Higiena rąk a zakażenia szpitalne. Wirtualna rzeczywistość w edukacji personelu szpitalnego

Dobra opieka medyczna zaczyna się od dbałości o właściwą higienę rąk wśród personelu oraz odpowiedniego sprzątania i poziomu czystości w szpitalach, gabinetach lekarskich oraz innych placówkach opieki zdrowotnej.

Badania wskazują, że jednym z najczęstszych źródeł transmisji zakażeń szpitalnych są ręce pracowników ochrony zdrowia. Choć powszechnie wiadomo, jak duże znaczenie ma przestrzeganie higieny wśród personelu medycznego, to jednak często rzeczywistość odbiega od ideału. Kluczem do zmiany są nowoczesna i skuteczna edukacja oraz dobór odpowiednich rozwiązań. Przestrzeganie procedur mycia i dezynfekcji rąk to najlepsza metoda na ograniczenie przekazywaniem patogenów pomiędzy personelem medycznym a pacjentami i walkę z zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną. Preparaty do higieny powinny wykazywać działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz przeciwwirusowe. Prawidłowa higiena obejmuje odpowiednie umycie rąk pod bieżącą wodą przy użyciu mydła. Kolejnym krokiem powinno być wysuszenie ich ręcznikiem jednorazowym, a następnie użycie produktów do dezynfekcji. Częste mycie rąk może sprawiać, że skóra staje się sucha, zniszczona i podrażniona. Dlatego, aby utrzymać skórę dłoni w dobrej kondycji należy również pamiętać o jej pielęgnacji. Tu pomocne będą kremy i balsamy.

Ręce pracowników medycznych są narażone na kontakt z patogennymi drobnoustrojami, zatem stają się nośnikiem m.in. bakterii, wirusów i grzybów. Podczas pracy lekarze i pielęgniarki mają kontakt nie tylko ze skórą pacjentów, ale również z płynami fizjologicznymi, odpadami medycznymi oraz potencjalnie skażonymi powierzchniami. Według badań, przenoszenie patogenów na rękach personelu medycznego jest jedną z głównych przyczyn zakażeń szpitalnych. Takie infekcje przedłużają czas i podnoszą koszt pobytu pacjenta w szpitalu.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że prawidłowa higiena rąk to najskuteczniejsza metoda prewencji zakażeń szpitalnych. Jasno wskazuje sytuacje, w których personel medyczny powinien stosować płyny dezynfekujące lub mydło. Tak powstało „5 momentów higieny rąk”.

1. Przed kontaktem z pacjentem – np. przed udzieleniem pacjentowi pomocy w poruszaniu się, przed badaniem, przed uściskiem dłoni.

Aby zapobiec kolonizacji szkodliwych mikroorganizmów, należy zadbać o higienę dłoni przed dotknięciem pacjenta lub przed wejściem do jego strefy. Obejmuje ona chorego oraz jego najbliższe otoczenie, w tym również powierzchnie, których dotyka pacjent (np. ramy łóżka) oraz personel (np. monitory, przyciski aparatury).

2. Przed procedurą aseptyczną – np. przed zmianą opatrunku, zakładaniem cewnika, przygotowaniem jedzenia lub leków.

Zdezynfekowanie rąk powinno mieć miejsce bezpośrednio przed dostępem do krytycznej przestrzeni, gdzie istnieje ryzyko zakażenia dla pacjenta.

3. Po ekspozycji na płyny ustrojowe – np. po pobraniu krwi i pracy z krwią, usuwaniu moczu i kału, kontakcie z odpadami.

Po wykonaniu zadania, z którym wiąże się ryzyko narażenia rąk na kontakt z płynami ustrojowymi, należy niezwłocznie zastosować się do zasad higieny dłoni, przed kolejnym dotknięciem powierzchni, nawet jeśli nie ma konieczności wyjścia ze strefy pacjenta. Dezynfekcja ogranicza ryzyko przeniesienia patogenów ze „skolonizowanego” miejsca na „czyste” w obszarze tego samego pacjenta.