyjna to nazwa obejmująca procedury, podczas których operator może śledzić swoje działania na monitorze. Aby było to możliwe, oprócz specjalnych narzędzi potrzebny jest zestaw aparatury medycznej nazywany kolumną chirurgiczną, laparoskopową czy wieżą chirurgiczną. Praca ma na celu przedstawienie ogólnych cech, jakimi potencjalni nabywcy kierują się przy wyborze takiej aparatury, oraz wskazanie ogólnych zasad postępowania z aparaturą kolumny chirurgicznej.

Słowa kluczowe: kolumna chirurgiczna, bezpieczeństwo w bloku operacyjnym

Summary: Minimally invasive surgery is the name given to procedures during which the operator can follow their actions on a monitor. To make this possible, apart from special instruments it is necessary to have a set of medical equipment called a surgical column, laparoscopic column or surgical tower. This paper aims to present general characteristics that potential buyers take into account in the selection of such a device, and to indicate the general principles of handling surgical column equipment.

Keywords: surgical column, safety in an operating room

---

Obecnie coraz więcej procedur medycznych w każdej dziedzinie chirurgii może być wykonywanych technikami małoinwazyjnymi. Dlatego w każdym nowoczesnym bloku operacyjnym musi znajdować się kolumna chirurgiczna. Do właściwego przeprowadzenia operacji metodą małoinwazyjną potrzebny jest sprzęt służący do zapewnienia widoczności, wytworzenia odmy otrzewnowej czy system ssąco-płuczący. Aby zapewnić hemostazę, potrzebna jest również diatermia. Dla wygody użytkownika są one umieszczone na mobilnym wózku lub na podwieszonej platformie. Zestaw aparatury medycznej, obejmujący: monitor (jeden lub dwa), źródło światła, procesor kamery, insuflator, urządzenie/urządzenia do elektrochirurgii oraz system ssąco-płuczący, zyskał nazwę kolumny chirurgicznej, laparoskopowej czy wieży chirurgicznej. Bardzo ważne jest zachowanie bezpieczeństwa podczas takich procedur, czyli obowiązek używania sprzętu zgodnie z zasadami bezpieczeństwa podanymi w instrukcji użytkowania danego sprzętu.

Aparatura wchodząca w skład kolumny laparoskopowej

Aparatura wchodząca w skład poszczególnych elementów kolumny chirurgicznej składa się z elementów sterylnych i niesterylnych. Ich właściwe podłączenie gwarantuje prawidłowe działanie urządzeń. W skład kolumny chirurgicznej wchodzą:

• tor wizyjny,
• aparatura do wytworzenia odmy,
• system ssąco-płuczący,
• urządzenia elektrochirurgiczne do utrzymania hemostazy podczas operacji.

Tor wizyjny jest złożonym systemem urządzeń służącym do generowania, przetwarzania i wyświetlania obrazów podczas procedur laparoskopowych. Część niesterylna składa się z: procesora kamery, głowicy kamery i źródła światła. Część sterylna toru wizyjnego to optyka i światłowód. W niektórych modelach stanowią jeden instrument.

Aparatura do wytwarzania odmy to niezbędne urządzenie w laparoskopii, które pozwala na wprowadzenie dwutlenku węgla do jamy brzusznej pacjenta w celu jej rozprężenia. To rozprężenie tworzy przestrzeń roboczą, umożliwiając chirurgowi dokładne oglądanie organów wewnętrznych i manipulowanie nimi przy użyciu narzędzi. Aparatura do wytwarzania odmy w swej części niesterylnej to insuflator. Sterylne części to igła Veressa i dren do insuflacji. Obecnie insuflatory są często wyposażone w system ocieplania dwutlenku węgla.

System ssąco-płuczący w laparoskopii to kluczowy komponent wykorzystywany do utrzymania przejrzystości pola operacyjnego poprzez usunięcie nadmiaru płynów czy krwi. System składa się z: pompy, pojemnika plastikowego na odsysany płyn, drenu z igłą do płukania, drenu do odsysania płynów. Aby układ działał, potrzebne są laparoskopowe końcówki do ssaka połączone z drenami. Obecnie coraz częściej użytkownicy decydują się na zakup jednorazowych zestawów do płukania składających się z końcówki do odsysania połączonej z drenami, z których jeden łączy się z butelką z płynem do płukania, a drugi łączy się z butlą od konwencjonalnego ssaka. Części niesterylne to: pompa ssąco-płucząca, butelka ze sterylnym płynem do płukania, butla na odessaną treść. Części sterylne to końcówka ssąco-płucząca oraz dreny do odsysania i płukania pola operacyjnego.

Urządzenia elektrochirurgiczne do zachowania hemostazy podczas laparoskopii to kluczowy element wyposażenia sal operacyjnych, są używane do zachowania hemostazy, czyli zatrzymywania krwawienia, podczas operacji. Działają one na zasadzie przepływu prądu elektrycznego, który jest używany do cięcia tkanki lub koagulacji (zamykania) naczyń krwionośnych, co zapobiega krwawieniu. Oto kilka głównych typów i cech urządzeń elektrochirurgicznych wykorzystywanych w medycynie:

Diatermia monopolarna: składa się z pojedynczej aktywnej elektrody w polu operacyjnym (część sterylna) i elektrody neutralnej umieszczonej na ciele pacjenta. Prąd płynie od elektrody czynnej przez ciało pacjenta do płytki neutralnej.

Diatermia bipolarna: prąd przepływa między dwiema branszami narzędzia. Prąd nie przechodzi przez ciało pacjenta, co zwiększa bezpieczeństwo.

Nóż ultradźwiękowy: generuje ultradźwięki o wysokiej częstotliwości, które powodują wibracje ostrza, przecinając tkankę i jednocześnie koagulując naczynia krwionośne.

Systemy zasysania dymu: są używane w połączeniu z urządzeniami elektrochirurgicznymi do usuwania dymu powstającego podczas cięcia i koagulacji tkanki, co poprawia widoczność i utrzymuje czystość powietrza w sali operacyjnej, redukuje ekspozycję personelu na potencjalnie szkodliwe substancje zawarte w dymie chirurgicznym.

Urządzenia z funkcją argonowej koagulacji plazmowej (APC): wykorzystują argon, bezbarwny gaz, który jest podawany pod ciśnieniem w celu tworzenia plazmy, która skutecznie koaguluje powierzchnie krwawiące przy minimalnym uszkodzeniu głębszych tkanek. Jest używany głównie w procedurach na otwartych i dużych powierzchniach, takich jak wątroba czy śledziona.

Cechy poszczególnych elementów składowych kolumny chirurgicznej

Podczas wyboru kolumny laparoskopowej warto zwrócić uwagę na specyficzne potrzeby danej placówki medycznej oraz rodzaj wykonywanych operacji. Porównanie powinno brać pod uwagę zarówno techniczne możliwości sprzętu, jak i opinie użytkowników oraz ceny. Często decyzja zależy również od wsparcia serwisowego i dostępności części zamiennych.

Cechy dobrego monitora medycznego

Dobry monitor medyczny musi spełniać szereg kryteriów technicznych i użytkowych, aby zapewnić bezpieczeństwo i efektywność pracy zespołu medycznego. Kluczowe cechy, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze monitora medycznego:

• Wysoka rozdzielczość: monitor powinien oferować bardzo wysoką rozdzielczość, aby możliwe było precyzyjne rozróżnianie detali anatomicznych. Rozdzielczość Full HD (1920×1080) to minimum, ale coraz częściej stosuje się monitory 4K (3840×2160) w celu uzyskania jeszcze lepszej jakości obrazu.
• Wielkość ekranu: duży ekran jest korzystny, ponieważ umożliwia lepsze wizualizowanie struktur i narzędzi podczas operacji. Wielkość ekranu zależy od specyfiki operacji i wielkości sali operacyjnej, ale zazwyczaj waha się między 24 a 32 calami.
• Wysoki kontrast i jasność: wysoki kontrast i jasność pomagają w identyfikacji subtelnych różnic w tkankach, co jest kluczowe dla bezpiecznego i skutecznego przeprowadzenia procedur chirurgicznych. Monitor powinien umożliwiać łatwą regulację tych parametrów.
• Wierność kolorów: ważne jest, aby monitor odwzorowywał kolory jak najbardziej naturalnie, ponieważ może to wpływać na decyzje kliniczne podczas operacji.
• Antyodblaskowe i higieniczne pokrycie: monitor powinien być łatwy do czyszczenia i dezynfekcji, co jest kluczowe w środowisku medycznym. Pokrycia antyodblaskowe zapewniają komfort pracy nawet przy silnym oświetleniu operacyjnym.
• Możliwości łączności i wejścia: monitor medyczny powinien oferować różne wejścia, takie jak HDMI, VGA, a czasami również SDI, aby umożliwić łatwe połączenie z różnymi urządzeniami medycznymi.
• Zgodność z normami medycznymi: monitor powinien spełniać rygorystyczne normy medyczne dotyczące bezpieczeństwa i wydajności, takie jak certyfikaty CE.
• Ergonomia i mobilność: w przypadku mobilnych systemów operacyjnych monitor powinien być łatwy do przenoszenia i regulacji, aby umożliwić dostosowanie kąta widzenia zgodnie z potrzebami zespołu chirurgicznego.

Czytaj także: Rola technologii medycznych w projektowaniu bloku operacyjnego